Με μια τηλεφωνική επικοινωνία που έσπασε τη σιωπή μηνών, ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ φαίνεται να επενδύει στη σταδιακή αποκατάσταση των σχέσεων με τις ΗΠΑ και ειδικότερα με τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, ελπίζοντας σε συγκεκριμένα οφέλη το προσεχές διάστημα: μείωση δασμών, χαλάρωση των εξαγωγικών περιορισμών και επανεκκίνηση τεχνολογικών συνεργασιών.
Αν και η τηλεφωνική επικοινωνία μεταξύ των δύο ηγετών δεν απέδωσε κάποια θεαματική συμφωνία, σηματοδότησε μια τακτική αποκλιμάκωση στις σχέσεις των δύο μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου, με επόμενο σταθμό τις διερευνητικές συνομιλίες στο Λονδίνο τη Δευτέρα, παρουσία πλέον και του υπουργού Εμπορίου των ΗΠΑ Χάουαρντ Λάτνικ, αρμόδιου για τις κυρώσεις στον τομέα της τεχνολογίας.
Σπάνιες γαίες, φοιτητές και υπονοούμενα για το μέλλον
Το άμεσο πρόβλημα για τις ΗΠΑ ήταν η διακοπή ροής μαγνητών σπάνιων γαιών, υλικών κρίσιμων για την αμυντική βιομηχανία και τα ηλεκτρικά οχήματα. Αν και μετά τη συνάντηση της Γενεύης οι ΗΠΑ πίστευαν ότι το θέμα είχε λυθεί, η Κίνα διατήρησε το σύστημα αδειοδότησης, προκαλώντας εκνευρισμό στην Ουάσινγκτον.
Από την άλλη, ο Σι φάνηκε να αποδέχεται την πρόσκληση για συνομιλία, χωρίς εμφανές άμεσο αντάλλαγμα, πέρα από τη φραστική δέσμευση των ΗΠΑ να υποδεχθούν περισσότερους Κινέζους φοιτητές, θέμα υψηλής ευαισθησίας για το Πεκίνο, αλλά όχι επαρκής εξήγηση για την ξαφνική του στροφή.
Η τηλεφωνική επικοινωνία παρείχε μια τακτική ανακούφιση, αλλά τα βασικά αιτήματα της Κίνας -ισότιμη χαλάρωση κυρώσεων, αμοιβαίοι μηχανισμοί εφαρμογής, τερματισμός της τεχνολογικής απομόνωσης- παραμένουν ανοιχτά
Καθώς η κινεζική οικονομία επιβραδύνεται και προβλέπεται να αντιμετωπίσει επιπλέον πιέσεις το δεύτερο εξάμηνο του έτους, το Πεκίνο μοιάζει να μετακινείται από τη σκληρή στάση της «πολιτικής αρχής» σε έναν πιο πραγματιστικό τόνο. Θέλει αποκλιμάκωση και τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή να κάνει την κίνηση, χωρίς να χάσει το κύρος του.
Αναλυτές σημειώνουν ότι ο Τραμπ ήταν αυτός που επιδίωκε με μεγαλύτερη επιμονή τη συνομιλία, στέλνοντας αιτήματα και δημόσια σχόλια ακόμα και τις πρώτες πρωινές ώρες. Το τηλεφώνημα έληξε την πιο μακρά περίοδο σιωπής μεταξύ Αμερικανού και Κινέζου ηγέτη μεταπολεμικά.
Ο Τραμπ δήλωσε μετά την επικοινωνία:
Είμαστε σε πολύ καλό σημείο με την Κίνα και τη συμφωνία. Χρειαζόμαστε απλώς να γίνει κατανοητή και από τις δύο πλευρές
Πολιτική με ανταλλάγματα
Το Πεκίνο πιέζει για άρση των περιορισμών σε τσιπ τεχνητής νοημοσύνης (Huawei), λογισμικά σχεδιασμού ημιαγωγών και βιομηχανικό εξοπλισμό, όπως κινητήρες αεροσκαφών.
Παράλληλα, υπάρχει ελπίδα στην κινεζική πλευρά για προοδευτική κατάργηση των αυξημένων δασμών, εφόσον υπάρξει ανταπόκριση σε αμερικανικά αιτήματα για συνεργασία σε ζητήματα όπως η καταπολέμηση του λαθρεμπορίου φαιντανύλης. Μια συμφωνία σε αυτόν τον τομέα θα μπορούσε να επιτρέψει μείωση των αμερικανικών δασμών κατά 20 ποσοστιαίες μονάδες, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές.
Η συζήτηση για τα επόμενα βήματα έχει ξεκινήσει. Οι δύο ηγέτες αντάλλαξαν προσκλήσεις για επισκέψεις στις χώρες τους, με τον Τραμπ να αποδέχεται να επισκεφθεί πρώτος την Κίνα, δίνοντας θετική χροιά στο διπλωματικό σκηνικό.
Ωστόσο, παραμένουν βαθύτερες διαφωνίες και αρκετοί αναλυτές προειδοποιούν να μην υπάρξει υπεραισιοδοξία.
«Δεν διαφαίνεται ακόμα μια ουσιαστική συμφωνία που να αποτρέπει νέες μονομερείς ενέργειες», σχολίασε, σύμφωνα με το Bloomberg, ο Kurt Tong, πρώην πρόξενος των ΗΠΑ στο Χονγκ Κονγκ.
Το ίδιο τόνισε και ο Graham Webster από το Stanford:
«Θα ήταν αφελές να υποθέσουμε ότι ο Τραμπ έχει μια μακρόπνοη στρατηγική που δεν θα εγκαταλείψει ξαφνικά».
Όπως υπογράμμισε ο καθηγητής Wu Xinbo από το Πανεπιστήμιο Fudan: «Η τηλεφωνική επικοινωνία δεν είναι το έπαθλο. Αυτό που έχει σημασία είναι τι θα ακολουθήσει από αυτή.»
Οι επόμενες δύο εβδομάδες θα είναι κρίσιμες. Το αν αυτή η εύθραυστη ανακωχή θα οδηγήσει σε σταθεροποίηση ή σε νέα ρήξη, εξαρτάται από τις κινήσεις εκατέρωθεν και κυρίως από το αν η Ουάσινγκτον θα δώσει χειροπιαστά ανταλλάγματα.
