Υψηλότερο πληθωρισμό όχι μόνο σε σχέση με την ευρωζώνη, αλλά και με τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο εμφανίζει η Ελλάδα, σύμφωνα με συγκριτικά στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, ενώ η ΤτΕ επισημαίνει ότι ο κύριος παράγοντας που εμποδίζει την αποκλιμάκωση των πληθωριστικών πιέσεων στην Ελλάδα είναι οι τιμές των υπηρεσιών, τις οποίες «φούσκωσε» και η ίδια η κυβέρνηση με πολλές φορολογικές παρεμβάσεις της.
Στο ενδεκάμηνο του 2024, ο μέσος πληθωρισμός στην Ελλάδα μειώθηκε σε 3% από 4,2% το 2023. Όμως, ο μέσος πληθωρισμός το 2024 στην ευρωζώνη, τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ισπανία, την Ιταλία, την Κύπρο και την Πορτογαλία ήταν χαμηλότερος από τον ελληνικό, έχοντας υποχωρήσει κάτω από το 3%.
Ο πληθωρισμός στην Ελλάδα και διεθνώς
Αναλύοντας τις συνιστώσες του πληθωρισμού, η ΤτΕ επισημαίνει ότι παρατηρείται σαφής αποκλιμάκωση του πληθωρισμού των ειδών διατροφής και των μη ενεργειακών βιομηχανικών αγαθών μέσα στο 2024 σε σύγκριση με το 2023. Η επιμονή του πληθωρισμού των υπηρεσιών αποτέλεσε ουσιαστικά εμπόδιο στην ταχύτερη αποκλιμάκωση του γενικού πληθωρισμού, ο οποίος ως αποτέλεσμα διαμορφώθηκε σε υψηλότερα επίπεδα έναντι της ευρωζώνης.
Λάδι στη φωτιά...
Εξηγώντας την επιμονή του πληθωρισμού στις υπηρεσίες, η κεντρική τράπεζα ότι, εκτός από άλλους παράγοντες, έπαιξαν ρόλο και οι φορολογικές παρεμβάσεις της κυβέρνησης που έριξαν λάδι στη φωτιά των πληθωριστικών πιέσεων. Όπως σημειώνει,
- Το γεγονός ότι ο εναρμονισμένος πληθωρισμός δεν αποκλιμακώθηκε περαιτέρω μέσα στο 2024 αποδίδεται στις υπηρεσίες, όπου ο πληθωρισμός έχει μεν υποχωρήσει σε σύγκριση με το 2023, αλλά κατά τη διάρκεια του 2024 παρουσιάζει μια ανοδική τάση με έντονα στοιχεία επιμονής.
- Η αργή αποκλιμάκωση του πληθωρισμού των υπηρεσιών αποδίδεται σε έναν συνδυασμό παραγόντων όπως υψηλή ζήτηση λόγω τουρισμού, μισθολογικές αυξήσεις, έμμεση φορολογία (επιβολή του “τέλους ανθεκτικότητας στην κλιματική κρίση”, που αντικατέστησε το φόρο διανυκτέρευσης, με αυξημένους όμως συντελεστές, επιβολή ΦΠΑ με συντελεστή 13% στα καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης, επαναφορά του συντελεστή ΦΠΑ στο 24% για συγκεκριμένες υπηρεσίες εστίασης) καθώς επίσης και σημαντικές αυξήσεις των ενοικίων.
Πού έχουν «φρενάρει» οι τιμές
Κατά τα άλλα, σύμφωνα με την ΤτΕ, καταγράφεται σαφής αποκλιμάκωση του πληθωρισμού των ειδών διατροφής το 2024 σε σύγκριση με το 2023. Ο πληθωρισμός του συνόλου των ειδών διατροφής ανήλθε στο 9,9% το 2023, ενώ κατά το διαθέσιμο ενδεκάμηνο του 2024 έχει υποχωρήσει στο 3,0%.
Πιο αναλυτικά, ο πληθωρισμός των μη επεξεργασμένων ειδών διατροφής ανήλθε το 2023 στο 11,1% και εκείνος των επεξεργασμένων ειδών διατροφής στο 9,3%. Κατά το διαθέσιμο ενδεκάμηνο του 2024 ο μέσος πληθωρισμός για τα μη επεξεργασμένα είδη υποχώρησε στο 3,7% και ο αντίστοιχος των επεξεργασμένων ειδών στο 2,7%.
