Ίσως με τη σκέψη μας να μη μπορούμε να κατανοήσουμε πλήρως το πόσο σημαντικά είναι το τρυφερό άγγιγμα ή ακόμα και η πάλη – παιχνίδι του παιδιού με τους γονείς και άλλα αγαπημένα πρόσωπα για την ανάπτυξή του, η νευροεπιστήμη ωστόσο έχει αποσαφηνίσει πόσο μεγάλη δύναμη έχει για το σώμα και τον εγκέφαλό μας. Το άγγιγμα με αγάπη, ακόμα και αυτό το κάπως τραχύ παιχνίδι πάλης, απελευθερώνουν στον οργανισμό μας ένα ειδικό νευροπεπτίδιο, την ωκυτοκίνη.
Σε όλους μας αρέσει το στοργικό άγγιγμα, διότι μας κάνει να αισθανόμαστε όμορφα. Και αυτό είναι το αποτέλεσμα της ωκυτοκίνης επί το έργον. Όταν βρίσκεσαι μέσα σε μία τρυφερή αγκαλιά, το μυαλό σου ενθουσιάζεται και παράγει ωκυτοκίνη. Αυτή η «χαρούμενη ορμόνη» κάνει και άλλες δουλειές όμως. Και μπορεί να βοηθήσει ένα παιδί να εξελιχθεί σε έναν ευγενικό και συμπονετικό ενήλικα.
Τι συμβαίνει εάν κάποιος μεγαλώσει χωρίς στοργικό άγγιγμα; Το σώμα του δεν ξέρει τι να κάνει με μία αγκαλιά ή ένα χάδι.
Αυτό συνέβη σε μία μεγάλη ομάδα παιδιών στη Ρουμανία τη δεκαετία του ’90. Μεγάλωσαν σε πολυπληθή ορφανοτροφεία. Κανένας δε «συνδέθηκε» μαζί τους, κανένας δεν τα χάιδευε, κανένας δεν τα αγκάλιαζε. Κανένας δε τα «έπαιζε στα πόδια του». Φανταστείτε ένα μωρό να περνάει ώρες, μέρες, μήνες μόνο του σε μια κούνια, κοιτάζοντας τον τοίχο για ώρες. Αυτή η μεταχείριση άφησε τα σημάδια της σε αυτά τα παιδιά.
Μεγαλώνοντας, τα παιδιά αυτά εμφάνισαν πολλά προβλήματα. Ακόμα και όταν υιοθετούνταν από υποστηρικτικές οικογένειες που τα αγαπούσαν, συνέχιζαν να έχουν πολλές δυσκολίες. Πολλά παιδιά δεν κατάφεραν ποτέ να μάθουν πώς να λαμβάνουν και να δίνουν αγάπη στις νέες τους οικογένειες. Ορισμένα από αυτά κινούνταν συνεχώς μπρος – πίσω για να αισθανθούν καλύτερα, αδυνατώντας να συνδεθούν με τους ανθρώπους του περιβάλλοντός τους.
Όπως προκύπτει, είναι πολύ δύσκολο για το σώμα να αντιληφθεί τη στοργή, εάν κάποιος έχει αποκλειστεί από αυτή στα κρίσιμα πρώτα χρόνια της ζωής του.
Στην περίπτωση των παιδιών του ορφανοτροφείου, η ωκυτοκίνη μπορεί να σχετιζόταν αρκετά με τα προβλήματά τους. Συνήθως, όταν το παιδί κάθεται στην αγκαλιά της μητέρας του, ο εγκέφαλός του κάνει μία «έκρηξη» ωκυτοκίνης. Αισθάνονται τότε ασφαλή και ευτυχισμένα. Στα παιδιά του ορφανοτροφείου όμως αυτή η «έκρηξη» δε συνέβη ποτέ, ακόμα και όταν επιτέλους αγκαλιάζονταν από τη θέτή τους μητέρα.
Ανεπαρκής ροή της «ορμόνης της αγάπης» σημαίνει ότι δεν αισθανόμαστε και τα ευχάριστα συναισθήματα που φέρνει η αγκαλιά. Επομένως και η κοινωνικοποίηση είναι πιο δύσκολη.
Τα γονίδια μπορεί επίσης να παίζουν κάποιο ρόλο στο πώς το σώμα μας παράγει ωκυτοκίνη. Ερευνητές έχουν ανακαλύψει κάποια ειδικά γονίδια ωκυτοκίνης. Τα παιδιά που έχουν τη μία εκδοχή του γονιδίου έτειναν να είναι πολύ βοηθητικά και ενσυναισθητικά. Τα παιδιά με την άλλη εκδοχή του γονιδίου ήταν κάπως πιο αντιδραστικά στο στρες, όταν βρίσκονταν σε πιεστικές καταστάσεις. Φαίνεται ότι η γενετική της ωκυτοκίνης ίσως έχει κάποια σχέση με αυτές τις διαφορετικές μορφές ανταπόκρισης.
Μπορεί τώρα να διαρωτάστε, τι μπορεί να σημαίνουν όλα αυτά για εσάς. Αγκαλιές! Το στοργικό άγγιγμα ανάμεσα σε ζευγάρια και φίλους σχετίζεται με καλύτερη υγεία και ευεξία. Οι αγκαλιές είναι υγιεινές! Μειώνουν επίσης την πίεση και τον καρδιακό παλμό.
Και τι γίνεται για τα παιδιά; Ευτυχώς υπάρχουν αρκετοί τρόποι να τονώσουμε τη ροή ωκυτοκίνης στα παιδιά. Είναι εύκολο να πλημμυρίσεις το παιδί με αγάπη. Μία μεγάλη αγκαλιά ή ένα χάδι πολλές φορές την ημέρα θα επιδράσει ηρεμιστικά. Το κάπως πιο «άγριο» παιχνίδι πάλης επίσης τονώνει την ωκυτοκίνη. Και ένα πρόσθετο bonus: Και εμείς οι ενήλικες αποκομίζουμε τα ίδια οφέλη με την αγκαλιά, το χάδι και το παιχνίδι.
