Στις χώρες με «προνομιακό φορολογικό καθεστώς» εντάσσονται για το 2018 η Βουλγαρία και η Κύπρος, όπως και άλλες 40 χώρες, σύμφωνα με απόφαση του διοικητή της ΑΑΔΕ Γιώργου Πιτσιλή.
Αυτό σημαίνει ότι, οι επιχειρήσεις που έχουν μεταφέρει την έδρα τους στις χώρες αυτές ή και σε άλλες από τις συνολικά 42 που περιέχει ο σχετικός κατάλογος, τίθενται σε αυξημένη φορολογική επιτήρηση.
Εκτός από την Κύπρο και τη Βουλγαρία, που είναι οι δύο χώρες που προτιμούν οι Έλληνες επιχειρηματίες να μεταφέρουν την έδρα τους ώστε να πληρώνουν λιγότερο φόρο, στη σχετική λίστα είναι αρκετοί βόρειοι γείτονές μας, όπως η Αλβανία, η Β. Μακεδονία (αναγράφεται στον κατάλογο με το πρόσφατο όνομα ΠΓΔΜ), η Βοσνία και το Μαυροβούνιο.
Σύμφωνα με τη νομοθεσία χώρες με «προνομιακό φορολογικό καθεστώς». Τέτοιες χώρες είναι εκείνες που ο φορολογικός τους συντελεστής είναι ίσος ή μικρότερος του 50% του φορολογικού συντελεστή, που ισχύει στην Ελλάδα.
Στην Κύπρο ο φόρος στα κέρδη ανέρχεται στο 12,5%, ενώ δεν υπάρχει φόρος στη διανομή μερίσματος, ενώ στη Βουλγαρία ο φορολογικός συντελεστής είναι ακόμα χαμηλότερος και ανέρχεται στο 10%. Στην Ελλάδα ο φόρος επί των κερδών ανέρχεται στο 29% για τη χρήση 2018 και 28% για τη χρήση 2019.
Η εφορία έχει βάλει στο στόχαστρο τις επιχειρήσεις που έχουν μεταφέρει την έδρα τους στις συγκεκριμένες χώρες, επειδή, οι περισσότερες μεταναστεύσεις είναι εικονικές. Δηλαδή μεταναστεύουν τυπικά, μεταφέροντας την έδρα τους στις χώρες αυτές, αλλά ασκούν κανονικά τη δραστηριότητά τους στην Ελλάδα.
Πληρώνουν όμως φόρο, στην Βουλγαρία ή στην Κύπρο ή σε άλλη χώρα, εκτός και αν πέσουν στην παγίδα των ελέγχων της ΑΑΔΕ και πληρώσουν φόρο και στην Ελλάδα, όπως συνέβη σε αρκετές περιπτώσεις.
Εάν εντοπιστούν και διαπιστωθεί η εικονικότητα της μεταφοράς της έδρας εκτός από τον κανονικό φόρο εισοδήματος τους καταλογίζουν επιπλέον και τα προβλεπόμενα πρόστιμα για την αποφυγή της φορολογίας.
Επίσης η νομοθεσία περιέχει πλέον διάφορες ασφαλιστικές δικλείδες ώστε να αποτρέπει τις εικονικές μεταφορές και να παγιδεύει τους επιτήδειους.
Τι ελέγχει η εφορία
Στις περιπτώσεις των εταιρειών που μετέφεραν την έδρα τους στις δύο αυτές χώρες (ή σε άλλη) ή έχουν την έδρα τους στο εξωτερικό, αλλά δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα, η ΑΑΔΕ προβαίνει σε ελέγχους, ώστε να διαπιστώσει εάν πράγματι η έδρα είναι στο εξωτερικό ή είναι εικονική.
Κατ΄ αρχήν ελέγχονται κάποιες ελάχιστες προϋποθέσεις που πιστοποιούν την πραγματική ή εικονική έδρα, όπως είναι:
- Ο τόπος συνεδρίασης του Δ.Σ. της εταιρείας, που πρέπει να πραγματοποιείται στη χώρα της έδρας και όχι στην Ελλάδα.
- Η πραγματική Διοίκηση, που προκύπτει από τον τόπο υπογραφής συμβάσεων και των πρακτικών εταιρείας.
- Οι εγκαταστάσεις της εταιρείας
- Οι κινήσεις των τραπεζικών λογαριασμών
- Η φορολογική κατοικία των μελών του διοικητικού συμβουλίου.
Εάν από τον συγκεκριμένο έλεγχο διαπιστωθεί ότι η εικονικότητα της έδρας, τότε ακολουθεί ο ουσιαστικός φορολογικός έλεγχος και ο καταλογισμός προστίμων.
