«Θέλουμε να διατηρήσουμε το δημόσιο χαρακτήρα των υπηρεσιών παροχής ύδατος, είτε πόσιμου νερού στις πόλεις, είτε αρδευτικού νερού στις καλλιέργειες», ανέφερε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας, αρκετές φορές, κατά τη διάρκεια της σημερινής μαραθώνιας συνεδρίασης της επιτροπής Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής.
Αντικείμενο της συζήτησης ήταν το νομοσχέδιο το οποίο, μεταξύ άλλων, διευρύνει τις αρμοδιότητες της ΡΑΕ στις υπηρεσίες ύδατος, στον τομέα διαχείρισης αστικών αποβλήτων και στην ενίσχυση της υδατικής πολιτικής.
Με αυτό το σκεπτικό και τις πρόνοιες του νομοσχεδίου, η ΡΑΕ μετονομάζεται σε Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων. Το ζήτημα του νερού απασχόλησε μεγάλο μέρος των παρεμβάσεων των βουλευτών, αλλά και των φορέων που είχαν κληθεί σε ακρόαση.
«Το νομοσχέδιο, σε κανένα σημείο δεν αναφέρει ή δεν περιγράφει πρόθεση ή διάθεση της κυβερνήσεως, για να ιδιωτικοποιήσουμε τους παρόχους ύδατος», επανέλαβε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας.
Όπως εξάλλου υπογράμμισε, αυτό που προτείνει το νομοσχέδιο είναι μια οριζόντια αρχή να εποπτεύει τους φορείς που παρέχουν τις υπηρεσίες ύδατος, ενώ σήμερα στην εποπτεία αυτή εμπλέκονται περισσότερα από έξι υπουργεία.
«Θέλουμε την εποπτεία και τον έλεγχο. Δεν στοχοποιούμε τις επιχειρήσεις. Οι επιχειρήσεις ύδρευσης κάνουν καλά τη δουλειά τους, άλλες πολύ καλά, άλλες καλά. Αυτό όμως δεν το γνωρίζουμε συστηματικά. Μόλις το 40% των επιχειρήσεων αυτών καταχωρούν τα απαιτούμενα στοιχεία στην αντίστοιχη πλατφόρμα του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας», ενημέρωσε την επιτροπή της Βουλής ο κ. Σκρέκας και εξήγησε:
«Υπάρχουν ΔΕΥΑ σήμερα, που τιμολογούν έως και 190% το κόστος του νερού. Δηλαδή, υπάρχουν πολίτες - δημότες που πληρώνουν 40% και 50% παραπάνω το νερό από ό,τι θα έπρεπε σύμφωνα με το νόμο, σύμφωνα με την ΚΥΑ της τιμολόγησης. Πρέπει να το παραδεχτούμε ότι υπάρχει πλημμελής έλεγχος. Δεν φταίνε οι εργαζόμενοι. Φταίει η δημόσια διοίκηση. Θέλουμε να το αλλάξουμε αυτό, θέλουμε να αλλάξουμε μια κακή λειτουργία. Ερχόμαστε και λέμε σε μία δημόσια Ανεξάρτητη Αρχή, ότι θα ασκεί έλεγχο και εποπτεία - τίποτε περισσότερο και τίποτα λιγότερο - ώστε μετά, μέσα από τις δράσεις που θα αναλάβουμε, να μπορέσουμε να βελτιώσουμε τις υπηρεσίες».
Είχαν προηγηθεί στην διαδικασία ακρόασης φορέων, οι εκπρόσωποι των ΔΕΥΑ που δήλωσαν την ανησυχία τους ότι το νομοσχέδιο συνιστά έμμεση ιδιωτικοποίηση του νερού.
Ο Αθανάσιος Δαγούμας, πρόεδρος της ΡΑΕ είπε ότι ο ρόλος της αρχής δεν θα είναι ρυθμιστικός, αλλά κυρίως εποπτικός και διαχειριστικός. Ζήτησε πάντως στήριξη της Ρυθμιστικής Αρχής, που σήμερα, καταβάλλει τιτάνιες προσπάθειες για να φέρει σε πέρας το σημαντικό της έργο.
Ο Γιώργος Παπαναστασίου εκ μέρους της ΚΕΔΕ είπε ότι «δεν προσιδιάζει με το σημερινό νομοθετικό καθεστώς των ΔΕΥΑ, των ΦοΔΣΑ και φυσικά των δήμων, η ένταξη της εποπτείας τους σε μια Ρυθμιστική Αρχή που ρυθμίζει κανόνες ανταγωνισμού».
