Μέσα στη γενική ρηχότητα -στα όρια της ανοησίας- των «αναλύσεων» για τη στάση του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε στη διαπραγμάτευση για το ελληνικό χρέος, υπάρχει ένα επαναλαμβανόμενο από πολλούς μοτίβο: «ο Σόιμπλε δεν θέλει να δώσει κάτι για το χρέος επειδή έρχονται εκλογές στην Γερμανία».
Ένα απλό ερώτημα που αποκαλύπτει την ανοησία αυτής της ερμηνείας είναι το εξής: το 2012 διατυπώθηκε η πρώτη υπόσχεση, στην τότε κυβέρνηση Σαμαρά, για την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους, όταν η Ελλάδα θα πετύχαινε πρωτογενές πλεόνασμα. Οι εκλογές έγιναν το 2013 στην Γερμανία και οι Χριστιανοδημοκράτες νίκησαν. Αλλά το 2014, όταν πια η κυβέρνηση Σαμαρά είχε εκπληρώσει τον όρο για το πλεόνασμα, η ελάφρυνση χρέους έμεινε... υπόσχεση. Γιατί, λοιπόν, αφού τότε δεν υπήρχε στον κοντινό ορίζοντα εκλογική αναμέτρηση στην Γερμανία, ο Σόιμπλε μπλόκαρε την ελάφρυνση του χρέους;
Είναι προφανές σε όσους μπορούν να ερμηνεύσουν τη στάση του Σόιμπλε πέρα από τα μικροπολιτικά στερεότυπα της Ελλάδας ότι ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών δεν έχει κατά νου (μόνο) τα ποσοστά του κόμματός του στις εκλογές όταν λέει “nein” στην ελάφρυνση του ελληνικού χρέους.
Ο Σόιμπλε υπηρετεί με... εκνευριστική συνέπεια μια στρατηγική ισχυρής μερίδας του γερμανικού πολιτικού και οικονομικού κατεστημένου, στόχος της οποίας είναι να εφαρμόζονται γερμανικοί κανόνες παιχνιδιού στην ευρωζώνη, οι οποίοι θα μεγιστοποιούν τα οφέλη για την Γερμανία και θα περιορίζουν στο ελάχιστο δυνατό το κόστος διατήρησης της νομισματικής ένωσης.
Ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών πρεσβεύει την Ευρώπη των (γερμανικών) κανόνων και αντιτάσσεται σθεναρά στην ιδέα της «Ευρώπης της αλληλεγγύης», που προϋποθέτει κάποιου είδους μεταβιβάσεις πλούτου από τις χώρες που ευνοούνται περισσότερο από τη νομισματική ένωση και είναι πλεονασματικές προς τις χώρες που ακολουθούν ασθμαίνοντας τους ισχυρούς και είναι ελλειμματικές.
Κακό προηγούμενο
Ο Σόιμπλε βλέπει την ευρωπαϊκή σκακιέρα προβλέποντας τις κινήσεις ως το τέλος του παιχνιδιού και διαπιστώνει ότι αργά ή γρήγορα θα κληθεί να δώσει μια απάντηση όχι για το πώς θα γίνει η διαχείριση του μικρού ελληνικού χρέους, αλλά του ιταλικού, του ισπανικού και -γιατί όχι;- του γαλλικού.
Σε αυτό το πλαίσιο, επιδιώκει σταθερά να αποφύγει μια σοβαρή ελάφρυνση του ελληνικού χρέους, ώστε να μη δημιουργήσει ένα ισχυρό προηγούμενο για τις χώρες που θα ακολουθήσουν. Το είπε και ο Βέλγος υπουργός Οικονομικών, για όσους δεν το κατάλαβαν: «χρειάζεται προσοχή η ελάφρυνση του ελληνικού χρέους γιατί θα δημιουργήσει προηγούμενο».
Έτσι μπορεί κανείς να ερμηνεύσει γιατί, ήδη από το 2011 σε παρασκηνιακές συζητήσεις με τον Β. Βενιζέλο και φανερά, πλέον, το καλοκαίρι του 2015, ο Σόιμπλε πρότεινε την έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη, με το νομικό επιχείρημα ότι η διαγραφή χρέους απαγορεύεται από κανόνες και μπορεί να γίνει μόνο εκτός ευρωζώνης.
