Νέα ευρωπαϊκά κονδύλια 8 δισ. ευρώ, που συγκροτούν ένα μίνι «Ταμείο Ανάκαμψης» και θα είναι διαθέσιμα έως το 2032 κινητοποιεί η κυβέρνηση για έργα που έχουν βασικό σημείο αναφοράς την κλιματική αλλαγή και την ενεργειακή μετάβαση.
Όπως τόνισε ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Κωστής Χατζηδάκης, παρουσιάζοντας με τους συναρμόδιους υπουργούς τα νέα προγράμματα, πρόκειται «για ένα νέο πακέτο που ισοδυναμεί με μισό ΕΣΠΑ ή μισό Ταμείο Ανάκαμψης, που θα υλοποιηθεί έως το 2032.
Είναι ένα χρηματοδοτικό πακέτο που δεν εστιάζει μόνο στην ανάπτυξη αλλά και στην καθημερινότητα, την κοινωνική συνοχή, την προστασία του περιβάλλοντος, τον εκσυγχρονισμό των αστικών συγκοινωνιών, την προστασία του περιβάλλοντος, τη στήριξη της ενεργοβόρου βιομηχανίας, την προσαρμογή της ακτοπλοΐας στα νέα δεδομένα.
Αλλά και τη στέγαση, τους ανάπηρους καθώς και δράσεις για τη στήριξη των ευάλωτων νοικοκυριών. Υπάρχει επίσης ειδικό πακέτο για τις νησιωτικές περιοχές που αφορά αποκλειστικά την Ελλάδα και το οποίο διαπραγματεύθηκε η κυβέρνηση Μητσοτάκη. Όλα αυτά δεσμευόμαστε να τα τρέξουμε με τη μεγαλύτερη δυνατή ταχύτητα»
Βασικός στόχος των νέων ταμείων είναι η δημιουργία ενός νέου, ολοκληρωμένου μηχανισμού στήριξης για την κοινωνικά δίκαιη, πράσινη μετάβαση. Αυτό περιλαμβάνει την υλοποίηση νέων έργων υποδομών, την ενίσχυση μικρών επιχειρήσεων, καθώς και την παροχή στήριξης σε ευάλωτους πολίτες που αντιμετωπίζουν προβλήματα με τη θέρμανση των κατοικιών τους και τις μετακινήσεις τους.
Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο (€4,7 δισ.)
Το Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο, με πόρους ύψους 4,7 δισ. ευρώ (εκ των οποίων το 25% αποτελεί εθνική συμμετοχή), στοχεύει στην υποστήριξη ενεργειακά και μεταφορικά ευάλωτων νοικοκυριών και πολύ μικρών επιχειρήσεων, οι οποίοι θα επηρεαστούν από την εφαρμογή φόρου άνθρακα σε κτίρια και οδικές μεταφορές (ΣΕΔΕ ΙΙ).
Το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης εκτείνεται από το 2026 έως το 2032, με κάλυψη που μπορεί να φτάσει έως και το 100% του προϋπολογισμού του έργου. Οι δυνητικοί ωφελούμενοι ανέρχονται σε 1,5 εκατομμύρια ενεργειακά και μεταφορικά ευάλωτα νοικοκυριά και 75 χιλιάδες πολύ μικρές επιχειρήσεις.
Τα έργα που θα ενταχθούν στο ταμείο και αφορούν κτιριακές υποδομές περιλαμβάνουν:
- Ενεργειακή θωράκιση κτιρίων και αντικατάσταση συσκευών για μείωση του ενεργειακού κόστους.
- Δημιουργία Κοινωνικών Κατοικιών σε ακίνητα του Δημοσίου/Δήμων, για χρήση και από δημόσιους λειτουργούς.
- Νέο πρόγραμμα «Ανακαινίζω-Νοικιάζω».
- Ανακαίνιση Φοιτητικών Εστιών , όπως αυτές σε Ζωγράφου, Πατήσια, Α', Γ', Δ' Πανεπιστήμιο Αθηνών, Α', Β', Γ', Δ' Θεσσαλονίκης, Ιωαννίνων, ΑΣΠΑΙΤΕ και Καλαμαριά.
- Υποστήριξη και εξυπηρέτηση ευάλωτων μέσω Κέντρων Κοινότητας Δήμων και Επιμελητηρίων.
Στις μεταφορές, τα κονδύλια θα καταλήξουν σε:
- Ηλεκτρικά λεωφορεία σε αστικά κέντρα.