Ο Χαράλαμπος Σαχίνης, διευθύνων σύμβουλος της ΕΥΔΑΠ, είπε ότι απαιτείται ένα απλό και σύγχρονο πλαίσιο διακυβέρνησης που να δουλεύει αποτελεσματικά και ότι το νομοσχέδιο ρυθμίζει τον τομέα του νερού και της αποχέτευσης με τρόπο συνεκτικό.
Ο Απόστολος Καλογιάννης, αντιπρόεδρος της Ένωσης Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης/Αποχέτευσης (ΕΔΕΥΑ) μετέφερε την εκτίμηση των ΔΕΥΑ, ότι το νομοσχέδιο συνιστά αρνητική εξέλιξη. Διατύπωσε ειδικότερα τις ανησυχίες των ΔΕΥΑ, ότι η υπαγωγή τους στη νέα Αρχή που έχει αντικείμενο τη ρύθμιση της αγοράς, προοιωνίζεται ιδιωτικοποίηση.
Η Μαρία Καραμανώφ, πρόεδρος του Επιμελητηρίου Βιωσιμότητας και Περιβάλλοντος και αντιπρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας επί τιμή, εκτίμησε ότι η υπαγωγή του νερού στη ΡΑΕ, αποτελεί το τελευταίο βήμα για την ολοκλήρωση της ιδιωτικοποίησης. «Εφόσον το νερό δεν είναι εμπορικό προϊόν, ούτε καν ως μονοπώλιο δεν μπορεί να νοηθεί η υπαγωγή του σε μια Ρυθμιστική Αρχή της αγοράς», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Ο Μόσχος Κορασίδης, γενικός διευθυντής της Εθνικής Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών, εξέφρασε τη γνώμη ότι δεν θα βοηθήσει η αποσπασματική μεταφορά αρμοδιοτήτων για το νερό στη ΡΑΕ.
Ο Γιώργος Αρχοντόπουλος, πρόεδρος του Σωματείου Εργαζομένων της Εταιρείας Ύδρευσης και Αποχέτευσης Θεσσαλονίκης, ζήτησε την απόσυρση του νομοσχεδίου γιατί συνιστά ιδιωτικοποίηση του νερού.
«Ως γνωστόν, η υπαγωγή του ελέγχου ενός αγαθού κοινής ωφέλειας σε Ρυθμιστική Αρχή, έχει νόημα όταν η αγορά παροχής του εν λόγω αγαθού ιδιωτικοποιείται και απελευθερώνεται», επισήμανε ο Ηλίας Κορλός, πρόεδρος του Συλλόγου Επιστημονικού Προσωπικού της Εταιρείας Υδρεύσεως και Αποχετεύσεως Πρωτευούσης. Κάλεσε μάλιστα την κυβέρνηση να εξηγήσει «προς τι το ΣΔΙΤ στο εξωτερικό υδροδοτικό σύστημα της Αθήνας», παρά τις διαβεβαιώσεις της κυβέρνησης ότι δεν έχει πρόθεση να ιδιωτικοποιήσει το νερό.
«Γίνονται κάποια ΣΔΙΤ στα αρδευτικά έργα, είναι δημόσια ΣΔΙΤ, δηλαδή, δεν πληρώνονται από ανταποδοτικά οφέλη», απάντησε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας και πρόσθεσε: «Είναι ΣΔΙΤ που πληρώνονται από τα χρήματα, είτε του κρατικού Προϋπολογισμού είτε των ευρωπαϊκών Ταμείων. Είναι συμπράξεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα για να κατασκευαστούν τα έργα και μόνο αυτό. Δεν πληρώνονται από τέλη που μπαίνουν, είναι από πληρωμές διαθεσιμότητας, μέσα από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων του κράτους και του αντίστοιχου υπουργείου».
«Οι φορείς δεν συμφωνούν με το σχέδιο της κυβέρνησης, γιατί δεν είναι το μόνο περιστατικό απόπειρας ιδιωτικοποίησης», παρενέβη ο εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ Σωκράτης Φάμελλος και παρατήρησε: «Η απόρριψη από το Συμβούλιο της Επικρατείας του σχεδίου ιδιωτικοποίησης του εξωτερικού υδραγωγείου της ΕΥΔΑΠ είναι μια πραγματικότητα, έχει πάει σε ανώτατο δικαστικό όργανο. Η απόφαση επίσης του Συμβουλίου της Επικρατείας, για τα σχέδια του ΤΑΙΠΕΔ στη ΔΕΥΑ και στην ΕΥΔΑΠ, επίσης έχουν αποκαλυφθεί. Το σχέδιο της μελέτης, που έχουν εισάγει στο ΕΣΠΑ, για την ιδιωτικοποίηση των υπηρεσιών των ΔΕΥΑ επίσης έχει αποκαλυφθεί. Η αναγγελία από τον γενικό γραμματέα Αποβλήτων που θέλουν να συγχωνεύσουν ΔΕΥΑ, κάτι που γράφει μέσα το νομοσχέδιο, είναι κάτι ξεκάθαρο».
