Έντονος αναβρασμός επικρατεί στις τάξεις των εναλλακτικών προμηθευτών ρεύματος, ενόψει της εφαρμογής του νέου συστήματος τιμολόγησης για τη λιανική, η οποία πήρε μικρή αναβολή λόγω... ανωτέρας βίας, αλλά θα πρέπει να προχωρήσει ως τις 25 Ιουλίου, αλλάζοντας εντελώς τα δεδομένα λειτουργίας της αγοράς, με τρόπο που οι εταιρείες εκτιμούν ότι οδηγεί σε αδιέξοδο. Αλλά και η ΔΕΗ, παρότι είναι αδιαμφισβήτητη η κυριαρχία της στην αγορά, έχει τους δικούς της λόγους να ανησυχεί για το νέο μοντέλο.
Η δυσαρέσκεια των προμηθευτών, σύμφωνα με πληροφορίες, έχει γίνει αντιληπτή και στο Μέγαρο Μαξίμου, καθώς κατηγορούν ανοικτά τον υπουργό Ενέργειας, Κώστα Σκρέκα, ότι προχώρησε σε μεγάλες αλλαγές ερήμην των εταιρειών που θα κληθούν να τις εφαρμόσουν. Όπως έχει ανακοινώσει ο Ελληνικός Σύνδεσμος Προμηθευτών Ενέργειας, στον οποίο μετέχουν οι μη καθετοποιημένες εταιρείες, η σχετική τροπολογία κατατέθηκε βραδινές ώρες στη Βουλή, την Παρασκευή, 24 Ιουνίου, χωρίς να έχει παρουσιασθεί σε δημόσια διαβούλευση και χωρίς να έχει συζητηθεί στην αρμόδια Επιτροπή της Βουλής.
Η τροπολογία προβλέπει, ως γνωστόν, την κατάργηση της ρήτρας αναπροσαρμογής και οι προμηθευτές υποχρεώνονται να γνωστοποιούν εκ των προτέρων τις χρεώσεις τους για την κιλοβατώρα με μια ενιαία τιμή (χωρίς διαφοροποιήσεις με διάφορες εκπτώσεις). Αρχικά επρόκειτο τα νέα τιμολόγια να γνωστοποιηθούν από τους προμηθευτές χθες, Κυριακή, 10 Ιουλίου, αλλά οι εταιρείες βρέθηκαν σε αδυναμία να προχωρήσουν σε τιμολόγηση, καθώς στις 22 Ιουλίου θα ξέρουμε αν θα διακοπεί η προμήθεια φυσικού αερίου στη Γερμανία από τη Ρωσία, εξέλιξη καθοριστικής σημασίας για τη διαμόρφωση των τιμών του φυσικού αερίου και της χονδρικής για το ρεύμα. Έτσι, το υπουργείο μετέθεσε την προθεσμία στις 25 Ιουλίου.
Όμως, το πρόβλημα των εταιρειών είναι γενικότερο και δεν ξεπερνιέται, όπως τονίζουν, με αυτή τη μετάθεση της προθεσμίας. Όπως λένε, ο υπολογισμός μιας κατάλληλης τιμής λιανικής είναι... τυχερό παίγνιο στις σημερινές συνθήκες αβεβαιότητας και κάθε αστοχία μπορεί να αποδειχθεί άκρως επιζήμια ή και καταστροφική για μια εταιρεία.
Οι εταιρείες λένε ότι καλούνται να λύσουν μια εξαιρετικά περίπλοκη, πολυπαραγοντική εξίσωση, με πολύ σημαντικά γεωπολιτικά στοιχεία, στην οποία ένας παίκτης, το Κρεμλίνο, μπορεί με μια απλή κίνηση τακτικής να προκαλέσει τεράστιες μεταβολές τιμών του φυσικού αερίου και, κατά συνέπεια, της χονδρικής τιμής του ρεύματος, μετατρέποντας σε ελάχιστο χρόνο ένα τιμολόγιο που θα έχει ανακοινωθεί εκ των προτέρων και αρχικά μπορεί να φαινόταν συνετό σε πηγή τεράστιων ζημιών για μια εταιρεία.
Σημειωτέον ότι οι μη καθετοποιημένοι προμηθευτές βαρύνονται με όλο το ρίσκο της διαμόρφωσης της τιμής χονδρικής, η οποία θα υπολογίζεται κανονικά, ασχέτως αν, με το νέο σύστημα, θα επιβάλλονται επιμέρους πλαφόν για να παρακρατούνται στην πηγή τα υπερκέρδη των παραγωγών. Αυτό σημαίνει ότι, για παράδειγμα, ένα προμηθευτής που θα κάνει τους υπολογισμούς του για το τιμολόγιο λιανικής με μια τιμή χονδρικής, παραδείγματος χάριν, 100 ευρώ θα βγει κερδισμένος αν η πραγματική τιμή αποδειχθεί χαμηλότερη, αλλά χαμένος εάν είναι μεγαλύτερη. «Η τύχη των εταιρειών παίζεται στο καζίνο», όπως λένε χαρακτηριστικά στην αγορά.
