Κάθε κίνηση των πελατών τους οφείλουν να προσέχουν οι υπάλληλοι των τραπεζών, καθώς οι Ορκωτοί ελεγκτές και λογιστές, προκειμένου να μην βρεθούν μπλεγμένοι σε υποθέσεις ξεπλύματος «μαύρου» χρήματος.
Σύμφωνα με τις οδηγίες, ο υπάλληλος που θα εντοπίσει και ύποπτη κίνηση οφείλει να ενημερώσει τον προϊστάμενό του και αυτός με τη σειρά του τον προϊστάμενό του κ.ο.κ., ενώ ο επικεφαλής του φορέα πρέπει να ενημερώσει την Αρχή Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες.
Αν το αμελήσουν και στη συνέχεια αποδειχτεί ότι στη συναλλαγή που διεκπεραίωσαν υπάρχει εμπλοκή ξεπλύματος χρήματος, τότε θεωρούνται συνένοχοι και αντιμετωπίζουν ποινές φυλάκισης έως 10 χρόνια και υψηλά χρηματικά πρόστιμα έως 1.000.000 ευρώ.
Τι προδίδει «μαύρο» χρήμα
Σύμφωνα με τις οδηγίες που έχουν δοθεί οι κινήσεις και οι συμπεριφορές που προδίδουν ενδεχόμενη εμπλοκή σε υπόθεση μαύρου χρήματος είναι οι ακόλουθες:
- Η απροθυμία παροχής πληροφοριών,
- Η αποφυγή σκοπίμως της επαφής δια ζώσης
- Η συμπεριφορά ή ο όγκος των συναλλαγών του πελάτη είτε δεν συνάδει με τη συμπεριφορά και τον όγκο των συναλλαγών που αναμένονται από την κατηγορία πελατών στην οποία ανήκει είτε δεν αναμένεται βάσει των πληροφοριών που παρείχε ο πελάτης κατά το άνοιγμα του λογαριασμού.
- Ασυνήθιστο στοιχείο συμπεριφοράς αποτελεί επίσης εάν ο πελάτης συντομεύει, αιφνιδίως και χωρίς εύλογη επεξήγηση, το χρονοδιάγραμμα αποπληρωμής, μέσω είτε κατ' αποκοπήν εξοφλήσεων είτε με πρόωρη καταγγελία της σύμβασης είτε καταθέτει ή ζητεί για τις πληρωμές χαρτονομίσματα υψηλής αξίας, χωρίς κανέναν προφανή λόγο, είτε αυξάνει τη δραστηριότητά του έπειτα από περίοδο αδράνειας ή πραγματοποιεί συναλλαγές οι οποίες φαίνεται να μην έχουν καμία οικονομική αιτιολογία.
- Συγκεκριμένες επαγγελματικές κατηγορίες αυξάνουν τον κίνδυνο, όπως π.χ. επιχειρήσεις υπηρεσιών μεταφοράς χρημάτων, ανταλλακτήρια συναλλάγματος, μεσίτες (brokers) κρυπτονομισμάτων, καζίνο, στοιχηματικές εταιρείες, επιχειρήσεις τυχερών παιγνίων, έμποροι πολύτιμων μετάλλων και λίθων.
- Ο πελάτης είναι επιχείρηση που συνδέεται με υψηλότερο κίνδυνο διαφθοράς, π.χ. δραστηριοποιείται στον κλάδο των εξορυκτικών βιομηχανιών ή στο εμπόριο όπλων.
- Είναι οργανισμός μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα ο οποίος υποστηρίζει δικαιοδοσίες που συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο χρηματοδότησης της τρομοκρατίας
- Ο πελάτης είναι νεοσύστατη επιχείρηση που δεν διαθέτει επαρκές επιχειρηματικό προφίλ ή ιστορικό.
- Ο πελάτης είναι μόνιμος κάτοικος αλλοδαπής.