«Δεν θέλουμε να ιδιωτικοποιήσουμε το νερό. Σας το είπαμε», απάντησε ο Κώστας Σκρέκας και πρόσθεσε: «Θέλουμε να προστατέψουμε το δημόσιο χαρακτήρα των παρόχων πόσιμου νερού και όχι μόνο κρατικού νερού σε αυτή τη χώρα. Πόσο πιο ξεκάθαρα μπορεί να είναι; Εσείς, προσπαθείτε να δημιουργήσετε και ψάχνετε να βρείτε ανεμόμυλους για να φέρετε τον κόσμο απέναντι. Σας λέω ότι μέχρι τώρα, δυστυχώς, δεν έχει επιτύχει το κράτος σε αυτό το θέμα. Δεν πρέπει να το αλλάξουμε;».
«Εμείς οι εργαζόμενοι τα έχουμε ακούσει πάρα πολλές φορές αυτά», σχολίασε ο Γιώργος Ραντίτσας, πρόεδρος του ΔΣ των εργαζομένων της ΕΥΔΑΠ. «Έχουμε ακούσει ότι δεν υποκρύπτεται ιδιωτικοποίηση και όλες τις φορές, αυτό που το ακούγαμε, είχαμε αντίθετη άποψη και όποτε είχαμε αντίθετη άποψη προσφεύγαμε στο Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο και δικαιωθήκαμε όχι μία, όχι δύο, πέντε φορές και με τελευταία την κατάργηση από το Ανώτατο Δικαστήριο της προσπάθειας που έγινε να δοθεί το εξωτερικό υδροδοτικό σύστημα της Αθήνας με ΣΔΙΤ σε ιδιώτες. Είναι, τουλάχιστον, λυπηρό ενώ το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο της χώρας επιμένει, και προς τιμήν του, να υψώνει συνταγματικό ανάχωμα απέναντι στην ιδιωτικοποίηση του νερού, η κυβέρνησή σας να επιμένει από την πλευρά της να βρίσκει εργαλεία για να διαρρήξει αυτό το συνταγματικό ανάχωμα που υψώνει το Συμβούλιο της Επικρατείας».
Ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Γεωτεχνικών Δημοσίων Υπαλλήλων, Νίκος Κακαβάς, εξέφρασε επίσης τη γνώμη, πως σε ό,τι αφορά το νερό, το νομοσχέδιο κινείται σε αντίθετη κατεύθυνση με τις αποφάσεις του ΣτΕ.
Ο πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Γεωλόγων, Ευάγγελος Σπυρίδωνος, αναγνώρισε ότι υπάρχει αδυναμία στη διοίκηση όλου του κύκλου του νερού. Ωστόσο, ανέφερε, αυτή οφείλεται κυρίως στην υποστελέχωση των αρμοδίων υπηρεσιών. Εκείνο που χρειάζεται, τόνισε ο εκπρόσωπος των γεωλόγων, είναι μια πραγματικά αποτελεσματική δημόσια δομή που θα ελέγχει όλο τον κύκλο των δραστηριοτήτων του νερού, είτε ύδρευσης είτε άρδευσης είτε βιομηχανικής χρήσης, είτε τα λύματα.
«Σε ρυθμιστικό επίπεδο, όντως, για την παρακολούθηση της ποιότητας, της παροχής των υπηρεσιών σε όλο το φάσμα της διαχείρισης των αποβλήτων και του κόστους και της τιμολόγησης, είναι απαραίτητο να υπάρχει μια ανεξάρτητη Αρχή», είπε ο Γιώργος Ηλιόπουλος, πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (ΕΕΔΣΑ). Ανέφερε όμως ότι αυτό γίνεται αποσπασματικά, με το νομοσχέδιο.
Υπέρ της αρχής του σχεδίου νόμου, τάχθηκε η ΝΔ. Ο ΣΥΡΙΖΑ απείχε της ψηφοφορίας. Καταψήφισαν όλα τα άλλα κόμματα.
