Εκτελεστικά διατάγματα, εξαγγελίες που έμειναν στα χαρτιά και ένας συστηματικός μετασχηματισμός των ΗΠΑ προς το συντηρητικότερο. Ένας απολογισμός του πρώτου χρόνου του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία.
Η 8η Νοεμβρίου 2016 θα περάσει στην αμερικανική ιστορία ως ημέρα δύο κραυγαλέα λανθασμένων εκτιμήσεων. Μέχρι τότε δημοσκόποι, δημοσιογράφοι, όλοι οι Δημοκρατικοί, αρκετοί Ρεπουμπλικανοί - συμπεριλαμβανομένου του ίδιου του Ντόναλντ Τραμπ, πίστευαν ότι η Χίλαρι Κλίντον θα εκλεγεί πρόεδρος των ΗΠΑ και ότι μετά από αυτή την ημέρα θα τελείωνε ο πιο βρώμικος προεκλογικός αγώνας των τελευταίων 100 χρόνων.
Δύο οικτρά λάθη, δεδομένου ότι ο Τραμπ εξελέγη 45ος πρόεδρος της χώρας και ο προεκλογικός αγώνας φαίνεται να συνεχίζεται.
Τα ΜΜΕ που πρόσκεινται στον Aμερικανό πρόεδρο, όπως το δεξιό συντηρητικό Fox News, εξακολουθούν να βάλουν κατά της Χ. Κλίντον και ο Ντ. Τραμπ φαίνεται να νιώθει εξαιρετικά άνετα στις συγκεντρώσεις των υποστηρικτών του, οι οποίες ελάχιστα διαφέρουν από αυτές που διοργάνωνε προεκλογικά. Η τέχνη της πολιτικής, η οικοδόμηση πλειοψηφιών και η αναζήτηση συμβιβασμών, δηλαδή το ουσιαστικό καθήκον του προέδρου, δεν φαίνεται να ταιριάζει στον Τραμπ. Ο πενιχρός απολογισμός της πρώτης του χρονιάς στον Λευκό Οίκο είναι ενδεικτικός.
Obamacare και δεσμεύσεις που αθετήθηκαν
Μια από τις κεντρικές προεκλογικές εξαγγελίες του Αμερικανού προέδρου ήταν η κατάργηση του νομοθετικού πακέτου Obamacare, που είχε καθιερωθεί επί προεδρίας Μπαράκ Ομπάμα με στόχο να παράσχει σε όλους του Αμερικανούς πρόσβαση στην ασφάλιση υγείας με προσιτούς όρους.
Η υπόσχεση Τραμπ ότι το Obamacare θα αντικατασταθεί από κάτι «πολύ καλύτερο», παραμένει ανεκπλήρωτη μέχρι σήμερα και οι Ρεπουμπλικάνοι στο Κογκρέσο δεν έχουν καταλήξει μέχρι σήμερα σε κάποια συμφωνία. Μετά από επανειλημμένες αποτυχημένες προσπάθειες αντικατάστασης του Obamacare, τελικά οι Ρεπουμπλικάνοι συμβιβάστηκαν με την ιδέα να προχωρήσουν προς το παρόν χωρίς μεταρρύθμιση στην Υγεία. Ο ίδιος ο πρόεδρος αρκείται για την ώρα στην κατάργηση ορισμένων χρηματοδοτήσεων για το Obamacare και οδηγεί το σύστημα σε οικονομικό αδιέξοδο.
Η δεύτερη μεγάλη υπόσχεση του Ντόναλντ Τραμπ ήταν η κατασκευή του «υπέροχου τείχους» στα σύνορα με το Μεξικό, προκειμένου να σταματήσει η είσοδος στις ΗΠΑ «κακών ανθρώπων» - όπως αρέσκεται να τους χαρακτηρίζει. Μάλιστα το επίμαχο έργο επρόκειτο να υλοποιηθεί αποκλειστικά με χρήματα του Μεξικού, σύμφωνα με τις διακηρύξεις του προέδρου.
Τον φετινό Ιανουάριο εκπονήθηκαν τα πρώτα σχέδια του τείχους. Ομως το 1,5 δισ. δολ. που απαιτείται για την έναρξη των κατασκευαστικών έργων του τείχους δεν έχει ακόμη εγκριθεί από το Κογκρέσο.
