Τον νόμο για το «πλαφόν» κερδών στα βασικά καταναλωτικά προϊόντα είναι αποφασισμένη να αξιοποιήσει το καλοκαίρι η νέα πολιτική ηγεσία του υπουργείου Ανάπτυξης και μάλιστα με πρόστιμα τόσο υψηλά, που δεν θα μπορούν να αγνοήσουν ακόμη και οι μεγάλες εταιρείες της αγοράς, αφού θα φθάνουν ως τα 5 εκατ. ευρώ.
Ο Τάκης Θεοδωρικάκος, στις πρώτες συναντήσεις που είχε με τους εκπροσώπους των σούπερ μάρκετ και της βιομηχανίας τροφίμων απάντησε αρνητικά στα επίμονα αιτήματά τους για άρση των έκτακτων μέτρων για την ακρίβεια, ορισμένα εκ των οποίων είχαν επιβληθεί για πρώτη φορά ήδη από το 2020, εν μέσω πανδημίας, και οι εκπρόσωποι του επιχειρηματικού κόσμου υποστήριζαν ότι θα έπρεπε να λήξουν στο τέλος του πρώτου εξαμήνου 2024 επειδή, όπως έλεγαν, προκαλούν στρεβλώσεις στη λειτουργία της αγοράς.
Ουσιαστικά, η κυβέρνηση, με τη νέα παράταση ως το τέλος του έτους για τα μέτρα κατά της ακρίβειας (σχετική τροπολογία κατατέθηκε χθες στη Βουλή) στήνει σκηνικό πολέμου με σούπερ μάρκετ και προμηθευτές, επιδιώκοντας να ανεβάσει κατακόρυφα την ελεγκτική πίεση για να προκαλέσει όχι απλώς συγκράτηση του πληθωρισμού τροφίμων, αλλά και πτώση των τιμών σε βασικά αγαθά.
Έχοντας αναδείξει την ακρίβεια ως μια από τις βασικές αιτίες του δυσμενούς εκλογικού αποτελέσματος για τη ΝΔ, ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, έδωσε το σύνθημα για αυστηρότερη πολιτική στα θέματα της αγοράς, δηλώνοντας πριν λίγες ημέρες ότι «σκοπός δεν είναι μόνο να μιλάμε για μείωση του πληθωρισμού αλλά για μείωση των τιμών πια, στο ράφι, προς όφελος του καταναλωτή, ειδικά στο σούπερ μάρκετ και ειδικά στα τρόφιμα. Και πιστεύουμε ότι η συνέχιση αυτής της πολιτικής θα μπορεί σύντομα να μας οδηγήσει σε ακόμα πιο ουσιαστικά μετρήσιμα αποτελέσματα».
Πληθωρισμός απληστίας
Στην κυβέρνηση θεωρούν βέβαιο ότι, εάν ενταθούν οι έλεγχοι ειδικά για τα περιθώρια κέρδους, θα έλθουν στην επιφάνεια πολλές περιπτώσεις «πληθωρισμού απληστίας» σε βασικά καταναλωτικά προϊόντα και με την επιβολή υψηλών προστίμων και την ανακοίνωση των στοιχείων των παραβατών θα ασκηθεί ισχυρή πίεση στις επιχειρήσεις που έχουν περιθώρια να μειώσουν τις τιμές.
Άλλωστε, σύμφωνα με όσα ανέφερε η Τράπεζα της Ελλάδος στην τελευταία έκθεση για τη Νομισματική Πολιτική, τα κέρδη των επιχειρήσεων είναι πολύ υψηλότερα από αυτά που εμφάνιζαν με σημείο αναφορά το τέλος 2021, πέραν του οποίου ήταν υποχρεωμένες από τον νόμο να διατηρήσουν αμετάβλητα τα μεικτά περιθώρια κέρδους.
Μπορεί το 2023 το ακαθάριστο λειτουργικό πλεόνασμα των μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων σε ονομαστικούς όρους να μειώθηκε κατά 3,3%, όμως είχε αυξηθεί κατά 32,2% το 2022. Αυτή η μεγάλη αύξηση ήταν αποτέλεσμα και των ανατιμήσεων και πιθανότατα υποκρύπτει αύξηση περιθωρίων κέρδους για πολλές επιχειρήσεις πέρα από το όριο της 31ης Δεκεμβρίου 2021.