- Νέους και αναβαθμισμένους συρμούς μετρό.
- Υποδομές προσβασιμότητας σε σταθμούς ΟΣΕ και ΜΜΜ.
- Κατασκευή ποδηλατόδρομων και πεζοδρομίων.
- Ανανέωση στόλου οχημάτων και φορτηγών.
Ταμείο Εκσυγχρονισμού (€1,6 δισ.)
Το Ταμείο Εκσυγχρονισμού, με πόρους ύψους 1,6 δισεκατομμυρίων ευρώ (με δυνατότητα αύξησης εάν ανέβουν οι τιμές των δικαιωμάτων εκπομπών ρύπων), στοχεύει στον εκσυγχρονισμό των ενεργειακών συστημάτων και τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης. Το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης εκτείνεται έως το 2030, με κάλυψη από 70% έως 100% του προϋπολογισμού του έργου. Ωφελούμενοι είναι ιδιώτες, επιχειρήσεις και φορείς του Δημοσίου.
Το Ταμείο υποστηρίζει ένα μεγάλο εύρος επιλέξιμων δράσεων:
- Ανάπτυξη νέων τεχνολογιών ΑΠΕ (παραγωγή εναλλακτικών πράσινων καυσίμων).
- Αναβάθμιση ενεργειακών δικτύων.
- Εξηλεκτρισμός βιομηχανίας και δημοσίων μεταφορών.
- Απανθρακοποίηση ναυτιλίας.
Ήδη έχουν εγκριθεί έργα ύψους €208 εκατ., συμπεριλαμβανομένης της αγοράς 100 ηλεκτρικών και 50 αστικών λεωφορείων υδρογόνου (€93 εκατ.) , του εκσυγχρονισμού θέρμανσης/ψύξης θερμοκηπίων με αντλίες θερμότητας και Φ/Β (€100 εκατ.) , και της αναβάθμισης 80 δημοτικών κολυμβητηρίων με αντικατάσταση λεβητών diesel/αερίου με αντλίες θερμότητας (€15 εκατ.).
Ταμείο Απανθρακοποίησης Νήσων (€1,7 δισ.)
Αυτό το ad-hoc χρηματοδοτικό εργαλείο, ειδικά για την Ελλάδα και τα νησιά της, συστάθηκε με τριμερή Σύμβαση (Κομισιόν-Ελλάδα-ΕΤΕπ) τον Νοέμβριο του 2024. Με πόρους ύψους 1,775 δισεκατομμυρίων ευρώ, αναμένεται να κινητοποιήσει συνολικές επενδύσεις ύψους 4,4 δισεκατομμυρίων ευρώ σε βάθος διετίας. Στόχος είναι η απανθρακοποίηση των ηλεκτρικών συστημάτων στα ελληνικά νησιά. Η κάλυψη μπορεί να φτάσει έως και το 60% του προϋπολογισμού του έργου.
Τα οφέλη περιλαμβάνουν μείωση των εκπομπών CO2 κατά 25 εκατομμύρια τόνους σε βάθος 25ετίας, ελάφρυνση του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ (ΕΛΑΠΕ) και μείωση των ΥΚΩ. Οι κανόνες κατανομής πόρων προβλέπουν τουλάχιστον 51% σε έργα ΑΠΕ και έως 40% σε έργα ηλεκτρικών διασυνδέσεων.
Συνολικά έργα για όλη την Ελλάδα
Οι πόροι από τα τρία ταμεία θα χρηματοδοτήσουν έργα σε όλη την Ελλάδα, συμβάλλοντας σε:
- Αναβάθμιση του μετρό της Αθήνας.
- Αγορά καινούργιων ηλεκτρικών λεωφορείων στα αστικά κέντρα.
- Ενεργειακή θωράκιση κατοικιών.
- Αλλαγή όψης των φοιτητικών εστιών.
- Κατασκευή κοινωνικών κατοικιών.
- Ηλεκτρικές διασυνδέσεις στα νησιά.
- Εκσυγχρονισμό στόλου ναυτιλίας.
- Κατασκευή φραγμάτων για άρδευση, ύδρευση και ηλεκτροπαραγωγή στα νησιά.
- Ενεργειακή αναβάθμιση και ανανέωση στόλου πολύ μικρών επιχειρήσεων.
- Βελτίωση της καθημερινότητας ατόμων με αναπηρία και άλλων ευάλωτων ομάδων.