- Δεν είναι εύκολο να εξακριβωθεί η ταυτότητα του πραγματικού δικαιούχου του πελάτη, π.χ. επειδή η ιδιοκτησιακή δομή του πελάτη είναι ασυνήθιστη, αδικαιολόγητα πολύπλοκη ή αδιαφανής ή επειδή ο πελάτης εκδίδει μετοχές στον κομιστή.
- Η χορήγηση εγγυημένων δανείων (συμπεριλαμβανομένων των ενυπόθηκων δανείων) έναντι της αξίας περιουσιακών στοιχείων σε άλλες δικαιοδοσίες, ιδίως σε χώρες στις οποίες είναι δύσκολο να εξακριβωθεί αν ο πελάτης έχει νόμιμο τίτλο στην εγγύηση ή στις οποίες είναι δύσκολο να επαληθευτούν τα στοιχεία ταυτότητας των εγγυητών του δανείου.
- Ο ασυνήθιστα μεγάλος όγκος ή υψηλή αξία συναλλαγών.
- Πελάτες οι οποίοι είναι πολιτικώς εκτεθειμένα πρόσωπα ή πελάτες που οι πραγματικοί τους δικαιούχοι είναι πολιτικώς εκτεθειμένα πρόσωπα.
- Πελάτες που διεξάγουν τις επιχειρηματικές σχέσεις τους ή ζητούν υπηρεσίες σε ασυνήθιστες ή αντισυμβατικές συνθήκες.
- Συνθήκες που δυσχεραίνουν τον προσδιορισμό του πραγματικού δικαιούχου του πελάτη ή πελάτες που προσπαθούν να εμποδίσουν την κατανόηση της δραστηριότητάς τους, της ιδιοκτησίας ή της φύσης των συναλλαγών τους, π.χ. μέσω πολύπλοκων ιδιοκτησιακών σχημάτων (εταιρείες κελύφη), νομικών οντοτήτων με ανώνυμες μετοχές, κ.λπ.
- Πελάτες με σημαντική δραστηριότητα ή θυγατρικές με τέτοια δραστηριότητα σε χώρες αυξημένου κινδύνου.
- Επιχειρήσεις που συναλλάσσονται με μεγάλα ποσά σε μετρητά.
- Πελάτες οι οποίοι φαίνεται να ενεργούν σύμφωνα με τις οδηγίες κάποιου άλλου μη εμφανούς μέρους.
- Τα μέλη διοίκησης του πελάτη αποφεύγουν τις προσωπικές συναντήσεις με τον Ορκωτό Ελεγκτή Λογιστή.
- Πελάτες οι οποίοι ζητούν την ολοκλήρωση της ανατεθειμένης εργασίας σε ασυνήθιστα σύντομο χρονικό διάστημα, χωρίς εύλογη εξήγηση, σε βαθμό που αυτό θα καθιστούσε δύσκολο ή αδύνατο για τους Ορκωτούς Ελεγκτές Λογιστές και τις Ελεγκτικές Εταιρείες να πραγματοποιήσουν μια κατάλληλη αξιολόγηση κινδύνου.
- Πελάτες φυσικά πρόσωπα ή πραγματικοί δικαιούχοι πελατών με άδηλο τόπο κατοικίας ή με πολλές ταχυδρομικές διευθύνσεις χωρίς επαρκή αιτιολόγηση.
- Πελάτες φυσικά πρόσωπα ή πραγματικοί δικαιούχοι πελατών που διαθέτουν κεφάλαια τα οποία είναι προφανώς και ανεξήγητα δυσανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους (π.χ. ηλικία, εισόδημα, επάγγελμα).
- Πελάτες που αλλάζουν τα μέσα πληρωμής τους για μια συναλλαγή την τελευταία στιγμή και χωρίς αιτιολόγηση (ή με ύποπτη αιτιολόγηση) ή υπάρχει ανεξήγητη έλλειψη πληροφοριών ή διαφάνειας στη συναλλαγή. Αυτός ο κίνδυνος επεκτείνεται σε καταστάσεις όπου πραγματοποιούνται αλλαγές της τελευταίας στιγμής για να καταστεί δυνατή η πληρωμή χρημάτων από/ προς τρίτο.