Κατά τον έλεγχο, το βάρος πέφτει στους κύριους προμηθευτές της εταιρείας.
Εξετάζεται συγκεκριμένα η χώρα προέλευσής τους, εάν η τιμολόγηση σχετίζεται με επιχείρηση που έχει έδρα σε μη συνεργάσιμα κράτη (offshore) ή σε χώρες με προνομιακό φορολογικό καθεστώς.
Εφόσον εντοπιστούν τέτοιες συναλλαγές, ελέγχεται αν οι επιχειρήσεις αυτές (η ελληνική και η αλλοδαπή) είναι συνδεδεμένες και μπορούν να θεωρηθούν όμιλος.
Παράδειγμα
Ανώνυμη εταιρεία με φορολογικό έτος 1.1.2014 - 31.12.2014, εμφανίζει κέρδη ισολογισμού 10.000.000 ευρώ. Μέσα στο έτος αυτό, εισέπραξε 2.000.000 ευρώ που αφορούν ενδοομιλικά μερίσματα που πληρούν τις προϋποθέσεις του άρθρου 48, 665.000 ευρώ (καθαρό ποσό) που αφορά μερίσματα από θυγατρική με έδρα σε άλλο κράτος-μέλος της Ε.Ε. όπου δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 48 και για τα οποία έχει καταβληθεί φόρος νομικού προσώπου 300.000 ευρώ και έχει παρακρατηθεί φόρος μερισμάτων 35.000 ευρώ, καθώς και 576.000 ευρώ (καθαρό ποσό) από θυγατρική τρίτης χώρας, επί των οποίων έχει καταβληθεί φόρος αλλοδαπού νομικού προσώπου 160.000 ευρώ και έχει παρακρατηθεί φόρος 64.000 ευρώ.
Με βάση όσα αναφέρθηκαν πιο πάνω, το ποσό των 2.000.000 ευρώ θα αντιμετωπισθεί φορολογικά ως απαλλασσόμενο έσοδο και θα εμφανισθεί σε ειδικό λογαριασμό αποθεματικού. Για το ποσό των 665.000 ευρώ θα εφαρμοστεί η μέθοδος της πίστωσης φόρου ως τρόπος φορολόγησης των μερισμάτων, μετά την αναγωγή του σε μικτό ποσό με την προσθήκη του φόρου του αλλοδαπού νομικού προσώπου και του παρακρατηθέντος φόρου (665.000 + 35.000 + 300.000 = 1.000.000).
Στη συνέχεια, από τον αναλογούντα φόρο που θα προκύψει θα συμψηφισθεί ο φόρος που καταβλήθηκε ως φόρος αλλοδαπού νομικού προσώπου καθώς και ο παρακρατηθείς φόρος μερισμάτων, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 68 του ν.4172/2013, μέχρι του ποσού του φόρου που αναλογεί στο εισόδημα αυτό στην Ελλάδα, ήτοι 260.000 ευρώ. Τέλος, για το ποσό των 576.000 ευρώ, θα εφαρμοσθεί επίσης η μέθοδος της πίστωσης του φόρου, μετά την αναγωγή του σε μικτό ποσό με την προσθήκη μόνο του παρακρατηθέντος φόρου μερισμάτων (640.000) και θα συμψηφισθεί ο παρακρατηθείς αυτός φόρος.
Ο κατάλογος των 42 χωρών
Οι χώρες με «προνομιακό φορολογικό καθεστώς», για το φορολογικό έτος 2018, είναι οι ακόλουθες:
- Άγιος Ευστάθιος
- Αλβανία
- Ανδόρα
- Ανγκουίλα
- Βανουάτου
- Βερμούδες
- Βοσνία - Ερζεγοβίνη
- Βουλγαρία
- Βρετανικές Παρθένοι Νήσοι
- Γιβραλτάρ
- Γκέρνσεϋ
- Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα
- Ιορδανία
- Ιρλανδία
- Κατάρ
- Κόσσοβο
- Κύπρος
- Λίχνενσταϊν
- Μακάο
- Μαλδίβες
- Μαυροβούνιο
- Μολδαβία
- Μονακό
- Μονσεράτ
- Μπαχάμες
- Μπαχρέϊν
- Μπελίζ
- Μποναίρ
- Ναουρού
- Νήσοι Κέϋμαν
- Νήσοι Μάρσαλ
- Νήσοι Τέρκς και Κάϊκος
- Νήσος του Μάν
- Ουγγαρία
- Ουζμπεκιστάν
- Ομάν
- Παραγουάη
- ΠΓΔΜ
- Σαουδική Αραβία
- Σεϋχέλλες
- Σρι - Λάνκα
- Τζέρσεϋ
