Επανέρχονται οι αμφιβολίες για την υλοποίηση του σχεδίου μαζικής μείωσης «κόκκινων» δανείων των ελληνικών τραπεζών με κρατικές εγγυήσεις, παρότι το σχέδιο «Ηρακλής», όπως έχει ονομασθεί, βρίσκεται ένα βήμα πριν την έγκριση από τη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Κομισιόν, με συνέπεια να εντείνονται, τις τελευταίες ημέρες, οι πιέσεις στις τραπεζικές μετοχές.
Το θέμα απασχολεί το υπουργείο Οικονομικών στο υψηλότερο επίπεδο, με τον υπουργό, Χρήστο Σταϊκούρα, να συναντάται σήμερα με τους κορυφαίους τραπεζίτες της χώρας. Οι τραπεζίτες δεν έχουν ενημερωθεί για την ουσία και τις τεχνικές λεπτομέρειες του σχεδίου, που έχει υποβάλει ο υφυπουργός Οικονομικών, Γιώργος Ζαββός, στις Βρυξέλλες και φοβούνται ότι ο... διάβολος μπορεί να κρύβεται στις τεχνικές λεπτομέρειες.
Σύμφωνα με όσα έχει δηλώσει ο κ. Ζαββός στην γερμανική εφημερίδα FAZ, στο πλαίσιο του σχεδίου «Ηρακλής», το Δημόσιο θα προσφέρει στις τράπεζες εγγυήσεις έως 9 δισ. ευρώ για τα ποιοτικά δάνεια που θα τιτλοποιήσουν (το συνολικό ύψος των τιτλοποιημένων δανείων εκτιμάται ότι θα φθάσει τα 30 δισ. ευρώ). Το κόστος για τις τράπεζες (προμήθειες προς το Δημόσιο για τις κρατικές εγγυήσεις) θα είναι έως 200 εκατ. ευρώ ετησίως, ποσό που φαίνεται ανεκτό για τις τράπεζες, παρά την ασθενή τους κερδοφορία.
Όμως, όπως παραδέχθηκε και ο κ. Ζαββός στην FAZ, το σχέδιο ακολουθεί τα πρότυπα του αντίστοιχου ιταλικού, που υλοποιείται με επιτυχία από το 2016, αλλά υπάρχουν ορισμένες διαφορές μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας, όπως, το γεγονός ότι η Ιταλία έχει υψηλή πιστοληπτική αξιολόγηση (investment grade), ενώ η Ελλάδα όχι.
Το πρόβλημα που απασχολεί τραπεζίτες, αναλυτές και επενδυτές είναι πώς θα «εξομαλυνθεί» στο πλαίσιο του ελληνικού σχεδίου η διαφορά με την Ιταλία, χωρίς να περιορισθεί η περίμετρος των δανείων που θα τιτλοποιηθούν και χωρίς να προκύψουν υπερβολικές επιβαρύνσεις των τραπεζών από προμήθειες.
Για παράδειγμα, στην Ιταλία το Δημόσιο εγγυήθηκε δάνεια υψηλής και μέσης κατηγορίας, επειδή η πιστοληπτική αξιολόγηση της χώρας ήταν υψηλή και ήταν, ως εκ τούτου, πιο εύκολο να πάρουν υψηλή βαθμολογία από τους οίκους ακόμη και τα δάνεια της «μεσαίας» κατηγορίας.
Στην Ελλάδα, όμως, που απέχει ακόμη τρεις με τέσσερις βαθμίδες από την επενδυτική, οι εγγυήσεις θα καλύψουν μόνο τα κορυφαία δάνεια (τους δύο υψηλότερους από τους έξι ορόφους των τιτλοποιήσεων, όπως δήλωσε στην FAZ ο κ. Ζαββός), ενώ τίθεται εύλογα το ερώτημα πόσα δάνεια θα μπορέσουν να περάσουν το όριο της επενδυτικής βαθμίδας. Άρα, πόσα δάνεια θα μπορέσουν οι τράπεζες να περάσουν σε καθεστώς εγγύησης από το Δημόσιο, ώστε να αυξηθεί σημαντικά η λογιστική τους αξία και να ενισχυθούν οι ισολογισμοί;
Επίσης, τίθεται το ζήτημα της τιμολόγησης των προμηθειών προς το Δημόσιο, για το οποίο δεν είναι βέβαιο ότι έχει βρεθεί ικανοποιητική λύση. Στην Ιταλία, βάση υπολογισμού είναι τα CDS (συμβόλαια ασφάλισης έναντι του κινδύνου αθέτησης) της κάθε τράπεζας, αλλά εκεί τα CDS βρίσκονται σε πολύ χαμηλά spread και η προμήθεια βγαίνει χαμηλή.
Ακόμη και αν στην Ελλάδα δεν ληφθούν υπόψη τα CDS των τραπεζών, που παραμένουν απαγορευτικά υψηλά, και ο υπολογισμός γίνει με βάση τα CDS των κρατικών ομολόγων, που έχουν πέσει στο 2%, εκφράζονται φόβοι ότι η προμήθεια θα είναι αρκετά «αλμυρή» για τις ελληνικές τράπεζες και θα περιορίσει τη διάθεσή τους να αξιοποιήσουν σε μεγάλη κλίμακα το σχέδιο «Ηρακλής».
Ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, έχει στόχο τώρα να διαμορφωθούν οι παράμετροι του σχεδίου σε συνεργασία με τις τράπεζες και τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό της ΕΚΤ, ώστε να αποφευχθούν δυσάρεστες εκπλήξεις, καθώς ο κίνδυνος είναι να εγκριθεί ένα σχέδιο από τις Βρυξέλλες που θα έχει περιορισμένη χρήση από τις τράπεζες και δεν θα συμβάλει καταλυτικά στη μείωση των προβληματικών δανείων σε μονοψήφιο ποσοστό, ενώ θα υπάρξουν παρενέργειες για τις τράπεζες και στα stress tests του 2020.
Οι ξένοι επενδυτές ανησυχούν για την έκβαση αυτών των συζητήσεων και ασκούν πίεση στις μετοχές. Είναι χαρακτηριστικό ότι στη σημερινή συνεδρίαση του χρηματιστηρίου ο τραπεζικός δείκτης, υποχώρησε κατά 3,42%, στις 748,5 μονάδες.
