Συνολικά 18+1 άδειες δικαιούνται οι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας, αλλά με την κατάσταση που επικρατεί στην ελληνική αγορά εργασίας, ελάχιστοι είναι εκείνοι που κάνουν χρήση.
Σε ότι αφορά στη βασική, στην ετήσια άδεια, κάθε μισθωτός ο οποίος συνδέεται με σύμβαση εξαρτημένης σχέσης εργασίας ορισμένου ή αορίστου χρόνου, δικαιούται να λάβει ετήσια άδεια με αποδοχές από την έναρξη της απασχόλησής του σε συγκεκριμένη υπόχρεη επιχείρηση.
Η άδεια αυτή χορηγείται από τον εργοδότη αναλογικά (ποσοστό) με βάση το χρονικό διάστημα που απασχολήθηκε ο εργαζόμενος στον εργοδότη αυτό.
Η αναλογία της χορηγούμενης άδειας υπολογίζεται βάσει ετήσιας αδείας 20 εργασίμων ημερών επί πενθημέρου εβδομαδιαίας εργασίας και 24 εργασίμων ημερών επί εξαημέρου, η οποία αντιστοιχεί σε 12 μήνες συνεχούς απασχόλησης και ο εργοδότης υποχρεούται μέχρι την 31/03 του επόμενου ημερολογιακού έτους να χορηγήσει το υπόλοιπο της άδειας.
Κατά το δεύτερο ημερολογιακό έτος ο μισθωτός δικαιούται να λάβει την ετήσια κανονική άδεια με αποδοχές, η οποία αναλογεί στο χρόνο απασχόλησης του.
Η άδεια αυτή επαυξάνεται κατά μία (1) εργάσιμη ημέρα για κάθε έτος απασχόλησης επιπλέον του πρώτου μέχρι τις είκοσι δύο (22) εργάσιμες ημέρες αν στην επιχείρηση εφαρμόζεται σύστημα πενθήμερης εβδομαδιαίας εργασίας ή μέχρι τις είκοσι έξι (26) εργάσιμες ημέρες σε περίπτωση εξαήμερης εβδομαδιαίας εργασίας.
Κατά το τρίτο ημερολογιακό έτος καθώς και τα επόμενα ο μισθωτός δικαιούται να λάβει ολόκληρη την ετήσια άδειά του και σε κάθε χρονικό σημείο του έτους αυτού.
Μετά τη συμπλήρωση 25ετούς υπηρεσίας ή προϋπηρεσίας οι εργαζόμενοι δικαιούνται μία (1) επιπλέον εργάσιμη ημέρα, δηλαδή συνολικά τριάντα μια (31) εργάσιμες ημέρες επί εξαημέρου εβδομαδιαίας εργασίας και είκοσι έξι (26) εργάσιμες ημέρες επί πενθημέρου εβδομαδιαίας εργασίας.
Οι 18 πρόσθετες άδειες
Πέραν την κανονικής άδειας οι εργαζόμενοι, με βάση την κοινοτική Οδηγία που εντάχθηκε στην ελληνική νομοθεσία, δικαιούνται και επιπλέον άδειες, με στόχο τη διευκόλυνση των γονέων που έχουν μικρά παιδιά ή αντιμετωπίζουν ειδικά προβλήματα.
Σύμφωνα με τη νομοθεσία και ανεξαρτήτως τι συμβαίνει στην ελληνική πραγματικότητα, οι άδειες που δικαιούνται οι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα και οι οποίες είναι πέραν της κανονικής άδειας που δικαιούνται είναι οι ακόλουθες:
- Άδεια μητρότητας. Η διάρκεια της άδειας μητρότητας ορίζεται στις 17 εβδομάδες για τις εργαζόμενες σε οποιονδήποτε εργοδότη με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου. Από αυτές, τις 8 εβδομάδες η εργαζόμενη πρέπει να τις λάβει πριν από τον τοκετό και τις υπόλοιπες 9 μετά.
- Άδεια Πατρότητας. Κάθε εργαζόμενος πατέρας δικαιούται άδεια πατρότητας 14 εργάσιμων ημερών, με αποδοχές, η οποία πρέπει να λαμβάνεται κατά τη γέννηση του τέκνου. Η άδεια αυτή δύναται να χορηγείται δύο ημέρες πριν την αναμενόμενη ημερομηνία τοκετού, οπότε οι υπόλοιπες 12 χορηγούνται, συνολικά ή τμηματικά, άμεσα λόγω της γέννησης του τέκνου, εντός 30 ημερών από την ημερομηνία γέννησης ή να χορηγείται μετά την ημερομηνία γέννησης.
- Γονική άδεια. Παρέχεται η δυνατότητα, σε κάθε εργαζόμενο γονέα ή άτομο που ασκεί τη γονική μέριμνα παιδιού, να λάβει άδεια διάρκειας τεσσάρων μηνών, η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε συνεχόμενα είτε τμηματικά. Όριο αποτελεί η συμπλήρωση των οκτώ ετών του παιδιού. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι ο εργαζόμενος γονέας πρέπει να έχει συμπληρώσει ένα έτος συνεχόμενης ή με διαδοχικές συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου στον ίδιο εργοδότη.
