Εικοσαήμερο ακραίας αβεβαιότητας θα περάσουν οι αγορές της ευρωζώνης, καθώς έχει τεθεί σε κίνηση ο μηχανισμός μιας ιταλικής… ωρολογιακής βόμβας: στα τέλη του μήνα, οι δύο μεγαλύτεροι οίκοι πιστοληπτικής αξιολόγησης, Moody’s και S&P είναι πλέον πιθανό να προχωρήσουν στην υποβάθμιση της πιστοληπτικής αξιολόγησης της Ιταλίας, ανοίγοντας ένα νέο κύκλο αναταραχής.
Η σημερινή προσπάθεια σταθεροποίησης των ευρωπαϊκών αγορών στα χαμηλά εξαμήνου, όπου έχουν υποχωρήσει, δεν απομακρύνει τις ανησυχίες για το άμεσο μέλλον των αγορών της ευρωζώνης, καθώς η ιταλική κυβέρνηση ακροδεξιάς/λαϊκιστών φαίνεται αποφασισμένη να χάσει την τελευταία της ευκαιρία «συμβιβασμού» με τους οίκους αξιολόγησης, που κρατούν ήδη τη βαθμολογία της χώρας μόλις δύο βαθμίδες πάνω από το “junk” («σκουπίδια»).
Ο ισχυρός άνδρας της Ρώμης, επικεφαλής της ακροδεξιάς Λέγκας, Ματέο Σαλβίνι, δεν θέλει να αλλάξει τον ιταλικό προϋπολογισμό, θέλει να αλλάξει τους ευρωπαϊκούς κανόνες, όπως έλεγε χαρακτηριστικά η ανταποκρίτρια του “Bloomberg” στην Ρώμη, γι’ αυτό και έχει την πρόθεση να επιμείνει μέχρι τέλους στην υπερβολική πρόβλεψη για το έλλειμμα του 2019, πιστεύοντας ότι δεν θα επιβληθούν κυρώσεις στην Ιταλία και, σε κάθε περίπτωση, το πολιτικό κλίμα θα αλλάξει ριζικά τον Μάιο, με την αναμενόμενη μεγάλη άνοδο εθνικιστικών και λαϊκιστικών κομμάτων στις ευρωεκλογές.
Κλειδώνοντας το πηδάλιο της Ρώμης σε πορεία σύγκρουσης με τις Βρυξέλλες, ο Σαλβίνι φέρνει την Ιταλία σε πορεία σύγκρουσης και με τους οίκους αξιολόγησης, προειδοποιούν αναλυτές, με απρόβλεπτες συνέπειες πρώτα για το ιταλικό τραπεζικό σύστημα και, ακολούθως, για τις ευρωπαϊκές αγορές.
Οι δύο μεγάλοι οίκοι, Moody’s και S&P, έχουν δώσει στην Ιταλία ουσιαστικά μια τελευταία ευκαιρία να διορθώσει την πορεία της, έχοντας ήδη θέσει τη χώρα σε παρακολούθηση για υποβάθμιση. Αν η Ρώμη καταθέσει ως τις 15 Οκτωβρίου ένα διορθωμένο προϋπολογισμό, με έλλειμμα κοντά στα όρια που έχει θέσει η Κομισιόν, οι υποβαθμίσεις μπορούν να αποφευχθούν. Σε αντίθετη περίπτωση, το βασικό σενάριο κάνει λόγο για υποβάθμιση κατά ένα «σκαλοπάτι», το πιο ακραίο για υποβάθμιση κατά δύο βαθμίδες, που σημαίνει «προσγείωση» στην κατηγορία “junk” και αποκλεισμό των ιταλικών ομολόγων από τα χαρτοφυλάκια συντηρητικών διεθνών οίκων.
Ο Σαλβίνι, όμως, όχι μόνο δεν συναινεί σε αλλαγές στον προϋπολογισμό, αλλά έκανε χθες μια επιθετική – προειδοποιητική αναφορά στους οίκους αξιολόγησης, που μοιάζει να προϊδεάζει για τα επιχειρήματα που θα χρησιμοποιήσει όταν η χώρα υποβαθμισθεί.
Ο ακροδεξιός πολιτικός εξέφρασε χθες την προσδοκία του ότι οι οίκοι αξιολόγησης δεν θα δείξουν προκατάληψη κατά της Ιταλίας και της κυβέρνησής της, προειδοποιώντας κάθε ενδιαφερόμενο να μην χρησιμοποιηθεί μια υποβάθμιση από τους οίκους σαν πρόσχημα για να ασκηθεί πίεση στο κράτος να ξεπουλήσει εταιρείες – διαμάντια του δημόσιου τομέα, όπως η ENEL, η ENI, η Generali και τα Ταχυδρομεία.
Αναλυτές τονίζουν ότι η κυβέρνηση της Ρώμης δεν φαίνεται να λαμβάνει σοβαρά υπόψη τις σοβαρές πιέσεις που δέχονται οι ιταλικές τράπεζες από την παρατεταμένη αναταραχή, που έχει εκτοξεύσει το spread ιταλικών – γερμανικών ομολόγων από το 1,2% τον Απρίλιο σε επίπεδα υψηλότερα του 3% σήμερα.
Οι τράπεζες έχουν τεράστιες θέσεις στα ιταλικά ομόλογα, οι οποίες μάλιστα αυξάνονται φέτος, και φθάνουν τα 375 δις. ευρώ. Η πτώση των τιμών των ομολόγων φορτώνει συνεχώς τις τράπεζες με λογιστικές ζημιές, ενώ η τεράστια άνοδος των CDS των ίδιων των τραπεζών αυξάνει δραματικά τις πληρωμές που υποχρεώνονται να κάνουν στο Δημόσιο, για τις εγγυήσεις που τους έχει προσφέρει για τα προβληματικά τους χαρτοφυλάκια.
Το ιταλικό Δημόσιο έχει κάποια περιθώρια ανοχής του πολύ αυξημένου κόστους δανεισμού, αλλά είναι αμφίβολο ότι και το τραπεζικό σύστημα, που είναι φορτωμένο και με μεγάλου ύψους προβληματικά ανοίγματα, μπορεί να αντέξει μια παρατεταμένη διαμάχη με την Ευρώπη και τη διολίσθηση των ομολόγων προς την κατηγορία “junk”.
Με αυτά τα δεδομένα, οι επενδυτικοί και τραπεζικοί οίκοι της Ευρώπης έχουν περάσει σε κατάσταση risk-off, περιορίζοντας τον κίνδυνο στα χαρτοφυλάκιά τους και ο Οκτώβριος προδιαγράφεται δύσκολος, εάν επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις για ισχυρά «χτυπήματα» στην Ιταλία από τους οίκους αξιολόγησης.