Ο Σόιμπλε είναι έτοιμος να θυσιάσει ακόμη και την ενότητα της ευρωζώνης, θέτοντας σε δοκιμασία την ίδια την ευρωπαϊκή ενοποίηση, στην οποία στηρίχθηκε η ευημερία της μεταπολεμικής Γερμανίας, για να αποφύγει την πρώτη στην ιστορία διαγραφή χρέους, που θα άνοιγε το δρόμο για τη -μισητή στο γερμανικό κατεστημένο- «ένωση μεταβιβάσεων» (“transfer union”, δηλαδή μεταφορά πόρων από τις ισχυρές στις ασθενείς οικονομίες μιας νομισματικής ένωσης, κατά τα πρότυπα των ΗΠΑ).
Η στάση του Γερμανού υπουργού Οικονομικών δεν πρόκειται να αλλάξει ακόμη και μετά τις εκλογές: πάντα θα αναζητεί τον τρόπο να αποτρέψει μια «γενναιόδωρη» μεταχείριση της Ελλάδας, όσον αφορά το χρέος. Και είναι έτοιμος να απαλλαγεί ακόμη και από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, τον ισχυρότερο σύμμαχο στην επιβολή της λιτότητας, για να αποφύγει την ενοχλητική του πίεση για μια βιώσιμη λύση για το ελληνικό χρέος. Το σχέδιο «Β» που έχει επεξεργασθεί, προβλέπει πρόγραμμα για την Ελλάδα μόνο από τον «γερμανοκρατούμενο» ESM, ο οποίος θα επιβάλλει τη λιτότητα ακολουθώντας πιστά τις εντολές του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών.
Αλλαγή στρατηγικής
Ο μόνος τρόπος για να γλιτώσει η Ελλάδα από τις συνεχείς παρεμβάσεις Σόιμπλε κατά της ελάφρυνσης του χρέους είναι να αλλάξει η ευρωπαϊκή στρατηγική της Γερμανίας, όπως φαίνεται ότι ήδη συμβαίνει -δεν είναι καθόλου τυχαίες οι σκληρές επιθέσεις στον Σόιμπλε από τον Τύπο μετά το άκαρπο Eurogroup της Δευτέρας.
Μια μερίδα του γερμανικού κατεστημένου που ολοένα ενισχύεται και φαίνεται ότι επηρεάζει την πολιτική ανάλυση της Α. Μέρκελ, αντιλαμβάνεται ότι η πεισματική εμμονή στους κανόνες και η στενή ερμηνεία του εθνικού συμφέροντος δεν θα αργήσουν να φέρουν στην εξουσία στην Γαλλία ή την Ιταλία τις πολιτικές δυνάμεις που θα οδηγήσουν μία από τις μεγάλες, αλλά ασθενείς, οικονομίες στην έξοδο από την ευρωζώνη και θα θέσουν σε κίνηση τη διαδικασία διάλυσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Αυτή η μερίδα του γερμανικού κατεστημένου έχει αντλήσει διδάγματα από την ιστορία και αντιλαμβάνεται πολύ καλύτερα από τον Β. Σόιμπλε ότι μέλλον ειρήνης και ευημερίας για την Γερμανία υπάρχει μόνο εντός του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Η καγκελάριος Μέρκελ έχει αρχίσει ήδη να κάνει τη στροφή προς αυτή τη νέα γερμανική γραμμή, από τη στιγμή που δήλωσε ενώπιον του νέου Γάλλου προέδρου ότι οι αλλαγές στις ευρωπαϊκές συνθήκες δεν είναι ταμπού.
Το ζητούμενο για την Ελλάδα είναι αυτή η στροφή να μη γίνει πολύ αργά, όταν θα έχει παγιδευτεί στο «ζουρλομανδύα» των κανόνων Σόιμπλε και θα έχει αναλάβει την υποχρέωση να πετυχαίνει «παλαβά» πρωτογενή πλεονάσματα για ολόκληρες δεκαετίες, χωρίς μια λογική ρύθμιση του χρέους...
