Μόνο ένα, αλλά αρκετά σοβαρό, πρόβλημα εντοπίζουν αναλυτές στο νέο σχέδιο της Τράπεζας της Ελλάδος για δραστική εξυγίανση των τραπεζικών χαρτοφυλακίων, που αποκάλυψε το “Bloomberg”: θα «βάλουν πλάτη» οι ιδιώτες επενδυτές για τη χρηματοδότησή του;
Το σχέδιο χαρακτηρίζεται ως ιδιαίτερα ευρηματικό από αναλυτές, καθώς ανοίγει το δρόμο για τη μετατροπή των αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων των τραπεζών σε πραγματικό κεφάλαιο, το οποίο θα εισφέρουν επενδυτές της αγοράς ομολόγων.
«Πρόκειται για μια… εποικοδομητική αλχημεία», λέει χαρακτηριστικά χρηματιστηριακός αναλυτής. «Οι αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις, που αποτελούν ως τώρα το πιο αδύναμο στοιχείο της κεφαλαιακής βάσης των τραπεζών, θα μετασχηματισθούν σε πραγματικό κεφάλαιο, περίπου όπως οι αλχημιστές προσπαθούσαν να μετατρέψουν μέταλλα σε χρυσό», επισημαίνει ο ίδιος.
Σύμφωνα με το σχέδιο, θα ιδρυθεί ένας φορέας ειδικού σκοπού, στον οποίο οι τράπεζες θα μεταφέρουν τις μισές αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις τους, ύψους περίπου 8 δισ. ευρώ. Δηλαδή, θα μεταφέρουν στο όχημα ειδικού σκοπού (SPV) την απαίτηση που έχουν από το Δημόσιο για μελλοντικές επιστροφές φόροων.
Στη συνέχεια, το SPV θα εκδώσει τίτλους με «αντίκρισμα» αυτές τις απαιτήσεις, για να αντλήσει πραγματικό κεφάλαιο από επενδυτές. Εδώ τίθεται και το σοβαρότερο ερώτημα για το σχήμα που έχει επινοήσει η ΤτΕ: θα ανταποκριθούν οι ιδιώτες επενδυτές σε αυτή την προσφορά τίτλων και σε ποια τιμή θα θελήσουν να τους αγοράσουν.
Οι κίνδυνοι που θα ενσωματώνουν αυτοί οι τίτλοι είναι δύο: το ενδεχόμενο να μην ασκηθούν στο σύνολό τους οι αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις, εάν οι τράπεζες δεν έχουν αρκετή κερδοφορία, και η ίδια η αξιολόγηση κινδύνου του Ελληνικού Δημοσίου, που έχει χαμηλή πιστοληπτική αξιολόγηση.
Αυτό το πρόβλημα θα μπορούσε να αντιμετωπισθεί, ενδεχομένως, με την παροχή εγγυήσεων από το Δημόσιο για την πλήρη κάλυψη των αναβαλλόμενων απαιτήσεων, εάν μέρος τους δεν μπορέσουν να το καλύψουν οι τράπεζες.
Με τα κεφάλαια που θα αντλήσει από την αγορά, το SPV θα «ελαφρύνει» τους τραπεζικούς ισολογισμούς από προβληματικά δάνεια ονομαστικής αξίας 42-47 δισ. ευρώ, τα οποία θα αγορασθούν από το SPV σε πολύ χαμηλότερη τιμή (κάτω από το 20% της ονομαστικής), ώστε να καλύπτεται ένας βασικός όρος που τίθεται από την Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Κομισιόν, ώστε να μην κριθεί ότι παρέχεται παράνομη κρατική ενίσχυση: τα δάνεια πρέπει να μεταβιβασθούν όχι σε ευνοϊκή, για τις τράπεζες, τιμή, αλλά στην τιμή που θα πλήρωναν ιδιώτες για να τα αποκτήσουν.
Μέσα από αυτές τις συναλλαγές, οι τράπεζες θα καταλήξουν να έχουν πιο ποιοτική κεφαλαιακή βάση, αφού οι μισές αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις θα αντικατασταθούν από πραγματικό κεφάλαιο, ενώ θα βελτιώσουν θεαματικά τον αριθμητή του κλάσματος της κεφαλαιακής επάρκειας, καθώς θα «ξεφορτωθούν» ένα μεγάλο μέρος του προβληματικού ενεργητικού τους: σε πολύ σύντομο χρόνο, θα φύγουν εκτός τραπεζικού συστήματος σχεδόν τα μισά προβληματικά ανοίγματα.
Το SPV θα αναλάβει, ακολούθως, να πουλήσει τα προβληματικά δάνεια σε funds και δεν είναι σαφές αν τα ενδεχόμενα κέρδη από αυτές τις συναλλαγές θα περιέλθουν στο Δημόσιο, ή αν θα υπάρχει κάποια φόρμουλα για τη μεταφορά τους, στο σύνολο ή μερικώς, στους κατόχους των νέων ομολόγων.
Το σχέδιο της ΤτΕ δεν είναι ανταγωνιστικό προς το σχέδιο του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας για παροχή εγγυήσεων από το Δημόσιο σε τιτλοποιήσεις δανείων, το οποίο υποστηρίζεται από την κυβέρνηση. Θεωρητικά, και τα δύο σχέδια θα μπορούσαν να εφαρμοσθούν παράλληλα.
Όμως, το πλεονέκτημα που έχει το σχέδιο της ΤτΕ είναι ότι τα κεφάλαια που χρειάζονται για την υλοποίησή του θα παρασχεθούν από την αγορά, ενώ το σχέδιο του ΤΧΣ απαιτεί συμμετοχή του Δημοσίου με κεφάλαια για την παροχή εγγυήσεων. Όπως δήλωσε ο επικεφαλής οικονομολόγος του ESM, Ρολφ Στράουχ, οι όροι της συμφωνίας στο Eurogroup δεν επιτρέπουν να χρησιμοποιήσει το Δημόσιο το «μαξιλάρι» των 24 δις. για άλλο σκοπό, πέραν της κάλυψης δικών του χρηματοδοτικών αναγκών, χωρίς προηγούμενη έγκριση του Eurogroup. Αυτό αποτελεί «αχίλλειο πτέρνα» για το σχέδιο του ΤΧΣ, αφού θα χρειασθεί μία επιπλέον διαπραγμάτευση με άγνωστη έκβαση.
Πηγές που μίλησαν στο “Bloomberg” εξέφρασαν αισιοδοξία ότι το νέο σχέδιο θα μπορέσει να εγκριθεί από την Κομισιόν και από τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό της ΕΚΤ. Εάν αυτό επαληθευθεί, το ζητούμενο θα είναι να το εγκρίνουν, εισφέροντας τα κεφάλαιά τους, και οι ιδιώτες επενδυτές...
