Η αντιμετώπιση της “κινεζικής απειλής” γίνεται τώρα κεντρικός άξονας γεωπολιτικών σχεδιασμών των ΗΠΑ, που περιλαμβάνουν τη διαχείριση λιμανιών και τον έλεγχο εφοδιαστικών αλυσίδων. Στο επίκεντρο βρίσκεται και το λιμάνι του Πειραιά, το οποίο ελέγχει και διαχειρίζεται η κινεζική Cosco, καθιστώντας το κεντρική πύλη εισόδου κινεζικών προϊόντων στην Ευρώπη.
Εν μέσω “πολεμικής υστερίας” που καλλιεργείται από αμερικανικά κέντρα ισχύος και από το Πεντάγωνο, η κυβέρνηση Τραμπ αποφασίζει να κινηθεί για να περιορίσει τον ρόλο και την παρουσία της Κίνας στο παγκόσμιο δίκτυο λιμένων, κυρίως σε περιοχές ιδιαίτερης στρατηγικής σημασίας – όπως η ανατολική Μεσόγειος.
Είχαν προηγηθεί ανάλογες κινήσεις για τον έλεγχο ελληνικών λιμανιών στο Αιγαίο, που εντάσσονταν στο σχεδιασμό “στρατηγικής περικύκλωσης” της Ρωσίας και δημιουργίας προσβάσεων -ερεισμάτων για τις αμερικανικές και ΝΑΤΟϊκές στρατιωτικές δυνάμεις.
Από τη Ρωσία στην Κίνα
Πρόσφατα ακυρώθηκε η πώληση του λιμανιού του Βόλου (ΟΛΒ) στον Ιβάν Σαββίδη, που αντιμετωπίζεται ως εκπρόσωπος ρωσικών συμφερόντων. Παράλληλα έχει ξεκινήσει συντονισμένη επιχείρηση με αμερικανική καθοδήγηση και συμμετοχή των γαλλικών ομίλων CMA και Louis-Dreyfus για την αποδυνάμωση του στον ΟΛΘ.
Τώρα οι Αμερικανοί επιχειρούν να χτυπήσουν στην “καρδιά του προβλήματος” - που σύμφωνα με το νέο δόγμα της Ουάσιγκτον είναι η κινεζική παρουσία στον Πειραιά και όχι ο κίνδυνος ρωσικής καθόδου στο Αιγαίο.
Η προσπάθεια δεν αφορά μόνον ή κυρίως τον Πειραιά, αλλά όλα τα ευρωπαϊκά και άλλα λιμάνια διεθνών εμπορευματικών μεταφορών όπου έχουν ισχυρή μετοχική συμμετοχή κινεζικές εταιρείες.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Reuters, η πρωτοβουλία αυτή απορρέει από φόβους στην Ουάσιγκτον ότι η Κίνα, μέσω κρατικών ή κρατικά σχετιζόμενων εταιρειών, έχει αποκτήσει μεγάλο έλεγχο σε κρίσιμες λιμενικές υποδομές, που σε περίπτωση γεωπολιτικής κρίσης θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για κατασκοπεία ή για διατάραξη των αλυσίδων εφοδιασμού.
Εξαγορές
Στόχος είναι τώρα να εξαγοραστούν από αμερικανικές και δυτικοευρωπαϊκές εταιρείες τα πακέτα μετοχών που κατέχουν κινέζικες εταιρείες σε εταιρείες διαχείρισης λιμενικών εγκαταστάσεων.
Οπως αναφέρεται από δημοσιογραφικές πηγές, ο Λευκός Οίκος συζητά σχέδια για τη χρηματοδότηση τέτοιων κινήσεων εξαγορών, που θα βγάλουν “εκτός παιχνιδιού” τους Κινέζους.
Το σενάριο αυτό είναι το επιθυμητό και για τον ΟΛΠ. Θεωρείται όμως ανέφικτο προς το παρόν, καθώς η Cosco κατέχει τουλάχιστον 67% και δεν είναι διατεθειμένη να πουλήσει ούτε μία μετοχή. Θα ενταθούν λοιπόν οι πιέσεις -πιθανότατα και από την ελληνική κυβέρνηση και τις δημόσιες αρχές που σχετίζονται με τις δραστηριότητες της Cosco.
