Εξι δεκαετίες μετά την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας (ΕΟΚ) που μετεξελίχθηκε στη σημερινή Ευρωπαϊκή Ενωση, το ερώτημα είναι όσο ποτέ άλλοτε επίκαιρο: Πού πηγαίνει η Ευρώπη;
Η διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης δεν προχωρά, η «Ευρώπη των λαών» απλώς δεν υπάρχει, οι 27 χώρες-μέλη δεν φαίνεται να ασπάζονται κοινούς στόχους και ιδέες.
Η προσφυγική κρίση κατέδειξε την έλλειψη αλληλεγγύης μεταξύ των χωρών-μελών, αλλά και τον διαφορετικό βαθμό προσήλωσης της καθεμιάς στις ιδέες και τα οράματα των πρωτεργατών της ευρωπαϊκής ενοποίησης.
Στην 60η επέτειο υπογραφής της ιδρυτικής συμφωνίας, τα θέματα που κυριαρχούν στον ευρωπαϊκό διάλογο δεν αφορούν την περαιτέρω διεύρυνση της ΕΕ, ούτε την «ολοένα βαθύτερη ένωση των λαών, για τη συνεχή βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και εργασίας», όπως διακήρυττε η Συνθήκη της Ρώμης.
Σήμερα, αναδεικνύεται πλέον σε πολλές εκφάνσεις της η ανισότητα μεταξύ των λαών των χωρών-μελών, μαζί με την αναβίωση του εθνικισμού και της αλαζονείας, που πάντα έπαιξαν διχαστικό ρόλο στην ιστορία της Ευρώπης.
Με τον ευρωσκεπτικισμό και τον αντιευρωπαϊσμό που κερδίζουν έδαφος, προστίθενται και οι επιδιώξεις πολλών νεότερων μελών – κυρίως από την κεντροανατολική Ευρώπη – που προσπαθούν να μείνουν έξω από κοινούς ευρωπαϊκούς Κανόνες, υιοθετούν μία δήθεν «ρεαλιστική» προσέγγιση και επιδιώκουν στενότερους δεσμούς με τις ΗΠΑ.
Το ότι επί τάπητος βρίσκεται τώρα η ιδέα μιάς ΕΕ «διαφορετικών ταχυτήτων», ενώ ένα κράτος μέλος έχει ήδη αποχωρήσει, δείχνει το μέγεθος αποτυχίας του εγχειρήματος- ή τουλάχιστον το πόσο δύσκολο είναι να προχωρήσει.
Στην επετειακή Σύνοδο Κορυφής που θα γίνει στις 25 Μαρίου στη Ρώμη, οι ηγέτες των «27» θα προσυπογράψουν μια κοινή διακήρυξη, όπου θα προσπαθήσουν να περιγράψουν ένα κοινό όραμα για την Ευρώπη.
Το ζήτημα όμως είναι αν πραγματικά υπάρχει ακόμη κοινό όραμα…
Ι. ΚΟΚΚΑΛΗΣ
