Καθώς τα κύματα καύσωνα γίνονται ολοένα και πιο συχνά και έντονα λόγω της κλιματικής αλλαγής, η ζέστη παύει να είναι απλώς μια ενόχληση και μπορεί να μετατραπεί σε θανάσιμο κίνδυνο. Από την πόλη μέχρι την ύπαιθρο, όλο και περισσότεροι άνθρωποι -ακόμη και νέοι και υγιείς- καταλήγουν με θερμοπληξία, καθώς η θερμοκρασία σπάει ρεκόρ και ο οργανισμός αδυνατεί να προσαρμοστεί.
Ηλικιωμένοι και κάτοικοι περιοχών που δεν έχουν συνηθίσει τις υψηλές θερμοκρασίες είναι πιο ευάλωτοι.
Τα στάδια της θερμικής εξάντλησης
Η θερμική καταπόνηση ξεκινά ήπια, με κράμπες ή εξανθήματα από ιδρώτα. Αν όμως δεν ληφθούν έγκαιρα μέτρα, η κατάσταση μπορεί να εξελιχθεί σε θερμική εξάντληση, με συμπτώματα όπως:
- έντονη κόπωση ή αδυναμία
- ναυτία και ζάλη
- πονοκέφαλος
- υπερβολική εφίδρωση
- έντονη δίψα
Η θερμική εξάντληση σημαίνει ότι το σώμα δυσκολεύεται να ρυθμίσει τη θερμοκρασία του. Απαιτείται άμεση ψύξη: σκιά ή κλιματιζόμενος χώρος, νερό, χαλαρά ρούχα, βρεγμένες πετσέτες στο δέρμα.
Θερμοπληξία: Επείγουσα κατάσταση
Η θερμοπληξία αποτελεί ιατρικό επείγον. Το σώμα αδυνατεί πλέον να ψυχθεί, η θερμοκρασία μπορεί να ξεπεράσει τους 41°C και να προκαλέσει βλάβες στον εγκέφαλο, την καρδιά και τα νεφρά. Συχνά, σταματά και η εφίδρωση, ενώ το άτομο μπορεί να χάσει τη συνείδηση ή να εμφανίσει σπασμούς. Αν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα, η θερμοπληξία μπορεί να αποβεί μοιραία.
Πότε γίνεται επικίνδυνη η ζέστη;
Ο κίνδυνος δεν εξαρτάται μόνο από τη θερμοκρασία, αλλά και από την υγρασία, που περιορίζει την αποτελεσματικότητα του ιδρώτα ως μηχανισμού ψύξης. Ο δείκτης θερμότητας (heat index) – συνδυασμός θερμοκρασίας και υγρασίας – παρέχει καλύτερη εικόνα του κινδύνου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι θερμοκρασίες μετρώνται στη σκιά. Όποιος βρίσκεται κάτω από τον ήλιο, μπορεί να βιώνει έως και 8°C υψηλότερη θερμοκρασία από αυτή που αναφέρεται στον δείκτη.
Για πιο ακριβή εκτίμηση, οι ειδικοί χρησιμοποιούν τον δείκτη υγρού βολβού (wet-bulb globe temperature), που λαμβάνει υπόψη και την ηλιακή ακτινοβολία και τον άνεμο.
Πώς προστατευόμαστε σε περιόδους καύσωνα
- Αποφύγετε έντονη δραστηριότητα τις ώρες αιχμής. Εάν αισθανθείτε ζάλη, αδυναμία ή πονοκέφαλο, σταματήστε, αναζητήστε δροσιά και πιείτε υγρά.
- Αποφύγετε τη χρήση ανεμιστήρων όταν η θερμοκρασία εσωτερικού χώρου ξεπερνά τους 35°C – μπορούν να επιδεινώσουν την υπερθέρμανση.
- Παραμείνετε σε κλιματιζόμενους χώρους.
- Ενυδατωθείτε επαρκώς, με νερό και ποτά που αποκαθιστούν ηλεκτρολύτες (αλάτι, κάλιο κ.λπ.), ιδιαίτερα αν ιδρώνετε πολύ.
- Φροντίστε τους πιο ευάλωτους – ηλικιωμένους, άτομα με κινητικά προβλήματα ή χρόνια νοσήματα – με τακτικά τηλεφωνήματα ή επισκέψεις.
Το καλοκαίρι είναι για πολλούς εποχή χαράς. Όμως η σωστή ενημέρωση, η πρόληψη και η φροντίδα των γύρω μας μπορούν να κάνουν τη διαφορά ανάμεσα στη ζέστη και τον κίνδυνο.
