Κατακόρυφη αύξηση των επιτοκίων δανεισμού των ελληνικών επιχειρήσεων καταγράφεται από το δεύτερο εξάμηνο του 2022, μετά την απόφαση της ΕΚΤ να ακολουθήσει αυστηρή νομισματική πολιτική για να ελέγξει τον πληθωρισμό. Τα επιτόκια αυξήθηκαν απότομα, ενώ είχαν διαμορφωθεί νωρίτερα σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, και η Τράπεζα της Ελλάδος εκφράζει την ανησυχία της ότι θα συμβάλλουν στη διόγκωση του κόστους λειτουργίας των επιχειρήσεων.
Οι τράπεζες έχουν ανοίξει αρκετά τη στρόφιγγα των δανείων στις μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις (ΜΧΕ), οι οποίες απορροφούν πλέον τα εννέα στα δέκα ευρώ των νέων δανείων.
Όπως σημειώνει η ΤτΕ στην τελευταία έκθεσή της για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, η χρηματοδότηση των ΜΧΕ από τα εγχώρια νομισματικά και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα (ΝΧΙ) αποτελεί το 55% της συνολικής χρηματοδότησης του εγχώριου ιδιωτικού τομέα. Ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής της χρηματοδότησης των ΜΧΕ από τα ΝΧΙ για το Δεκέμβριο του 2022 παρέμεινε θετικός και σημαντικά αυξημένος σε σχέση με τον Δεκέμβριο του 2021 (11,8% και 3,7% αντίστοιχα), με τις επιχειρήσεις να απορροφούν σχεδόν το 90% του συνόλου της νέας χρηματοδότησης.
Όμως, σε ό,τι αφορά τα επιτόκια δανεισμού, οι επιχειρήσεις υπέστησαν ένα ιδιότυπο σκωτσέζικο ντους, καθώς είχαν υποχωρήσει σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα και στη συνέχεια εκτινάχθηκαν.
Τα επιτόκια δανεισμού προς τις ΜΧΕ, αναφέρει η ΤτΕ, μέχρι το α΄ εξάμηνο του 2022 διατηρήθηκαν σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, διευκολύνοντας έτσι την πρόσβαση των επιχειρήσεων σε χαμηλού κόστους δανεισμό.
Ωστόσο, η σταδιακή αύξηση των βασικών επιτοκίων της ΕΚΤ από τον Ιούλιο του 2022 (κατά 375 μονάδες βάσης σωρευτικά μέχρι 4 Μαΐου 2023), στο πλαίσιο της ομαλοποίησης της νομισματικής πολιτικής για τον περιορισμό του αυξανόμενου πληθωρισμού, οδήγησε μέχρι το τέλος του έτους σε άνοδο του μέσου σταθμισμένου επιτοκίου νέων και υφιστάμενων δανείων των ΝΧΙ προς ΜΧΕ.
Ειδικότερα, το μέσο σταθμισμένο επιτόκιο νέων δανείων αυξήθηκε κατά 169 μονάδες βάσης, από 2,94% στο τέλος του 2021 σε 4,63% το Δεκέμβριο του 2022. Αντίστοιχα, την εν λόγω περίοδο το μέσο σταθμισμένο επιτόκιο υφιστάμενων δανείων αυξήθηκε κατά 158 μονάδες βάσης, από 3,17% σε 4,75%.
Η εκτίναξη των επιτοκίων δανεισμού των επιχειρήσεων
Η ΤτΕ εκφράζει την ανησυχία της, σημειώνοντας ότι η αύξηση του κόστους χρηματοδότησης, σε συνδυασμό με την ενεργειακή κρίση, τον πληθωρισμό και τις διαταραχές στις εφοδιαστικές αλυσίδες, αναμένεται να επιφέρει σημαντικές επιδράσεις στο κόστος λειτουργίας των επιχειρήσεων στο εγγύς μέλλον.
Πάντως, η αύξηση του ΑΕΠ επέτρεψε στις επιχειρήσεις να ξεπεράσουν τα φαινόμενα υπερχρέωσης που είχαν γίνει εξαιρετικά έντονα στη διάρκεια της μεγάλης οικονομικής κρίσης, όταν τα δάνεια του επιχειρηματικού τομέα είχαν ξεπεράσει (το 2011) ακόμη και το 50% του ΑΕΠ.
Ο δείκτης χρέους των ΜΧΕ –χρηματοδότηση των ΜΧΕ ως προς το ΑΕΠ– στο τέλος του 2022 υποχώρησε οριακά σε 31% σε σχέση με το 2021 (32%), κυρίως λόγω της μεγαλύτερης αύξησης του ΑΕΠ σε σχέση με την αύξηση της χρηματοδότησης.
Οι ελληνικές επιχειρήσεις φαίνεται ότι θα αντιμετωπίσουν τις πιέσεις που δημιουργεί η αύξηση των επιτοκίων δανεισμού από αρκετά ισχυρή θέση. Oπως αναφέρει η ΤτΕ, παρά τις διαδοχικές κρίσεις των τελευταίων ετών (υγειονομική και ενεργειακή), οι επιχειρήσεις εμφάνισαν στη χρήση 2022 βελτιωμένα έσοδα και κέρδη σε σχέση με το 2021. Ο κύκλος εργασιών για το σύνολο των επιχειρήσεων και των δραστηριοτήτων της οικονομίας ανήλθε σε 461,2 δισεκ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση 35,5% σε σχέση με το 2021 (340,3 δισεκ. ευρώ).
Η μεγάλη αύξηση του τζίρου των επιχειρήσεων (35,5%) το 2022