Ενδεικτικό του πώς αντιμετωπίζουν οι εταιρείες αυτή την αβεβαιότητα είναι ότι, σύμφωνα με πληροφορίες, η ΔΕΗ, που έχει τον πρώτο λόγο για τη διαμόρφωση των τιμών στην αγορά, ενημέρωσε το υπουργείο Ενέργειας ότι, εάν έπρεπε να υπολογίσει τον κίνδυνο διακοπής του φυσικού αερίου από τη Ρωσία, για να ανακοίνωνε τα τιμολόγιά της στις 10 Ιουλίου, θα ήταν υποχρεωμένη να ανεβάσει την τιμή της κιλοβατώρας ακόμη και πάνω από τα 60 λεπτά! Αυτό προκάλεσε, εύλογα, αναστάτωση στο υπουργείο και το υποχρέωσε να αναβάλει τις ανακοινώσεις των τιμολογίων.
Πέραν αυτού του προβλήματος, οι εταιρείες αντιδρούν και στην πρόνοια του νόμου, σύμφωνα με την οποία κάθε μήνα θα ανακοινώνονται οι τιμές του επόμενου και οι καταναλωτές θα μπορούν χωρίς πέναλτι, ακόμη και αν έχουν ανεξόφλητες οφειλές, να μεταπηδούν σε έναν άλλο προμηθευτή με χαμηλότερη τιμή. Αν και πρόκειται για μια ρύθμιση επιβεβλημένη εκ του γεγονότος ότι κάθε μήνα θα αλλάζει η τιμολόγηση και οι καταναλωτές θα πρέπει να έχουν ένα «αμυντικό όπλο» για να λειτουργεί και ο ανταγωνισμός, οι εταιρείες προειδοποιούν για τον κίνδυνο να γίνει ανεξέλεγκτος ο ενεργειακός «τουρισμός» και να αποσταθεροποιήσει την αγορά, ιδιαίτερα αν κάποιες εταιρείες αποφασίσουν σε τέτοιες συνθήκες αβεβαιότητας να «ψαρέψουν» πελάτες με επικίνδυνα -για τις ίδιες- χαμηλές τιμολογήσεις.
Επιπλέον, το γεγονός ότι θα μπορούν οι πελάτες να λύουν τις συμβάσεις ακόμη και αν έχουν προηγούμενες οφειλές θα μπορούσε να δημιουργήσει μεγάλα προβλήματα στην αγορά, αν εμφανιζόταν σημαντικός αριθμός κακοπληρωτών, οι οποίοι θα αποφάσιζαν να αφήσουν τον πάροχο τους με χρέη και να μεταπηδήσουν σε άλλον, γνωρίζοντας ότι δεν θα έχουν κίνδυνο αποκοπής της σύνδεσης.
Το ζήτημα της ελεύθερης μετακίνησης καταναλωτών, σύμφωνα με πληροφορίες, απασχολεί και τη ΔΕΗ. Πλέον τα τιμολόγια λιανικής θα είναι απόλυτα διαφανή και συγκρίσιμα και θα φανεί πολύ γρήγορα ότι ο κυρίαρχος πάροχος της αγοράς, όπως συνήθως συμβαίνει, έχει υψηλότερες χρεώσεις από τους εναλλακτικούς. Θεωρητικά, αυτό μπορεί να οδηγήσει σε απότομη έξοδο συνδρομητών από τη ΔΕΗ, που θα ήταν μεν ευπρόσδεκτη από την άποψη της βελτίωσης των συνθηκών ανταγωνισμού στην αγορά, αλλά δεν θα έπαυε να δημιουργεί σοβαρά οικονομικά ζητήματα για τη ΔΕΗ. Πολύ περισσότερο, εάν οι μετακινήσεις αυτές συνοδεύονταν και από... φέσια προς τη ΔΕΗ.
Ο προβληματισμός για το νέο μοντέλο τιμολόγησης είναι πλέον διάχυτος στην αγορά και το θέμα συζητείται σε κυβερνητικούς κύκλους, όμως το πρόβλημα δεν είναι εύκολο να λυθεί, καθώς η κατάργηση της ρήτρας αναπροσαρμογής έχει γίνει τους τελευταίους μήνες «σημαία» της κυβερνητικής πολιτικής και οποιαδήποτε διορθωτική παρέμβαση υπέρ των εταιρειών θα μπορούσε να δημιουργήσει υψηλό πολιτικό κόστος για την κυβέρνηση.
