Ένα απίστευτο πάρτι κερδών έχουν στήσει οι εταιρείες διαχείρισης δανείων στην ελληνική αγορά, με προμήθειες που... ζαλίζουν και περιθώρια κέρδους που είναι αδύνατο να συναντήσει κανείς σε πολλές νόμιμες επιχειρηματικές δραστηριότητες. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Ελλάδα αποτελεί χρυσωρυχείο για τη μεγαλύτερη εταιρεία διαχείρισης δανείων της Νότιας Ευρώπης, την doValue, όπως προκύπτει από τις οικονομικές καταστάσεις 9μήνου που δημοσίευσε. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, οι servicers διαχειρίζονται δάνεια ύψους 89,4 δισ., ποσό που συναγωνίζεται τα χαρτοφυλάκια δανείων των τραπεζών.
Οι προμήθειες διαχείρισης δανείων που λαμβάνουν οι εταιρείες στην Ελλάδα είναι εξαιρετικά υψηλές, σε σχέση με τις αντίστοιχες στις άλλες χώρες της Νότιας Ευρώπης, όπως φαίνεται καθαρά από τις οικονομικές καταστάσεις της doValue που είναι ο μεγαλύτερος servicer στην Ελλάδα και τη Νότια Ευρώπη και η ελληνική της θυγατρική ελέγχεται κατά 80% από τον ιταλικό κολοσσό και κατά 20% από τη Eurobank. Αυτό οφείλεται, προφανώς, στο γεγονός ότι τα χαρτοφυλάκια δανείων που πέρασαν, κυρίως μέσα από τιτλοποιήσεις, σε funds και τέθηκαν υπό τη διαχείριση των servicers μεταβιβάσθηκαν με πολύ μεγάλες εκπτώσεις έναντι της λογιστικής τους αξίας, αφήνοντας αντίστοιχα υψηλά περιθώρια κέρδους στα funds και καταβολής προμηθειών στους servicers.
Όπως προκύπτει από τα δημοσιευμένα στοιχεία της doValue για το 9μηνο του 2023, τα υπό διαχείριση στοιχεία ενεργητικού που έχει ο όμιλος στην Ελλάδα δεν είναι τα μεγαλύτερα στο χαρτοφυλάκιό του. Παρ' όλα αυτά, αποδίδουν με μεγάλη διαφορά τα περισσότερα έσοδα και κέρδη, που αποτελούν τον κύριο πυλώνα στήριξης των οικονομικών αποτελεσμάτων του ιταλικού ομίλου.
Στον χάρτη που παρατίθεται, φαίνεται ότι τα περισσότερα υπό διαχείριση στοιχεία ενεργητικού (επί συνόλου 117,8 δισ. ευρώ στο τέλος του 9μήνου) αφορούν την αγορά της Ιταλίας και αντιστοιχούν σε ποσό 68,7 δισ. Η Ελλάδα ακολουθεί με λιγότερα από τα μισά (28,9 δισ.), η Ισπανία και η Πορτογαλία με 11,3 δισ. συνολικά και η Κύπρος με 8,9 δισ.
Η γεωγραφική κατανομή των υπό διαχείριση στοιχείων ενεργητικού της doValue
Ελλάδα και Κύπρος, οι καλύτεροι τροφοδότες κερδών
Ωστόσο, οι αποδόσεις των ελληνικών δανείων που διαχειρίζεται η doValue είναι εξωπραγματικά υψηλότερες από τις αντίστοιχες των ιταλικών, παρότι η αξία τους είναι πολύ μικρότερη. Όπως φαίνεται στον πίνακα, τα έσοδα από τη διαχείριση μη εξυπηρετούμενων δανείων στον Ελληνικό Χώρο (περιλαμβάνεται και η Κύπρος) ήταν 140,2 εκατ. ευρώ, ενώ από την Ιταλία η doValue άντλησε έσοδα μόλις 84,4 εκατ. ευρώ. Από το σύνολο των εσόδων από διαχείριση, που ανήλθαν στα 291,5 εκατ. ευρώ και περιλαμβάνουν και τις προμήθειες για τη διαχείριση ακινήτων, τα 158,9 εκατ. προήλθαν από τον Ελληνικό Χώρο, δηλαδή ποσοστό περίπου 55%.
Αυτό είναι και το κύριο στοιχείο που επιβεβαιώνει ότι στην Ελλάδα βρίσκεται στην εξέλιξη ένα ξέφρενο πάρτι κερδών από τους servicers: Ενώ τα υπό διαχείριση στοιχεία ενεργητικού στον Ελληνικό Χώρο αντιστοιχούν μόλις στο 32% των συνολικών, από αυτά προέρχεται το 55% των εσόδων του ομίλου!
Η αποδοτικότητα των ελληνικών δανείων σε όρους λειτουργικών κερδών (EBITDA - Κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων) είναι επίσης εξωπραγματική και ξεπερνά τις περισσότερες νόμιμες επιχειρηματικές δραστηριότητες. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα EBITDA που άντλησε ο ιταλικός όμιλος από τον Ελληνικό Χώρο ήταν 95,3 εκατ. ευρώ, όταν από την Ιταλία, με πολύ περισσότερα δάνεια υπό διαχείριση, άντλησε μόλις 22,8 εκατ. ευρώ και στην Ιβηρική (Ισπανία - Πορτογαλία) έγραψε αρνητικό αποτέλεσμα, -2,7 εκατ. ευρώ.