Ο εισηγητής της ΝΔ, Διονύσης Σταμενίτης, αναφερόμενος στη μετεξέλιξη των αρμοδιοτήτων της ΡΑΕ, είπε ότι πλέον ξεκαθαρίζει το τοπίο στη διαχείριση των υδάτων και των αποβλήτων. «Είναι πολύ σημαντικές οι ρυθμίσεις για τη μετονομασία της ΡΑΕ και την αλλαγή της λειτουργίας της, που θα θέσει νέους κανόνες στις επιχειρήσεις ύδρευσης και στους φορείς διαχείρισης των αποβλήτων σε όλη την επικράτεια», είπε ο βουλευτής της ΝΔ και πρόσθεσε ότι φιλοδοξία του νομοσχεδίου είναι να γίνουν βήματα στη σωστή κατεύθυνση, αναφορικά με τον τρόπο λειτουργίας των εταιρειών διαχείρισης υδάτων και αποχέτευσης. Απαντώντας στην «αυστηρή κριτική» που διατυπώθηκε εκ μέρους των φορέων, ο κ. Σταμενίτης υπογράμμισε ότι «δεν υπάρχει καμία πρόθεση ιδιωτικοποίησης του νερού», «υπάρχει μόνο πρόθεση καλύτερης διαχείρισης, υπάρχει πρόθεση της προστασίας των καταναλωτών και αναβάθμισης της θέσης τους [...] Αυτό που βλέπουμε στο νομοσχέδιο είναι οι προβλέψεις για λογοδοσία των φορέων παροχής υπηρεσιών ύδατος και διαχείρισης αποβλήτων, η πρόβλεψη ελέγχου των αναπτυξιακών επενδυτικών και τιμολογιακών πολιτικών. Υπάρχει βούληση για χάραξη εθνικής στρατηγικής στη διαχείριση των υδάτων. Αναδιαρθρώνεται διοικητικά η ΡΑΕ, η οποία έχει αποδείξει ότι μπορεί να επιτελέσει αποτελεσματικά το ρόλο που καλείται να αναλάβει. Έχει και την τεχνογνωσία και την εμπειρία».
«Νομίζω ότι πρέπει να είναι ξεκάθαρο πλέον στον υπουργό, πως έχει ένα περιθώριο ακόμα και σήμερα να αποσύρει το νομοσχέδιο», είπε ο εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ Σωκράτης Φάμελλος, σχολιάζοντας τις επικριτικές τοποθετήσεις των φορέων. «Με την προσπάθεια μεταφοράς της αρμοδιότητας για τη διαχείριση του νερού και των απορριμμάτων σε μια ανεξάρτητη αρχή, αποδεικνύεται ότι ο κύριος υπουργός και ο προκάτοχός του απέτυχαν. Διότι, λένε, ότι δεν μπορούμε να ελέγξουμε τους φορείς του νερού και των απορριμμάτων, ακόμα και για την τιμολογιακή πολιτική, και γι' αυτό το μεταφέρουμε σε μια ρυθμιστική αρχή», ανέφερε ο εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ. Ο Σωκράτης Φάμελλος κατηγόρησε επίσης την κυβέρνηση ότι «ανοίγει και την κερκόπορτα της ιδιωτικοποίησης. Μια ιδιωτικοποίηση που δεν φαίνεται μόνο σε αυτό το νομοσχέδιο, με το εργαλείο των συγχωνεύσεων ή με το εργαλείο της αξιολόγησης της βιωσιμότητας των φορέων, αλλά φαίνεται και από τα πολλά δυστυχώς μέτρα που έχει ήδη προχωρήσει και το υπουργείο».
Ο ειδικός αγορητής του ΠΑΣΟΚ Γιώργος Αρβανιτίδης, είπε ότι το νομοσχέδιο χαρακτηρίζεται από πολλά κενά, αστοχίες και προχειρότητες. Σε σχέση ιδίως με το νερό και τη νέα Ρυθμιστική Αρχή, ο κ. Αρβανιτίδης είπε ότι οι τιθέμενες ρυθμίσεις βρίσκουν το κόμμα του απολύτως αντίθετο. Ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ επικαλέστηκε όσα είχε αναφέρει νωρίτερα ο εκπρόσωπος των Γεωλόγων, ότι με τις συγκεκριμένες διατάξεις αναιρείται η βασική αρχή της ευρωπαϊκής Οδηγίας για την ύπαρξη μιας, ελεγχόμενης από το κράτος, κεντρικής υπηρεσίας που θα εποπτεύει όλες τις δραστηριότητες σχετικά με τα ύδατα.
