Καθώς η θητεία του Ζερόμ Πάουελ στην προεδρία της Fed πλησιάζει στο τέλος της, με λιγότερους από δέκα μήνες να απομένουν, γίνεται όλο και πιο σαφές ποια θα είναι η μεγαλύτερη πρόκληση για τον διάδοχό του: να διατηρήσει την ανεξαρτησία της Fed υπό τον αυξανόμενο πολιτικό έλεγχο του Ντόναλντ Τραμπ.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ έχει καταστήσει σαφές ότι θέλει έναν επικεφαλής της Fed που θα εναρμονίζεται με τις επιθυμίες του: να μειώσει επιθετικά τα επιτόκια. «Με ενδιαφέρουν μόνο άνθρωποι που υποστηρίζουν χαμηλά επιτόκια», δήλωσε ο Τραμπ την Τετάρτη, ενώ αρνήθηκε ότι σχεδιάζει να αποπέμψει τον Πάουελ – χωρίς όμως να αποκλείσει αυτό το ενδεχόμενο στο μέλλον, κάνοντας λόγο για «απάτη».
Οι πιθανοί υποψήφιοι που εξετάζει ο Τραμπ για την ηγεσία της Fed, όπως ο διευθυντής του Εθνικού Οικονομικού Συμβουλίου Κέβιν Χάσετ, (Kevin Hassett), ο πρώην κυβερνήτης της Fed Κέβιν Γουάρς (Kevin Warsh), ο νυν κυβερνήτης Κρίστοφελ Γουόλερ (Christopher Waller) και ο υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ (Scott Bessent), συμμερίζονται την άποψη ότι τα επιτόκια πρέπει να μειωθούν.
Είναι ξεκάθαρο ότι ο Τραμπ θα βάλει κάποιον στη θέση με την προσδοκία ότι θα μειώσει επιθετικά τα επιτόκια. Όποιος κι αν αναλάβει, θα φέρει πάνω του ένα σιωπηρό συμβόλαιο.
Χάσετ στο προσκήνιο – αλλά με ερωτήματα
Τα τελευταία 24ωρα, το όνομα του Kevin Hassett φαίνεται να ξεχωρίζει ως ο κορυφαίος υποψήφιος. Έχοντας διατελέσει σύμβουλος του Τραμπ και στους δύο προεδρικούς του κύκλους, ο Hassett έχει την πολιτική εγγύτητα που αναζητά ο πρόεδρος. Ωστόσο, το κατά πόσον η Wall Street θα δει αυτή την επιλογή ως εγγύηση ή ως απειλή για την ανεξαρτησία της Fed παραμένει ανοιχτό ερώτημα.
Σε δηλώσεις του στο NBC, ο Hassett αναγνώρισε τη σημασία της ανεξαρτησίας της Fed, προειδοποιώντας ότι η απώλειά της θα ήταν «καταστροφική για την οικονομία και τις αγορές». Παρόλα αυτά, παραδέχτηκε πως "τα επιτόκια θα έπρεπε ήδη να είναι χαμηλότερα", ενισχύοντας τις εντυπώσεις ότι η πολιτική παρέμβαση ίσως είναι ήδη γεγονός.
Παλιά ιστορία, νέοι κίνδυνοι
Η αμερικανική πολιτική ιστορία είναι γεμάτη στιγμές έντασης ανάμεσα στον Λευκό Οίκο και την Ομοσπονδιακή Τράπεζα – από τον Λίντον Τζόνσον τη δεκαετία του ’60 έως τον Νίξον, που φέρεται να πίεσε τον Άρθουρ Μπερνς για μείωση επιτοκίων πριν τις εκλογές του 1972. Το ίδιο σκηνικό μοιάζει να επαναλαμβάνεται, αυτή τη φορά σε δημόσια θέα.
«Αυτό που βλέπουμε σήμερα, συμβαίνει εδώ και δεκαετίες πίσω από κλειστές πόρτες», έγραψε ο Ilan Benhamou της JPMorgan Chase, σημειώνοντας ότι η Fed «ποτέ δεν ήταν πραγματικά ανεξάρτητη». Όπως υποστηρίζει: «Η ανεξαρτησία της Fed είναι ένας μύθος».
Το κλίμα γίνεται ακόμη πιο βαρύ λόγω της πολιτικής πίεσης που ασκείται στον Πάουελ για το κόστος ανακαίνισης των κεντρικών γραφείων της Fed, ύψους 2,5 δισ. δολαρίων. Ανώτατοι αξιωματούχοι, όπως ο διευθυντής προϋπολογισμού του Λευκού Οίκου Russ Vought, δηλώνουν ότι η Fed έχει «κακοδιαχειριστεί» το έργο, θέτοντας σε αμφισβήτηση τη διοίκηση του Πάουελ, ενώ αρνούνται ότι πρόκειται για πρόφαση αποπομπής.
Διακομματική ανησυχία
Παρότι ορισμένοι Ρεπουμπλικάνοι στηρίζουν ενδεχόμενη απομάκρυνση του Πάουελ, αυξάνεται η ανησυχία ότι μια τέτοια κίνηση θα υπονόμευε καθοριστικά την αξιοπιστία της Ομοσπονδιακής Τράπεζας.
Ο Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής Thom Tillis προειδοποίησε: «Όποιος πιστεύει ότι είναι καλή ιδέα η Fed να γίνει ένα ακόμη γραφείο της κυβέρνησης υπό τον έλεγχο του προέδρου, κάνει τεράστιο λάθος». Αντίστοιχα, ο επικεφαλής της Γερουσίας John Thune δήλωσε ότι οι αγορές «θέλουν μια Fed ανεξάρτητη από τις πολιτικές διαθέσεις».
Ακόμη και η γερουσιαστής Elizabeth Warren, διαχρονική επικριτής του Πάουελ, προειδοποίησε: «Αν ο Τραμπ αποπέμψει τον Powell, οι αγορές θα καταρρεύσουν». Όπως τόνισε: «Η ανεξαρτησία δεν σημαίνει ασυλία – αλλά αυτό είναι γελοίο».
Η μάχη για το μέλλον της νομισματικής πολιτικής των ΗΠΑ έχει ήδη ξεκινήσει και η θέση του επικεφαλής της Fed ενδέχεται να μετατραπεί σε πεδίο αντιπαράθεσης μεταξύ της αγοράς και της πολιτικής εξουσίας. Το ποιος θα διαδεχθεί τον Πάουελ και με ποιους όρους, θα έχει βαθιές συνέπειες για την παγκόσμια οικονομία, την αξιοπιστία της Fed και τη σχέση της με τον Λευκό Οίκο.