Οι έλεγχοι και τα πρόστιμα
Το... πολεμικό σχέδιο του υπουργείου Ανάπτυξης προβλέπει την άμεση ενεργοποίηση της ελεγκτικής υπηρεσίας (ΔΙΜΕΑ), καθώς το τελευταίο διάστημα η παρουσία της στην αγορά είχε εξασθενήσει, ενώ, γενικότερα, τα πρόστιμα που έχει επιβάλει την περίοδο της υπουργίας Σκρέκα για παραβάσεις περιθωρίου κέρδους ήταν μάλλον αναντίστοιχα με την πραγματική κατάσταση της αγοράς.
Το ανώτατο προβλεπόμενο πρόστιμο για παραβίαση της διάταξης για τα περιθώρια κέρδους πενταπλασιάζεται, από 1 σε 5 εκατ. ευρώ, κάτι που δείχνει και την πρόθεση της κυβέρνησης να δώσει έμφαση στην πάταξη ειδικά αυτών των παραβάσεων.
Η αναθεωρημένη σχετική διάταξη προβλέπει ότι έως το τέλος του έτους «απαγορεύεται η αποκόμιση μικτού κέρδους από την πώληση οποιουδήποτε προϊόντος ή την παροχή οποιασδήποτε υπηρεσίας που είναι απαραίτητη για την υγεία, τη διατροφή, τη διαβίωση, τη μετακίνηση, τη θέρμανση, την παραγωγή ζεστού νερού χρήσεως και την ασφάλεια του καταναλωτή, καθώς και από την πώληση σχολικών ειδών και γεωργικών προϊόντων και τροφίμων, ιδίως πρώτων υλών για την παραγωγή λιπασμάτων, ζωοτροφών, ωμών δημητριακών παντός είδους, αλεύρων, ηλίανθου φυτικών ελαίων, όταν το περιθώριο μικτού κέρδους ανά μονάδα υπερβαίνει το αντίστοιχο περιθώριο μικτού κέρδους ανά μονάδα προ της 31ης Δεκεμβρίου 2021».
Επιπλέον, τριπλασιάζεται (από 2 σε 6 εκατ. ευρώ) το ανώτατο πρόστιμο που μπορεί να επιβληθεί για άλλες παραβάσεις διατάξεων που αφορούν τη λειτουργία της αγοράς. Ειδικότερα, πρόκειται για τις διατάξεις που ορίζουν ότι:
- Δεν επιτρέπεται οποιαδήποτε προωθητική ενέργεια κατά τη διάθεσή τους στους καταναλωτές για τρεις (3) μήνες από την ημερομηνία κατά την οποία εφαρμόζεται η αύξηση τιμής.
- Για βασικές κατηγορίες προϊόντων εκτός τροφίμων (ατομικής υγιεινής και καθαρισμού σπιτιού), οι επιχειρήσεις που προμηθεύουν το λιανεμπόριο μειώνουν την αρχική τιμή, ήτοι την τιμή προ εκπτώσεων, πιστώσεων ή άλλων παροχών, από την 1η Μαρτίου 2024. Η μείωση της αρχικής τιμής ισούται κατ’ ελάχιστον με το τριάντα τοις εκατό (30%) του αθροίσματος των πιστώσεων, εκπτώσεων ή άλλων παροχών που χορηγήθηκαν στο λιανεμπόριο το έτος 2023 επί της αρχικής τιμής της 31ης Δεκεμβρίου 2023.
- Οι επιχειρήσεις που παράγουν ή εμπορεύονται νωπά κρέατα, ψάρια, φρούτα και λαχανικά, πωλούν τα προϊόντα αυτά σε καθαρές τιμές, ήτοι χωρίς να χορηγούν εκπτώσεις, πιστώσεις ή άλλες παροχές σε άλλες επιχειρήσεις, που υπερβαίνουν, αθροιστικά, το τρία τοις εκατό (3%) επί της τιμής πώλησης προ εκπτώσεων, πιστώσεων ή άλλων παροχών.
