Τιτλοποιήσεις επιχειρηματικών δανείων επιχειρούν να «στήσουν» οι ελληνικές τράπεζες, προκειμένου να «ξεφορτωθούν» από τους ισολογισμούς τους «κόκκινα» δάνεια. Όμως, όπως αναφέρει στέλεχος διεθνούς χρηματοπιστωτικού οργανισμού, ο οποίος συμμετέχει σε σχετικές διαπραγματεύσεις, η προσπάθεια έχει πολύ μεγάλες δυσκολίες, καθώς οι τιμές που προσφέρει η αγορά είναι πολύ χαμηλότερες από αυτές που «αντέχουν» οι ισολογισμοί των τραπεζών.
Του Νώντα Χαλδούπη
Το πρόβλημα δεν είναι μόνο ελληνικό, αλλά πανευρωπαϊκό, όπως φαίνεται από πρόσφατη σχετική έκθεση της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Αρχής (European Banking Authority - EBA):
- Σύμφωνα με απαντήσεις που έδωσαν οι ευρωπαϊκές τράπεζες στην EBA, η αγορά για δάνεια, περιλαμβανομένων των τιτλοποιήσεων, είναι πάρα πολύ «ρηχή». Επί συνόλου 27 χωρών που καλύπτονται από την EBA, τους τελευταίους 24 μήνες έγιναν συναλλαγές μόνο σε 13 (σε αυτές δεν περιλαμβάνεται η Ελλάδα), ενώ η αξία των συναλλαγών, ως ποσοστό του συνόλου των προβληματικών δανείων, ήταν πολύ χαμηλή.
- Το στοιχείο που προκαλεί σοκ, όμως, αφορά τις τιμές πώλησης των προβληματικών δανείων. Εκεί όπου υπάρχει σχετική πληροφόρηση, σημειώνει η EBA, προκύπτει πως οι εκπτώσεις που ζητούν οι αγοραστές (εξειδικευμένα επενδυτικά κεφάλαια) κυμαίνονται μεταξύ 50% και 90%! «Με αυτά τα επίπεδα τιμών, δεν αποτελεί έκπληξη ότι οι τράπεζες στην Ευρώπη ήταν ως τώρα πολύ διστακτικές στις πωλήσεις μεγάλων τμημάτων των προβληματικών στοιχείων ενεργητικού στη δευτερογενή αγορά», σημειώνει στην έκθεσή της η EBA.
Το πώς αξιολογούν και αποτιμούν οι ειδικοί επενδυτές τα προβληματικά δάνεια είναι συνάρτηση, σε μεγάλο βαθμό, της λειτουργίας της Δικαιοσύνης. Όσο αποτελεσματικότερα λειτουργεί ένα δικαστικό σύστημα για τη ρευστοποίηση των καλυμμάτων των δανείων, τόσο μεγαλύτερη αξία έχουν τα δάνεια, ενώ οι τράπεζες υποχρεώνονται να σχηματίζουν μικρότερες προβλέψεις.
Όπως παρατηρεί η EBA, σε χώρες με «γρήγορα» δικαστικά συστήματα η κάλυψη προβληματικών δανείων με προβλέψεις υποχωρεί κοντά στο 40%, στις χώρες που είναι κοντά στο μέσο όρο, υπερβαίνει το 50%, ενώ στις χώρες με τα πιο «αργά» δικαστικά συστήματα πλησιάζει, κατά μέσο όρο, το 60%.
Αυτά τα στοιχεία εξηγούν αυτό που συμβαίνει σήμερα στην Ελλάδα:
- Οι ελληνικές τράπεζες έχουν πολύ υψηλό ποσοστό κάλυψης των επισφαλειών με προβλέψεις (γύρω στο 65%), η οποία σχετίζεται, προφανώς με τα προβλήματα του θεσμικού πλαισίου για τη διαχείριση προβληματικών δανείων και τους αργούς ρυθμούς της Δικαιοσύνης.
- Με τόσο υψηλή κάλυψη, θα έλεγε κανείς ότι είναι σε πλεονεκτική θέση για να «ελαφρύνουν» τους ισολογισμούς τους από τα προβληματικά δάνεια, μέσω συναλλαγών στη δευτερογενή αγορά. Ακόμη και αν διαθέσουν τα δάνεια με αρκετά υψηλό discount, δεν θα υποχρεωθούν να εγγράψουν πρόσθετες ζημιές, που θα «διαβρώσουν» την κεφαλαιακή τους βάση.
- Όμως, ακόμη και αν θελήσουν να διαθέσουν σχετικά «ποιοτικά» δάνεια (επιχειρηματικά και όχι καταναλωτικά χωρίς εξασφαλίσεις) οι τράπεζες δεν καταφέρνουν ως τώρα να βρουν αγοραστές που θα προσφέρουν ικανοποιητικές τιμές, καθώς οι εκπτώσεις που ζητούν εξαφανίζουν τα «μαξιλάρια» των προβλέψεων και οδηγούν σε πρόσθετες ζημιές.
Η πρόταση του προέδρου της Eurobank, Νίκου Καραμούζη, να ιδρυθεί μια bad bank, στην οποία θα μεταφερθούν επιχειρηματικά δάνεια των συστημικών τραπεζών και θα υποστηριχθεί και με ιδιωτικά κεφάλαια, αποσκοπεί στο να δώσει λύση σε αυτά τα προβλήματα, χωρίς οι τράπεζες να υποστούν μεγάλες ζημιές.
Όμως, η πώληση δανείων σε bad bank θα πρέπει να διασφαλισθεί ότι γίνεται σε τιμές αγοράς και όχι σε ευνοϊκές για τις τράπεζες τιμές, διότι, σε αυτή την περίπτωση, η Κομισιόν μπορεί να κρίνει ότι υποκρύπτεται κρατική ενίσχυση και να επιβάλει bail-in των καταθετών, σύμφωνα με το νέο ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο για τις τράπεζες.
Σε κάθε περίπτωση, οι δανειστές δεν φαίνεται να είναι «ζεστοί» σε τέτοια σενάρια, αλλά θα ζητήσουν από την κυβέρνηση να προωθήσει όλες τις αλλαγές που χρειάζονται για να καταστεί λειτουργική η δευτερογενής αγορά δανείων και από τις τράπεζες να αρχίσουν τις συναλλαγές, έστω και με κακές τιμές σε πρώτη φάση, ώστε να βρει προοδευτικά η αγορά τα σημεία ισορροπίας της.