Σε παγκόσμια κλίμακα
Οπως επισημαίνει το πρακτορείο Reuters, το σχέδιο κατά της “κινέζικης απειλής” αποτελεί μέρος της πιο φιλόδοξης προσπάθειας επέκτασης της ναυτικής επιρροής των ΗΠΑ από τη δεκαετία του 1970. Οι αξιωματούχοι της κυβέρνησης Τραμπ θεωρούν ότι ο εμπορικός ναυτικός στόλος των ΗΠΑ δεν είναι επαρκώς εξοπλισμένος για να παρέχει στρατιωτική υποστήριξη σε περίοδο πολέμου και ότι η εξάρτηση της Ουάσιγκτον από ξένα πλοία και λιμάνια είναι υπερβολική.
«Η κυβέρνηση των ΗΠΑ θεωρεί τις κινεζικές επενδύσεις σε λιμάνια ανά τον κόσμο ως τεράστια απειλή για την εθνική τους ασφάλεια», δήλωσε ο Stuart Poole-Robb, ιδρυτής της συμβουλευτικής εταιρείας κινδύνου και πληροφοριών KCS Group.
«Η ανησυχία είναι ότι η Κίνα θα μπορούσε να αξιοποιήσει τον έλεγχο αυτών των περιουσιακών στοιχείων για κατασκοπεία, στρατιωτικό πλεονέκτημα ή για να διαταράξει τις εφοδιαστικές αλυσίδες κατά τη διάρκεια γεωπολιτικών κρίσεων», πρόσθεσε.
Διαφορετική είναι η οπτική των Κινέζων: Σε έγγραφο που δημοσιεύθηκε τον προηγούμενο μήνα, το Development Research Center, ένα επίσημο think-tank της κινεζικής κυβέρνησης, υποστηρίζει ότι «οι Ηνωμένες Πολιτείες σκοπεύουν να πλήξουν την διεθνή επιρροή της Κίνας, υπερτονίζοντας τη “θεωρία της κινεζικής απειλής”, την οποία θα χρησιμοποιήσουν ως πρόφαση για να αναγκάσουν τους συμμάχους να πάρουν θέση σε θέματα εφοδιαστικών αλυσίδων».
Η αμερικανική κυβέρνηση έχει ανακοινώσει μέτρα για την αύξηση της περιορισμένης εμπορικής ναυτικής παρουσίας των ΗΠΑ παγκοσμίως, περιλαμβανομένων ενισχύσεων στην εγχώρια ναυπηγική βιομηχανία. Ομως η κινεζική ναυπηγική βιομηχανία είναι 230 φορές μεγαλύτερη από την αντίστοιχη χωρητικότητα των ναυπηγείων των ΗΠΑ, κάτι που σημαίνει ότι η σύγκλιση θα χρειαστεί δεκαετίες, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ
Εκτεταμένο δίκτυο
Τώρα βέβαια η μάχη δίνεται για τον έλεγχο επιχειρήσεων που διαχειρίζονται λιμάνια στρατηγικής σημασίας όχι μόνον για τις θαλάσσιες μεταφορές, αλλά και για τις αμερικανικές ένοπλες δυνάμεις.
Η BlackRock έχει συμφωνήσει για εξαγορά λιμενικών περιουσιακών στοιχείων της CK Hutchison σε 23 χώρες.
Στο πακέτο ενδέχεται να περιληφθεί και μειοψηφικό ποσοστό της εταιρείας της Διώρυγας του Παναμά
Εκτός από τον Παναμά, οι Αμερικανοί αξιωματούχοι ανησυχούν για κινεζικές επενδύσεις σε λιμενικές υποδομές σε χώρες όπως η Ελλάδα και η Ισπανία.
Το αμερικανικό υπουργείο Άμυνας πρόσθεσε την COSCO που ελέγχει το λιμάνι του Πειραιά, στη λίστα εταιρειών που συνδέονται με τον κινεζικό στρατό. Αν και η καταχώριση δεν συνεπάγεται άμεσες απαγορεύσεις για αμερικανικές εταιρείες που συνεργάζονται με τις καταχωρισμένες, μπορεί να λειτουργήσει ως σήμα ότι εξετάζονται περαιτέρω ενέργειες.
Η Κίνα κατέχει ή μισθώνει ένα εκτεταμένο δίκτυο λιμένων μέσω εταιρειών όπως η COSCO και άλλων κρατικών επιχειρήσεων όπως η China Merchants και η SIPG. Η Cosco είναι παρούσα και στις ΗΠΑ: Εχει συμμετοχές σε μονάδες διακίνησης κοντέινερς στα λιμάνια του Λος Άντζελες και του Long Beach.
Σύμφωνα με έκθεση που δημοσιεύθηκε πέρυσι από το Council on Foreign Relations, έως τον Αύγουστο του 2024 η Κίνα είχε επενδύσεις σε 129 λιμενικά έργα παγκοσμίως μέσω διαφόρων εταιρειών.
