Τον άμεσο και έμμεσο αντίκτυπο που θα έχουν στον ευρωπαϊκό χώρο οι νέοι δασμοί των ΗΠΑ προς την Ευρωζώνη, καθώς και τις πιθανές αντιδράσεις της Ε.Ε και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) εξετάζει έκθεση ανάλυση εξετάζει έκθεση του οικονομολόγου της UBS Investment Bank, Reinhard Cluse.
Στις 9 Φεβρουαρίου, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε την επιβολή δασμών 25% σε όλες τις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου στις ΗΠΑ, με ισχύ από τις 10 Φεβρουαρίου. Επιπλέον, προανήγγειλε νέα σειρά αμοιβαίων δασμών σε ένα ευρύτερο φάσμα χωρών, τα οποία αναμένονται σύντομα.
Σύμφωνα με την έκθεση της UBS, η άμεση επίπτωση των νέων δασμών στην Ευρωζώνη εκτιμάται ως περιορισμένη. Οι κυριότεροι εξαγωγείς χάλυβα προς τις ΗΠΑ είναι ο Καναδάς, η Βραζιλία και το Μεξικό, ενώ για το αλουμίνιο οι μεγαλύτεροι προμηθευτές είναι ο Καναδάς, η Κίνα και το Μεξικό. Μεγάλες ευρωπαϊκές οικονομίες, όπως η Γερμανία, οι Κάτω Χώρες, η Ιταλία και η Γαλλία, συγκαταλέγονται στους 15 μεγαλύτερους εξαγωγείς χάλυβα και αλουμινίου προς τις ΗΠΑ, αλλά το μερίδιό τους δεν ξεπερνά το 5% των συνολικών εισαγωγών των ΗΠΑ.
Προηγούμενη εμπειρία: Οι δασμοί του 2018
Το 2018, η κυβέρνηση Τραμπ είχε επιβάλει παρόμοιους δασμούς 25% και 10% αντίστοιχα στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου, επικαλούμενη λόγους εθνικής ασφάλειας. Σε απάντηση, η ΕΕ είχε επιβάλει αντίμετρα, με δασμούς σε αμερικανικά προϊόντα αξίας 2,8 δισ. ευρώ, όπως μοτοσικλέτες Harley-Davidson, ουίσκι bourbon και τζιν παντελόνια. Παράλληλα, κατέθεσε προσφυγή στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ).
Το 2021, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η κυβέρνηση Μπάιντεν κατέληξαν σε συμφωνία που προέβλεπε ποσοστώσεις για αδασμολόγητες εξαγωγές μετάλλων από την ΕΕ προς τις ΗΠΑ. Ως αντάλλαγμα, η ΕΕ ήρε τους δασμούς της στα 2,8 δισ. ευρώ και ακύρωσε προγραμματισμένα αντίμετρα αξίας 3,6 δισ. ευρώ.
Πιθανή κλιμάκωση και ευρύτερες επιπτώσεις
Η ανησυχία τώρα έγκειται στο ενδεχόμενο η αμερικανική κυβέρνηση να προχωρήσει σε νέους, ευρύτερους δασμούς, κάτι που θα μπορούσε να πλήξει σημαντικά την ευρωπαϊκή οικονομία.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις της UBS, μια γενικευμένη επιβολή δασμών 10% από τις ΗΠΑ θα μπορούσε να μειώσει την ανάπτυξη του ΑΕΠ της Ευρωζώνης κατά 0,2 έως 0,75 ποσοστιαίες μονάδες.
Οι τομείς που διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο περιλαμβάνουν τη φαρμακοβιομηχανία, τη μηχανολογία και την αυτοκινητοβιομηχανία, ενώ ο αγροδιατροφικός τομέας είναι εκείνος που αντιμετωπίζει ήδη τους υψηλότερους δασμούς στις διμερείς εμπορικές σχέσεις.
Η πιθανή αντίδραση της Ευρώπης
Η εμπορική πολιτική της ΕΕ χαράσσεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία διαπραγματεύεται εκ μέρους όλων των κρατών-μελών. Παρότι οι ευρωπαϊκοί αξιωματούχοι επιδιώκουν διάλογο με τις ΗΠΑ, δεν αποκλείεται η λήψη αντιμέτρων, εφόσον επιβεβαιωθεί η νέα δέσμη δασμών. Το πιθανότερο είναι η ΕΕ να εφαρμόσει στοχευμένα αντίμετρα, όπως το 2018, αποφεύγοντας προϊόντα που είναι δύσκολο να αντικατασταθούν, όπως καύσιμα, LNG και στρατιωτικός εξοπλισμός.
Επιπλέον, αυτή τη φορά η ΕΕ ενδέχεται να στοχεύσει και τον τομέα των υπηρεσιών, κάτι που θα επηρέαζε μεγάλες αμερικανικές τεχνολογικές εταιρείες.
Παράλληλα, θα μπορούσε να ενεργοποιήσει τον Μηχανισμό Αντιμετώπισης Εξωτερικών Οικονομικών Εξαναγκασμών (ACI), ο οποίος παρέχει εργαλεία όπως δασμούς, περιορισμούς στις υπηρεσίες και την πνευματική ιδιοκτησία, καθώς και εμπόδια στην πρόσβαση επενδύσεων και δημοσίων προμηθειών.
Επιπτώσεις στη νομισματική πολιτική της ΕΚΤ
Στο βασικό της σενάριο, η UBS προβλέπει ότι η ΕΚΤ θα μειώσει τα επιτόκια κατά 25 μονάδες βάσης στις επόμενες τρεις συνεδριάσεις (Μάρτιο, Απρίλιο, Ιούνιο), φέρνοντας το επιτόκιο καταθέσεων στο 2%, επίπεδο που θεωρείται ουδέτερο. Ωστόσο, οι αυξανόμενοι καθοδικοί κίνδυνοι για την ανάπτυξη της Ευρωζώνης μπορεί να οδηγήσουν σε βαθύτερες μειώσεις.
Εάν η νέα εμπορική πολιτική των ΗΠΑ περιλαμβάνει ευρύτερους δασμούς ή στοχεύει σε ζωτικούς τομείς της ευρωπαϊκής οικονομίας, η ΕΚΤ ενδέχεται να προχωρήσει σε περαιτέρω μειώσεις επιτοκίων μετά τον Ιούνιο, ή ακόμη και σε περικοπές 50 μονάδων βάσης, ώστε να καταστεί η νομισματική πολιτική περισσότερο υποστηρικτική.
Με τις εξελίξεις να παραμένουν ρευστές, η οικονομική και πολιτική στρατηγική της Ευρώπης θα κριθεί από την ισορροπία μεταξύ διπλωματίας, εμπορικής άμυνας και νομισματικής προσαρμογής.