- Πελάτες που χωρίς επαρκή αιτιολόγηση πραγματοποιούν συναλλαγές αποκλειστικά ή κυρίως μέσω της χρήσης εικονικών νομισμάτων, με σκοπό τη διατήρηση της ανωνυμίας τους.
- Πελάτες που προσφέρουν ασυνήθιστα και αδικαιολόγητα υψηλές αμοιβές για συγκεκριμένες υπηρεσίες. Ωστόσο, οι καλόπιστες συμφωνίες για ενδεχόμενη πληρωμή πρόσθετων έκτακτων αμοιβών ως ανταμοιβή εξαιρετικής επίδοσης δεν θα πρέπει κανονικά να θεωρούνται παράγοντας κινδύνου.
- Ασυνήθιστα υψηλά επίπεδα περιουσιακών στοιχείων ή ασυνήθιστα μεγάλες συναλλαγές σε σύγκριση με αυτό που εύλογα αναμένεται από πελάτες με παρόμοια χαρακτηριστικά μπορεί να υποδηλώνουν ότι ένας πελάτης που δεν θα εθεωρείτο άλλως ως υψηλότερου κίνδυνου θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως τέτοιος.
- Ύπαρξη συγκεκριμένων συναλλαγών, δομών, εγκαταστάσεων, διεθνών δραστηριοτήτων ή άλλων παραγόντων που δεν συνάδουν με την επιχειρηματική ή οικονομική κατάσταση του πελάτη.
- Υποψίες ότι ο πελάτης είναι συμβαλλόμενο μέρος σε εικονική δανειακή σύμβαση ή εμπλέκεται σε εικονικές εμπορικές συναλλαγές (εικονικά τιμολόγια).
- Η μεταφορά της έδρας μιας εταιρείας σε άλλη δικαιοδοσία χωρίς πραγματική οικονομική δραστηριότητα στη χώρα προορισμού ενέχει τον κίνδυνο δημιουργίας εταιρειών κελυφών οι οποίες θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την απόκρυψη του πραγματικού δικαιούχου.
- Η σχέση μεταξύ του αριθμού των εργαζομένων προς την δομή και τη φύση της επιχείρησης διαφέρει από τη συνήθη αναλογία του κλάδου (π.χ. ο κύκλος εργασιών μιας εταιρείας είναι υπερβολικά υψηλός λαμβάνοντας υπόψη τον αριθμό των υπαλλήλων και των περιουσιακών στοιχείων που χρησιμοποιούνται σε σύγκριση με παρόμοιες επιχειρήσεις).
- Ξαφνική δραστηριότητα από έναν προηγουμένως αδρανή πελάτη χωρίς καμία σαφή εξήγηση.
- Πελάτες που ξεκινούν ή αναπτύσσουν μια επιχείρηση με απρόσμενο προφίλ ή μη φυσιολογικούς επιχειρηματικούς κύκλους ή πελάτες που εισέρχονται σε νέες ή αναδυόμενες αγορές, ειδικά εάν αυτές οι αγορές μπορεί να είναι έντασης μετρητών.
- Ενδείξεις ότι ο πελάτης είναι απρόθυμος να λάβει τυχόν απαραίτητες κρατικές αδειοδοτήσεις.
- Συχνές ή ανεξήγητες αλλαγές ελεγκτών, λογιστών, επαγγελματικών συμβούλων ή μελών της διοίκησης.
- Ο Πελάτης είναι απρόθυμος να παράσχει όλες τις ζητούμενες πληροφορίες ή οι παρεχόμενες πληροφορίες είναι λανθασμένες ή ανεπαρκείς.
- Πρόσωπα που επιδιώκουν να αποκτήσουν άδεια διαμονής στην Ελλάδα ως αντάλλαγμα για μεταφορά κεφαλαίων, αγορά ακινήτων ή κρατικών ομόλογων ή επενδύσεις σε εταιρικές οντότητες (π.χ. η λεγόμενη "χρυσή βίζα" του ν. 4146/2013).