- Άδεια Φροντιστή. Κάθε εργαζόμενος που έχει συμπληρώσει έξι μήνες συνεχόμενης ή με διαδοχικές συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου δικαιούται άδεια φροντιστή, για τη φροντίδα προσώπου, διάρκειας έως πέντε εργάσιμων ημερών για κάθε ημερολογιακό έτος. Προϋπόθεση είναι, το πρόσωπο αυτό να έχει ανάγκη σημαντικής φροντίδας ή υποστήριξης για σοβαρό ιατρικό λόγο, που βεβαιώνεται με ιατρική γνωμάτευση.
- Άδεια Φροντίδας τέκνου. Οι εργαζόμενοι γονείς, ακόμη και αν ο άλλος γονέας δεν εργάζεται, δικαιούνται, εναλλακτικώς μεταξύ τους, την άδεια φροντίδας τέκνου. Η άδεια χορηγείται για χρονικό διάστημα 30 μηνών από τη λήξη της άδειας μητρότητας ή της ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας, ή της γονικής άδειας, ως μειωμένο ωράριο. Ο γονέας που κάνει χρήση του δικαιώματος αυτού, μπορεί είτε να προσέρχεται κατά μία ώρα αργότερα είτε να αποχωρεί κατά μία ώρα νωρίτερα κάθε ημέρα από την εργασία είτε να τη διακόπτει κατά μία ώρα ημερησίως.
- Άδεια παρακολούθησης σχολικής επίδοσης τέκνου. Εργαζόμενοι γονείς, έχουν δικαίωμα για κάθε παιδί, ηλικίας μέχρι 18 ετών συμπληρωμένων, που παρακολουθεί μαθήματα στοιχειώδους ή μέσης εκπαίδευσης, να απουσιάζουν, χωρίς περικοπή των αποδοχών τους και μετά από άδεια του εργοδότη, ορισμένες ώρες ή ολόκληρη την ημέρα, από την εργασία τους, μέχρι τη συμπλήρωση τεσσάρων εργάσιμων ημερών, κάθε ημερολογιακό έτος.
- Άδειες λόγω ασθένειας, σοβαρών νοσημάτων ή νοσηλείας παιδιού. Οι εργαζόμενοι γονείς, έχουν ατομικό και αμεταβίβαστο δικαίωμα να λαμβάνουν, κατόπιν αιτήσεως τους, άδεια άνευ αποδοχών, που δεν υπερβαίνει τις έξι εργάσιμες ημέρες κάθε ημερολογιακό έτος, σε περίπτωση ασθένειας εξαρτώμενων παιδιών ή άλλων μελών της οικογένειας. Η άδεια αυτή είναι δυνατό να χορηγείται εφάπαξ ή τμηματικά και αυξάνεται σε οκτώ εργάσιμες ημέρες, εάν ο δικαιούχος προστατεύει δύο παιδιά και σε 14 εργάσιμες ημέρες, εάν προστατεύει περισσότερα από δύο.
- Απουσία από την εργασία για λόγους ανωτέρας βίας, που συνδέονται με επείγοντα οικογενειακά ζητήματα σε περίπτωση ασθένειας ή ατυχήματος, που καθιστά απαραίτητη την άμεση παρουσία του εργαζομένου.
- Άδεια για υποβολή σε μεθόδους ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής.
- Άδεια προγεννητικών εξετάσεων
- Άδεια γάμου διάρκειας 5 ή 6 ημερών αναλόγως εάν εργάζεται πενθήμερο ή εξαήμερο.
- Άδεια λόγω σοβαρών νοσημάτων των παιδιών διάρκειας δέκα (10) εργασίμων ημερών κατ’ έτος, με αποδοχές.
- Άδεια λόγω νοσηλείας των παιδιών, χωρίς αποδοχές, σε περίπτωση νοσηλείας του παιδιού, ανεξαρτήτως της ηλικίας του, λόγω ασθένειας ή ατυχήματος που καθιστά αναγκαία την άμεση παρουσία του, για όσο διάστημα διαρκεί η νοσηλεία και σε κάθε περίπτωση όχι πέραν των τριάντα (30) εργάσιμων ημερών κατ’ έτος.
- Άδεια μονογονεϊκών οικογενειών. Στον εργαζόμενο γονέα, που έχει χηρέψει και στον άγαμο γονέα που έχει την αποκλειστική επιμέλεια παιδιού, χορηγείται άδεια έξι (6) εργάσιμων ημερών ετησίως, με αποδοχές, επιπλέον αυτής που δικαιούνται από άλλες διατάξεις. Γονέας με τρία (3) παιδιά ή περισσότερα, δικαιούται άδειας οκτώ (8) εργάσιμων ημερών ετησίως.
- Μειωμένο ωράριο γονέων παιδιών με αναπηρία έως κατά μία ώρα, αλλά με περικοπή των αποδοχών τους.
- Νυχτερινή εργασία εγκύων, λεχώνων και γαλουχουσών εργαζομένων. Οι έγκυες, λεχώνες και γαλουχούσες εργαζόμενες δικαιούνται να μετακινηθούν σε αντίστοιχη θέση ημέρας, και όταν η μετακίνηση αυτή δεν είναι εφικτή, απαλλάσσονται από την εργασία.
- Άδεια πενθούντων γονέων, έως είκοσι (20) ημέρες με αποδοχές.
- Άδεια γυναικολογικού ελέγχου μίας (1) ημέρας τον χρόνο, με αποδοχές.
