Η μεταναστευτική πολιτική της Γερμανίας, η στάση της απέναντι στους μετανάστες και τους απογόνους τους, έκανε στροφή 180 μοιρών με την αυγή της νέας χιλιετίας. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 είχε ως κατευθυντήριο άξονα την αντίληψη ότι οι ξένοι εργάτες θα επιστρέψουν στις πατρίδες τους. Ακόμη και εξέχοντες πολιτικοί της δεξιάς, όπως ο καγκελάριος Χέλμουτ Κολ, διατύπωναν την άποψη ότι η Γερμανία δεν αποτελεί χώρα μετανάστευσης.
Η κρατική πολιτική εστίαζε στην «ετοιμότητα επιστροφής» των ξένων εργατών, δίνοντας μικρή σημασία στην εκμάθηση της γλώσσας και προσφέροντας στη δεκαετία του 1980 χρήματα στους ξένους εργάτες και στις οικογένειές τους για να επιστρέψουν στις χώρες προέλευσής τους.
Στα παιδιά των ξένων εργατών που γεννήθηκαν στη Γερμανία, συχνά δεν χορηγείτο η ιθαγένεια, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί μια γενιά αλλοδαπών που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στη χώρα.
Ενσωμάτωση και "γερμανοποίηση"
Μέχρι την αρχή της νέας χιλιετίας, οι Γερμανοί πολιτικοί άρχισαν να αποδέχονται - συχνά με απροθυμία - ότι οι μετανάστες ήταν εκεί για να μείνουν. Ακολούθησαν λοιπόν πολιτικές που στόχευσαν στην κοινωνική ένταξη των μεταναστών, δίνοντας έμφαση στη διδασκαλία της γερμανικής γλώσσας και βελτιώνοντας τις εκπαιδευτικές δυνατότητες για τα παιδιά τους.
Το 2000 η Γερμανία άρχισε να χορηγεί γερμανική υπηκοότητα σε παιδιά που γεννιούνται εκεί από γονείς ξένους. Όμως, στην περίπτωση που το παιδί είχε και άλλη υπηκοότητα, θα έπρεπε μέχρι τα 23 χρόνια του να την αποποιηθεί για να μπορεί να διατηρήσει τη γερμανική.
Παρά την ύπαρξη τέτοιων πολιτικών που αποσκοπούσαν στο να καταστήσουν τη γερμανική κοινωνία πιο συνεκτική, μεγάλο μέρος της τότε πολιτικής ρητορικής παρέμεινε κενό γράμμα. Ο αποκαλούμενος «διάλογος για την ένταξη» έφθασε σε σημείο αιχμής μετά τον Αύγουστο του 2010, όταν ο Thilo Sarrazin, τότε αξιωματούχος της Bundesbank, εξέδωσε το μπεστ-σέλερ «Η Γερμανία καταργεί τον εαυτό της».
Πρόσφορο έδαφος
Στο βιβλίο αυτό προειδοποιούσε για τους λεγόμενους οικονομικούς και πολιτισμικούς κινδύνους που έθετε η μετανάστευση, με ιδιαίτερη έμφαση στους μουσουλμάνους.
Κινούμενος στα όρια ρατσιστικών αντιλήψεων, ο Sarrazin παραθέτει αμφιλεγόμενη επιχειρηματολογία για τη σχέση μεταξύ της μετανάστευσης και της γενετικής μείωσης της νοημοσύνης στη Γερμανία.
Το βιβλίο πούλησε 1.200.000 αντίτυπα μέχρι το τέλος εκείνης της χρονιάς, πράγμα που δείχνει τη μεγάλη απήχηση που είχαν οι ιδέες του Sarrazin.
Προφανώς, στη Γερμανία το έδαφος είναι πρόσφορο για να ανθίσουν πάλι ακραίες ρατσιστικές και εθνικιστικές αντιλήψεις. Και δεν είναι καθόλου περίεργο το ότι κερδίζουν έδαφος ακροδεξιές-νενοναζιστικές ομάδες και ξενοφοβικά-αντιμεταναστευτική κινήματα όπως το AdD.