Ουσιαστικά, οι δανειολήπτες με «κόκκινα» δάνεια από τον Ελληνικό Χώρο, Ελλάδα και Κύπρο, έχουν γίνει οι καλύτεροι τροφοδότες της κερδοφορίας της doValue: Τα κέρδη EBITDA που αντλεί από τις δύο χώρες αντιστοιχούν στο 82,6% του συνόλου! Μάλιστα, το περιθώριο κέρδους EBITDA σε Ελλάδα και Κύπρο σπάει όλα τα όρια και ανέρχεται σε 55,5%, ενώ στην Ιταλία είναι «μόνο» 20,1%.
Τα οικονομικά αποτελέσματα του ομίλου doValue κατά γεωγραφική περιοχή
Γιατί ανησυχεί η Τράπεζα της Ελλάδος
Τα ρεκόρ αποδόσεων των εταιρειών διαχείρισης για τους (ξένους, κατά κύριο λόγο) μετόχους τους δεν θα αποτελούσαν πηγή ανησυχίας, αν δεν προέρχονταν από στρατηγικές που προτάσσουν τη μεγιστοποίηση του κέρδους από τα «κόκκινα» δάνεια, έναντι της οικονομικής και κοινωνικής ανάγκης να βρεθούν βιώσιμες ρυθμίσεις που θα μπορέσουν να εξυπηρετηθούν από τους δανειολήπτες, κάτι που προφανώς προϋποθέτει ότι θα μετριάσουν οι servicers και τα funds που κατέχουν τα δάνεια τις δικές τους απαιτήσεις για κερδοφορία.
Κατ' επανάληψη ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας έχει απευθυνθεί προς τους servicers, υπογραμμίζοντας την ανάγκη να βελτιώσουν τις επιδόσεις τους στις ρυθμίσεις δανείων, προσφέροντας καλύτερες λύσεις στους οφειλέτες. Στην ίδια κατεύθυνση κινούνται οι επισημάνσεις της ΤτΕ και στην τελευταία έκθεση για τη Χρηματοπιστωτική Σταθερότητα, όπου μάλιστα τονίζεται ο κίνδυνος, αν δεν εφαρμοσθούν τα business plans των τιτλοποιήσεων που έγιναν με κρατικές εγγυήσεις (σχέδιο «Ηρακλής») να μεταφερθούν βάρη στους φορολογούμενους.
Όπως σημειώνει η ΤτΕ,
- Το α΄ εξάμηνο του 2023 η συνολική αξία των υπό διαχείριση ανοιγμάτων των Εταιριών Διαχείρισης Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις (ΕΔΑΔΠ) ανήλθε σε 89,4 δισεκ. ευρώ, εκ των οποίων το 77% αφορά ανοίγματα που διαχειρίζονται οι ΕΔΑΔΠ για λογαριασμό Εταιριών Απόκτησης Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις (σ.σ.: τα funds) και το υπόλοιπο 23% αφορά τη διαχείριση ανοιγμάτων για λογαριασμό πιστωτικών ιδρυμάτων.
- Κατά πλειονότητα, τα ανοίγματα που διαχειρίζονται οι ΕΔΑΔΠ για λογαριασμό Εταιριών Απόκτησης Απαιτήσεων από Δάνεια και Πιστώσεις έχουν ανατεθεί σε αυτές την τελευταία τριετία στο πλαίσιο της υλοποίησης των στρατηγικών των πιστωτικών ιδρυμάτων για τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (ΜΕΑ).
- Λαμβάνοντας υπόψη την έως τώρα επίδοση, κρίνεται απαραίτητη η σημαντική βελτίωση της διαχείρισης των εν λόγω δανείων από τις ΕΔΑΔΠ. Επισημαίνεται ότι οι ικανοποιητικές επιδόσεις των ΕΔΑΔΠ είναι αναγκαία συνθήκη για την επιτυχία του προγράμματος “Ηρακλής”, την αποτελεσματική διαχείριση του μη εξυπηρετούμενου ιδιωτικού χρέους και την αξιοποίηση του αδρανούς παραγωγικού δυναμικού.
Σημειωτέον ότι αυτά τα μηνύματα της ΤτΕ απευθύνονται σε μια σκληρά ολιγοπωλιακή αγορά, που θυμίζει έντονα την αντίστοιχη διάρθρωση του τραπεζικού τομέα. Όπως σημειώνει η ΤτΕ, άδειες έχει χορηγήσει σε 26 servicers, όμως «οι 3 μεγαλύτερες εταιρείες (σ.σ.: doValue, Intrum, Cepal) κατέχουν σωρευτικό μερίδιο αγοράς 83% με βάση τη συνολική αξία των υπό διαχείριση ανοιγμάτων».