Μόλις τον Σεπτέμβριο ξεκίνησε η κατασκευή κάποιων πρωτοτύπων. Τον Αύγουστο ωστόσο η Washington Post είχε δημοσιεύσει μια συνομιλία μεταξύ του Ντόναλντ Τραμπ και του Μεξικανού ομολόγου του Ενρίκε Πένια Νιέτο. Σ' αυτή τη συνομιλία ο Τραμπ λέει πως γνωρίζει ότι το Μεξικό δεν πρόκειται να πληρώσει για το έργο. Παρακαλεί ομως τον Μεξικανό πρόεδρο να μην το αναφέρει δημόσια, ώστε να μην πλήξει την εικόνα του Ντ. Τραμπ στην αμερικανική κοινή γνώμη.
Μία ακόμη προεκλογική δέσμευση του Ντ. Τραμπ ήταν να καθαρίσει «τον βάλτο» της Ουάσιγκτον, όπως είχε τονίζει, κάνοντας επίθεση στο κατεστημένο της αμερικανικής πρωτεύουσας. Όντως μετά την ανάληψη της προεδρίαw αντικατέστησε πολλά πρόσωπα σε καίριες θέσεις, τοποθετώντας πολυεκατομμυριούχους από τους χώρους των επιχειρήσεων και των λόμπι.
Η υπόσχεσή του να μείνει μακριά από τις επιχειρηματικές του δραστηριότητες κατά τη διάρκεια της προεδρίας του, υλοποιήθηκε μόνο φαινομενικά με την ανάθεση της διαχείρισης της οικονομικής αυτοκρατορίας του στους γιους του.
Πολιτική μέσω διαταγμάτων
Ο Αμερικανός πρόεδρος έχει τη δυνατότητα να χαράσσει την πολιτική του με εκτελεστικά διατάγματα, τα οποία ναι μεν δεν είναι ισότιμα του νόμου, ωστόσο είναι απολύτως δεσμευτικά για την ομοσπονδιακή διοίκηση και τους υπαλλήλους της.
Και οι προκάτοχοι του Τραμπ έκαναν χρήση αυτής της δυνατότητας. Ομως ο τωρινός ένοικος του Λευκού Οίκου το... παράκανε: Με μια απλή υπογραφή έχει ήδη καταργήσει περισσότερες από 800 αποφάσεις του Μπαράκ Ομπάμα. Επίσης στον έναν χρόνο θητείας του εξέδωσε 50 διατάγματα, περισσότερα από κάθε προκάτοχό του τα τελευταία 50 χρόνια στο ίδιο χρονικό διάστημα.
Ένα πεδίο όπου ο Ντ. Τραμπ επιστρατεύει τα εκτελεστικά διατάγματα είναι η μετανάστευση. Οι επίμαχες ταξιδιωτικές του απαγορεύσεις έχουν επανειλημμένα ακυρωθεί από τη δικαιοσύνη. Η διοίκηση Τραμπ υιοθετεί σκληρή στάση απέναντι στους παράτυπους μετανάστες. Περισσότεροι από 28.000 είχαν συλληφθεί μέχρι τον περασμένο Αύγουστο χωρίς να έχουν διαπράξει κανένα άλλο αδίκημα. Πάντως η απέλαση ανεπιθύμητων αλλοδαπών είναι πιο χρονοβόρα συγκριτικά με την προεδρία Ομπάμα.
Μεγάλη επιτυχία της κυβέρνησης Τραμπ ήταν ο διορισμός του υπερσυντηρητικού νομικού Νιλ Γκόρσακ στο Ανώτατο Ομοσπονδιακό Δικαστήριο. Με αυτήν την τοποθέτηση οι συντηρητικοί εξασφαλίζουν την πλειοψηφία στο δικαστικό συμβούλιο του Supreme Court και κατά πάσα πιθανότητα θα έχουν για δεκαετίες σημαντική επιρροή στη διαμόρφωση ομοσπονδιακής νομολογίας.
Πέρα όμως από το Supreme Court ο Ντ. Τραμπ μεταμορφώνει τις ΗΠΑ σε συντηρητικό κράτος στο οποίο οι συντηρητικές δυνάμεις έχουν το πάνω χέρι.
Ίσως η πιο εμφανής από όλες τις αλλαγές είναι ότι έναν χρόνο μετά την εκλογή Τραμπ, οι ΗΠΑ δείχνουν πιο βαθιά διχασμένες από ποτέ, οι πολίτες είναι πιο δύσπιστοι απέναντι στα ΜΜΕ και μεταξύ τους και οι ΗΠΑ φαίνονται εξαιρετικά ανίκανες να επιτυγχάνουν συμβιβασμούς τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό.
Κόνσταντιν Κλάιν / Άρης Καλτιριμτζής - Deutsche Welle
