Μπορεί να ακούγεται ως εφιάλτης, αλλά η προοπτική η Ευρώπη να εγκλωβιστεί στις πολιτικές λιτότητας του Βερολίνου και να βρεθεί έτσι σε τροχιά ανάλογη με εκείνη που ακολουθεί η Ιαπωνία πάνω από 30 χρόνια, δεν θα πρέπει πλέον να θεωρείται απίθανη.
Η ιαπωνική εμπειρία είναι σίγουρα πολύ διδακτική: Στα τέλη της δεκαετίας του ‘80, στην Ιαπωνία δημιουργήθηκε μία τεράστια φούσκα ακινήτων και χρηματιστηριακών μετοχών, η οποία ενισχύθηκε ακόμα περισσότερο από την πολιτική χαμηλών επιτοκίων της κυβέρνησης. Όταν έσκασε η φούσκα, πολλά νοικοκυριά βρέθηκαν αντιμέτωπα με τεράστια χρέη. Σημαντικό πρόβλημα αντιμετώπισαν και οι τράπεζες της χώρας. Όμοια με την Ιαπωνία και η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με το μεγάλο βάρος επισφαλών δανείων, τα οποία ξεπερνούν το 1 τρις. Οι πρόσφατες περιπέτειες μεγάλων ευρωπαϊκών τραπεζών, αποτελούν την πιο τρανή απόδειξη ότι το πρόβλημα στο ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα δεν έχει ξεπεραστεί και αυτό γιατί οι θεραπείες που εφαρμόστηκαν δεν πέτυχαν. Σε αντίθεση με τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες κατόρθωσαν να διασώσουν τις τράπεζες το 2008 διότι διέθεταν ένα κεντρικό Υπουργείο Οικονομικών και μία Κεντρική Τράπεζα, θεσμούς που είχαν την ικανότητα να μπορούν να δεχθούν οποιοδήποτε είδος εξασφαλίσεων ήθελαν, η ΕΕ έπρεπε να στηρίξει το δικό της παραπαίον τραπεζικό σύστημα (το οποίο ήταν τρεις φορές μεγαλύτερο και είχε διπλάσια μόχλευση σε σύγκριση με το τραπεζικό σύστημα των ΗΠΑ), με ελάχιστα περισσότερα από κάποια πρόσθετη ρευστότητα, περικοπές δαπανών και ξόρκια για την «ακλόνητη δέσμευση στο ευρώ».
Παράλληλα, Ευρώπη και Ιαπωνία έχουν και ένα ακόμα κοινό. Έχουν γηράσκοντα πληθυσμό που καταναλώνει λιγότερο. Μάλιστα η γερμανική συνταγή της λιτότητας μέσω των περικοπών των δαπανών, έχει δημιουργήσει μία ιδιαίτερα δυσοίωνη προοπτική την οποία πολλοί λίγοι επισημαίνουν.
Καμία χώρα δεν γερνά πιο γρήγορα από την Ιαπωνία. Από το 1985 μέχρι σήμερα, το ποσοστό του πληθυσμού τής Ιαπωνίας με ηλικία άνω των 65 ετών αυξήθηκε από το 10% σε σχεδόν 25%. Μέχρι το 2060, ο αριθμός αυτός θα αυξηθεί περίπου στο 40%. Και από εκείνο το σημείο, ο πληθυσμός της Ιαπωνίας θα έχει συρρικνωθεί από περίπου 128 εκατομμύρια σε λιγότερο από 100 εκατομμύρια ανθρώπους. Ήδη, τα δυσμενή δημογραφικά δεδομένα, βαραίνουν σε μεγάλο βαθμό την οικονομία της Ιαπωνίας, καθώς ένα μέρος του χρέους της προέρχεται από τη χρηματοδότηση του εθνικού προγράμματος συνταξιοδότησης. Το σύνολο των δαπανών της Ιαπωνίας για τους πολίτες από 65 ετών και άνω, τριπλασιάστηκε τις δύο δεκαετίες πριν από το 2004 και έκτοτε συνεχίζει να αυξάνεται.
Ανάλογη δυναμική καταγράφεται και στη γηραιά Ήπειρο. Το μεγαλύτερο τμήμα της νότιας και της ανατολικής Ευρώπης, καθώς και η Αυστρία, η Γερμανία, σημειώνουν ανησυχητικά χαμηλούς δείκτες γονιμότητας.. Σε πολλά μέρη της Ευρώπης, ο αποπληθυσμός είναι μια ρεαλιστική πιθανότητα. Σε ορισμένες χώρες, όπως η Αυστρία και η Γερμανία, είναι ίσως ήδη πολύ αργά: έρευνες δείχνουν ότι οι γυναίκες εκεί επιθυμούν ένα μέσο όρο τεκνοποίησης, της τάξεως των 1,7 παιδιών μόνο, δηλαδή ένα ποσοστό πολύ κατώτερο από εκείνο που απαιτείται για να αποφευχθεί η συρρίκνωση του πληθυσμού, ενώ γεννούν κατά μέσο όρο 1,3 παιδιά. Μια υποκουλτούρα ατεκνίας έχει επίσης αναπτυχθεί σ’ αυτές τις χώρες, καθώς πολλοί είναι εκείνοι που επιλέγουν να μην κάνουν καθόλου παιδιά.
Πηγή: premium.paratiritis
