Το 2025 θα αρχίσει η «απογείωση» των συναλλαγών με το διατραπεζικό σύστημα άμεσων πληρωμών IRIS, εκτιμούν τραπεζικά στελέχη. Την ίδια ώρα, οι πληρωμές με κάρτες, που επιβαρύνονται με πολύ υψηλές προμήθειες για τους εμπόρους, φαίνεται ότι έχουν αρχίσει να «βαλτώνουν», μετά την εκρηκτική αύξησή τους την περίοδο μετά την πανδημία.
Το IRIS, που επιβαρύνει με πολύ χαμηλές προμήθειες τους εμπόρους, αλλά έχει περιορισμένο στα 500 ευρώ όριο ημερήσιων συναλλαγών από τους καταναλωτές, κερδίζει αρκετά γρήγορα μερίδια στις συναλλαγές, αν και από πολύ χαμηλή βάση εκκίνησης. Τελευταία στοιχεία της ΔΙΑΣ, που έχει την ευθύνη διαχείρισης του IRIS εκ μέρους των τραπεζών, έδειξαν ότι τον Ιούλιο έγινε ρεκόρ συναλλαγές, με 5,3 εκατ. συναλλαγές, αξίας 610 εκατ. ευρώ, αυξημένης κατά 148%. Σε σχέση με τον Ιούλιο του 2021 οι συναλλαγές τριπλασιάσθηκαν.
Στο IRIS P2B, δηλαδή σε συναλλαγές μεταξύ καταναλωτών και επιχειρήσεων, η αύξηση ήταν 1.170% σε σχέση με τον Ιούλιο του 2023. Εγγράφηκαν περισσότεροι από 100 χιλιάδες νέοι χρήστες στο IRIS P2P και αυξήθηκε κατά σχεδόν 20 χιλιάδες ο αριθμός των χρηστών που έκαναν συναλλαγές αυτής της κατηγορίας.
"Επιασαν ταβάνι" οι κάρτες
Το IRIS δεν έχει φθάσει ακόμη στην κρίσιμη μάζα συναλλαγών, ώστε να θεωρείται ως ευθέως ανταγωνιστικό των πληρωμών με κάρτες, αφού τον Ιούλιο η αξία συναλλαγών ήταν περίπου 600 εκατ., όταν μέσω των καρτών γίνονται συναλλαγές άνω των 5 δισ. ευρώ κάθε μήνα. Ωστόσο, στοιχεία της ΕΚΤ δείχνουν ότι οι συναλλαγές με κάρτες στην Ελλάδα αρχίζουν να εμφανίζουν έντονα σημεία κόπωσης, ύστερα από την εκρηκτική αύξησή τους μετά την πανδημία.
Ειδικότερα, φαίνεται ότι η αξία των συναλλαγών με κάρτες αυξήθηκε από 26,2 δισ. το 2019 στα 64,34 δισ. το 2022, δηλαδή κατά 146%. Όμως, αυτή ήταν και η μεγαλύτερη καταγραφή ιστορικά, καθώς το 2023 η αξία των συναλλαγών με κάρτες μειώθηκε ελαφρώς, στα 63,6 δισ. Σημειώνεται ότι από την πλευρά των επιχειρήσεων υπάρχει έντονη δυσφορία για τις υψηλές προμήθειες των POS, που καταλήγουν σε τράπεζες, εταιρείες εκκαθάρισης συναλλαγών και, κυρίως, στους πολυεθνικούς οργανισμούς, Visa και Mastercard.
Για το IRIS, η επόμενη χρονιά φαίνεται ότι θα αποτελέσει σταθμό στην ανάπτυξή του και στη διείσδυσή του στις καθημερινές συναλλαγές, παρότι το ημερήσιο όριο πληρωμών των 500 ευρώ θεωρείται πολύ χαμηλό και περιοριστικό για τη διάδοση του IRIS.
Η κυβέρνηση υλοποιεί την υποχρεωτική διασύνδεση όλων των επιχειρήσεων στο IRIS πολύ νωρίτερα από τις καταληκτικές προθεσμίες που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση και αναμένεται ότι από το δεύτερο τρίμηνο του 2025 το IRIS θα είναι πλέον διαθέσιμο για όλες τις συναλλαγές, περιλαμβανομένων των πληρωμών σε εμπορικά καταστήματα.
Παράταση
Υπενθυμίζεται ότι το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών έδωσε παράταση ως τις 2 Σεπτεμβρίου στους 294.510 ελεύθερους επαγγελματίες που δεν έχουν συνδεθεί στο IRIS για να το κάνουν. Το επόμενο ορόσημο θα είναι η 31η Μαρτίου 2025, όταν όλες οι επιχειρήσεις θα πρέπει να έχουν συνδεθεί στο IRIS.
Όπως έχει τονίσει ο Κωστής Χατζηδάκης, «η Ελλάδα εφήρμοσε πριν την έκδοση του σχετικού Ευρωπαϊκού Κανονισμού 2024/886 τις υποχρεώσεις που απορρέουν από αυτόν σε σχέση με τις Person to Person (μεταξύ ιδιωτών) και τις Person to Business (μεταξύ καταναλωτών και επιχειρήσεων) άμεσες πληρωμές. Ο Κανονισμός προβλέπει την καθολική επέκταση της δυνατότητας άμεσων πληρωμών έως τον Οκτώβριο του 2025, ωστόσο η χώρα μας θα προχωρήσει νωρίτερα -έως τις 31 Μαρτίου 2025- και σε αυτόν τον τομέα.
«Το επόμενο βήμα για εμάς αφορά στην επέκταση των άμεσων πληρωμών σε όλο το φάσμα των συναλλαγών: τόσο στο ηλεκτρονικό εμπόριο όσο και στο φυσικό εμπόριο (κατάστημα). Δηλαδή, πλέον σε όλες τις επιχειρήσεις. Αυτή είναι η επόμενη μεγάλη πρόκληση. Και σε αυτό το πλαίσιο η κυβέρνηση και το Υπουργείο θα καταβάλλουν κάθε προσπάθεια ώστε όλα τα εμπλεκόμενα μέρη (οι τράπεζες, το σύστημα άμεσων πληρωμών ΔΙΑΣ και η ΑΑΔΕ) να συντονιστούν και να κάνουν τις αναγκαίες τεχνικές προσαρμογές με στόχο να διασφαλιστεί ότι θα υπάρχει η δυνατότητα άμεσων πληρωμών και στις συναλλαγές προς όλα τα είδη των επιχειρήσεων», τόνισε ο υπουργός.
Τραπεζικά στελέχη αναφέρουν ότι η σύνδεση όλων των επιχειρήσεων στο IRIS ως το τέλος Μαρτίου 2025 είναι ένας φιλόδοξος στόχος, αλλά αναμένεται να επιτευχθεί, έστω και με μικρή καθυστέρηση. Οι τράπεζες θα παρακολουθούν στη συνέχεια πολύ προσεκτικά την εξέλιξη των συναλλαγών P2B στο εμπόριο και ενδεχομένως σε επόμενη φάση να τεθεί σε συζήτηση η αύξηση των ημερήσιου ορίου πάνω από τα 500 ευρώ, ώστε το IRIS να εξυπηρετεί και την πληρωμή μεγαλύτερης αξίας αγορών.