Έντονη αποκλιμάκωση καταγράφεται επίσης και στον πληθωρισμό των μη ενεργειακών βιομηχανικών αγαθών, ο οποίος έχει υποχωρήσει στο 1,7% κατά το διαθέσιμο ενδεκάμηνο του 2024, από 6,4% το 2023. Η αποκλιμάκωση αυτή οφείλεται κυρίως στη γενικότερη εξομάλυνση των εφοδιαστικών αλυσίδων, σε επιδράσεις βάσης, αλλά και στη συμπίεση των κερδών. Η έκρυθμη κατάσταση όμως στη Μέση Ανατολή έχει εκ νέου συμβάλει στην ενδυνάμωση του πληθωρισμού αυτών των ειδών, κυρίως από το Σεπτέμβριο του 2024 και μετά.
Μεταβλητότητα στην ενέργεια
Έντονη μεταβλητότητα καταγράφει μέσα στο 2024 ο πληθωρισμός των ενεργειακών αγαθών. Μετά τη σημαντική πτώση που κατέγραψε το 2023 ο ενεργειακός πληθωρισμός (-13,4%), οι αρνητικοί ετήσιοι ρυθμοί του κατά το πρώτο εξάμηνο του 2024 επιβραδύνθηκαν έντονα, καταγράφοντας κατά μέσο όρο -2,6%, λόγω κυρίως ανοδικών επιδράσεων βάσης. Οι αρνητικοί αυτοί ετήσιοι ρυθμοί διατηρήθηκαν λόγω του συνεχιζόμενου αποπληθωρισμού στο ηλεκτρικό ρεύμα και στο φυσικό αέριο.
Κατά το δεύτερο εξάμηνο η εικόνα αντιστράφηκε, με την επάνοδο του φυσικού αερίου αρχικά και του ηλεκτρικού ρεύματος στη συνέχεια σε θετικό έδαφος. Παρά την αντίστροφη κίνηση του πληθωρισμού των καυσίμων αυτοκινήτων, η ενεργειακή συνιστώσα επηρεάστηκε από τη συνδυασμένη ανοδική κίνηση του φυσικού αερίου και του ηλεκτρικού ρεύματος και επανήλθε στην καταγραφή θετικών ετήσιων ρυθμών τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο.
Όμως, οι χαμηλές διεθνείς τιμές του πετρελαίου και η επίσης χαμηλή τιμή έναρξης χρήσης του πετρελαίου θέρμανσης τον Οκτώβριο του 2024 οδήγησαν εκ νέου την ενεργειακή συνιστώσα σε αρνητικό έδαφος. Έτσι, κατά το διανυόμενο δεύτερο εξάμηνο του 2024, σε αντίθεση με το πρώτο, υπάρχει έντονη μεταβλητότητα στον πληθωρισμό των ενεργειακών αγαθών.
Οι προβλέψεις για το 2025 και η νέα πίεση το 2027
Υπό την προϋπόθεση ότι οι γεωπολιτικές συνθήκες δεν θα επιδεινωθούν, αναμένεται περαιτέρω επιβράδυνση του γενικού πληθωρισμού μέσα στο 2025, εκτιμά η ΤτΕ.
Ο πληθωρισμός, βάσει του Εναρμονισμένου Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (ΕνΔΤΚ), το 2024 αναμένεται να διαμορφωθεί σε 3,0%, από 4,2% το 2023, αντανακλώντας τη μεγάλη επιβράδυνση του πληθωρισμού των ειδών διατροφής. Μέχρι το 2026 ο πληθωρισμός θα συγκλίνει προς το στόχο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (2%), αλλά θα παραμείνει ελαφρά πάνω από αυτόν.
Ωστόσο, το 2027 αναμένεται μια πρόσκαιρη επιτάχυνση του ΕνΔΤΚ στο 2,5%, λόγω ενσωμάτωσης της επίδρασης του συστήματος εμπορίας εκπομπών ρύπων στην ενεργειακή συνιστώσα του ΕνΔΤΚ.
Ο πληθωρισμός των υπηρεσιών αναμένεται να είναι πιο επίμονος σε σχέση με τον πληθωρισμό των λοιπών συνιστωσών του ΕνΔΤΚ, αντανακλώντας κυρίως τις αναμενόμενες αυξήσεις στις αμοιβές εργασίας. Τέλος, ο πυρήνας του πληθωρισμού αναμένεται να μειωθεί σημαντικά στο 3,5% το 2024 και στο 3,1% το 2025, αντικατοπτρίζοντας την αποκλιμάκωση κυρίως του πληθωρισμού των μη ενεργειακών βιομηχανικών αγαθών.