«Ο υπουργός υποστηρίζει ότι δεν ιδιωτικοποιείται το νερό. Όμως, αυτό έχει ξεκινήσει εδώ και χρόνια, να μην σας πω δεκαετίες», είπε η ειδική αγορήτρια του ΚΚΕ Διαμάντω Μανωλάκου και πρόσθεσε: «Το 1980 μετατράπηκαν οι ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ σε ανώνυμες εταιρείες που λειτουργούν με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια. Τις εισαγάγατε στο χρηματιστήριο, το 2000 εισήχθη η ΕΥΔΑΠ και το 2001 η ΕΥΑΘ. Αλήθεια, το χρηματιστήριο δεν είναι ο ναός του τζόγου και της κερδοσκοπίας; Εκτός, αν το θεωρείτε φιλανθρωπικό ίδρυμα». Αλλά και σε σχέση με τις μετοχικές συνθέσεις της ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ, η βουλευτής του ΚΚΕ είπε: «Το 51% ανήκει στην Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και τα υπόλοιπα ποσοστά στο Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ), σε νομικά πρόσωπα, επιχειρήσεις, σε φυσικά πρόσωπα, μέχρι και στην πολυεθνική GDF Suez. Είναι σαφές, λοιπόν, ότι αυτή η πολιτική αποσκοπεί στο κέρδος και όχι στο κοινωνικό και κοινό όφελος».
«Μας είπατε πως δεν έχετε καμία πρόθεση ιδιωτικοποίησης του νερού. Τότε, γιατί το αφήσατε στο Υπερταμείο, με την τροπολογία του καλοκαιριού;» σχολίασε ο ειδικός αγορητής της Ελληνικής Λύσης, Βασίλης Βιλιάρδος και πρόσθεσε: «Το ΣτΕ δεν γνωμοδότησε πως πρέπει να επιστραφούν στο Δημόσιο, αφού το Υπερταμείο ανήκει στους ξένους; Έτσι ακριβώς δεν είπε το ΣτΕ; Γιατί δεν έχουν ακόμη επιστραφεί; Δεν σέβεται η κυβέρνησή σας το ανώτατο δικαστήριο μας; Όλα τα περιουσιακά μας στοιχεία που οδηγούνται στο Υπερταμείο και στις θυγατρικές του, χωρίς καν εκτίμηση της αξίας τους, δεν προορίζονται για ξεπούλημα;». Αλλά και για τη μεταφορά των αρμοδιοτήτων στη ΡΑΕ, ο ειδικός αγορητής της Ελληνικής Λύσης σχολίασε ότι και άλλη μια ανεξάρτητη αρχή ήταν υπεύθυνη να ελέγχει τον σιδηρόδρομο, αλλά σήμερα «είναι ξεκάθαρη η ευθύνη της, όσον αφορά στο μαζικό κυβερνητικό έγκλημα στη Λάρισα».
«Σε μια προσπάθεια συλλογικής κοινωνικής λοβοτομής, ο υπουργός λέει συνεχώς το άσπρο μαύρο», είπε ο ειδικός αγορητής του ΜέΡΑ25 Κρίτων Αρσένης και πρόσθεσε: «Ήρθε εδώ να μας πει ότι δεν είναι ιδιωτικοποίηση. Όλοι οι φορείς ήρθαν και είπαν ότι είναι ιδιωτικοποίηση. Εξηγήσανε ξανά και ξανά στην κυβέρνηση αυτό που ξέρει πάρα πολύ καλά, ότι θέλει να ιδιωτικοποιήσει το νερό και αυτή η πρόθεσή της είναι ξεκάθαρη από τη στιγμή που έφερε το νόμο πέρυσι που περνάει την ιδιωτικοποίηση. Τη διατήρηση στο Υπερταμείο της ΕΥΔΑΠ και της ΕΥΑΘ, κόντρα στην απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας που έκρινε αντισυνταγματική τη μεταφορά στο Υπερταμείο της ΕΥΑΘ και της ΕΥΔΑΠ από τον ΣΥΡΙΖΑ. Χεράκι - χεράκι η Νέα Δημοκρατία με τον ΣΥΡΙΖΑ, τώρα το ξανα-επιβεβαίωσε η Νέα Δημοκρατία και μάλιστα και με αναδρομική ισχύ».
Στον βουλευτή του ΜέΡΑ25 απάντησε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας: «Αφού ο κύριος Αρσένης έχει διαβάσει, όπως λέει, αυτό το νομοσχέδιο και το γνωρίζει πολύ καλά, θα παρακαλούσα πάρα πολύ να μας υποδείξει σε ποιο άρθρο, σε ποια διάταξη περιγράφεται η ιδιωτικοποίηση του νερού στην Ελλάδα», είπε ο κ. Σκρέκας και υπογράμμισε ότι η κοστολόγηση του νερού είναι αρμοδιότητα των υπουργών, που με Κοινή Υπουργική Απόφαση την εκδίδουν.
