Ακόμα και να «κατεβάσουν ρολά» απειλούν οι αμερικανικοί φαρμακευτικοί γίγαντες στο Ηνωμένο Βασίλειο, εάν η κυβέρνηση του Κιρ Στάρμερ δεν υποκύψει στις απαιτήσεις τους για υψηλότερες πληρωμές από το NHS. Την απειλή μετέφερε ευθέως ο πρέσβης των ΗΠΑ στο Λονδίνο, Γουόρεν Στίβενς — όχι κάποιος εκπρόσωπος επιχειρηματικού λόμπι, αλλά ο επίσημος διπλωματικός δίαυλος της Ουάσινγκτον.
Η παρέμβαση αυτή, όσο «οικονομική» κι αν παρουσιάζεται, έχει σαφές πολιτικό βάθος. Οι Ηνωμένες Πολιτείες ουσιαστικά απαιτούν από τη Βρετανία να αναθεωρήσει το σύστημα τιμολόγησης φαρμάκων, προκειμένου να καταστεί «ελκυστική» για τις αμερικανικές επενδύσεις. Με άλλα λόγια, να πληρώνει περισσότερα για τα ίδια φάρμακα, ώστε να ικανοποιηθεί η κερδοφορία των φαρμακοβιομηχανιών.
Ο πρέσβης Στίβενς δεν μάσησε τα λόγια του: αν δεν αλλάξει η πολιτική του NHS, «οι εταιρείες θα αποχωρήσουν». Είναι μια φράση που θα μπορούσε να είχε ειπωθεί σε οποιαδήποτε αποικία πριν από μισό αιώνα — μόνο που τώρα απευθύνεται σε μια χώρα του G7.
Η απειλή αυτή αποκαλύπτει τη γυμνή πραγματικότητα της «παγκοσμιοποιημένης αγοράς»: τα κράτη καλούνται να εξυπηρετούν τις απαιτήσεις των πολυεθνικών, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει να υπονομεύουν το ίδιο τους το σύστημα δημόσιας υγείας. Το λεγόμενο πρόγραμμα Voluntary Pricing, Access and Growth (VPAG) δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια περίτεχνη προσπάθεια να διατηρηθεί η ισορροπία ανάμεσα στην κοινωνική ανάγκη και την εταιρική απληστία — και οι Αμερικανοί απαιτούν τώρα η ζυγαριά να γύρει οριστικά προς τη δεύτερη πλευρά.
Το «clawback», το μέτρο που υποχρεώνει τις φαρμακευτικές να επιστρέφουν μέρος των υπερκερδών τους όταν το NHS ξεπερνά τα όρια δαπανών, έχει μετατραπεί στο σημείο μηδέν της αντιπαράθεσης. Για τις εταιρείες, είναι ένα «αντικίνητρο επένδυσης». Για την κοινωνία, είναι ένα ελάχιστο φρένο σε ένα σύστημα που αλλιώς θα ξέφευγε πλήρως από τον έλεγχο.
Η ειρωνεία είναι πικρή: την ώρα που η κυβέρνηση Στάρμερ υπόσχεται ενίσχυση του Εθνικού Συστήματος Υγείας, βρίσκεται αντιμέτωπη με την ωμή πίεση εκείνων που το αντιμετωπίζουν όχι ως δημόσιο αγαθό, αλλά ως ανεξερεύνητη αγορά. Αν τελικά ενδώσει στις απαιτήσεις, η Βρετανία δεν θα πληρώσει απλώς ακριβότερα φάρμακα — θα πληρώσει με την απώλεια του δικαιώματος να καθορίζει την ίδια της την πολιτική υγείας.
Και τότε, το ερώτημα δεν θα είναι πόσο κοστίζει ένα φάρμακο, αλλά ποιος κυβερνά τελικά τη χώρα: το εκλεγμένο κοινοβούλιο ή οι μέτοχοι των φαρμακευτικών κολοσσών.
Με πληροφορίες από το Yahoo News UK
