Έχει τύχει σε όλους μας: Ένας συνάδελφος, ένας συγγενής, ένας φίλος ή ακόμη κι ένας άγνωστος στην ουρά για τον καφέ πετάει ξαφνικά ένα σχόλιο — αιχμηρό, υπεροπτικό, αγενές η απλώς... άκομψο.
Η πρώτη μας παρόρμηση ίσως είναι να απαντήσουμε με μια εξίσου καυστική ατάκα. Και ναι, μπορεί να νιώσουμε μια στιγμιαία ικανοποίηση, όμως στις περισσότερες περιπτώσεις — και σίγουρα στον επαγγελματικό χώρο — αυτό δεν είναι η καλύτερη ανταπόκριση. Ιδανικά, θέλουμε να κρατήσουμε ένα καλό επίπεδο, με σιγουριά και ψυχραιμία.
Μπορούμε να βάλουμε φρένο στην αγένεια χωρίς φασαρία ή ιδιαίτερη προσπάθεια, με μία απλή, αλλά δυναμική φράση μόλις τεσσάρων λέξεων:
«Το εννοείς όντως αυτό;»
Μπορείς να ρωτήσεις με ειλικρινή απορία, ειρωνεία, υψωμένο φρύδι ή εντελώς ουδέτερα. Δεν έχει σημασία πώς — η φράση αυτή είναι αφοπλιστική, ήρεμη και πολύ πιο δυνατή απ’ ό,τι δείχνει.
Ευκαιρία να αναλογιστούν
Όταν ρωτάς κάποιον αν εννοούσε στ’ αλήθεια αυτό που μόλις είπε, κάνεις ταυτόχρονα δύο πράγματα:
Πρώτον, του δίνεις χώρο να αναθεωρήσει. Πολλά αγενή σχόλια δεν είναι προμελετημένα ή κακοπροαίρετα — βγαίνουν αυθόρμητα, χωρίς σκέψη.
Αντί να αμυνθείς, απαντάς με περιέργεια. Γίνεσαι καθρέφτης. Και πολλές φορές αυτό αρκεί για να κάνει τον άλλο να το μαζέψει.
Δεύτερον, αλλάζει η ισορροπία. Δεν βρίσκεσαι σε θέση άμυνας. Δεν αντιδράς με ένταση, δεν ανεβάζεις τους τόνους. Του επιστρέφεις την ευθύνη.
Φαντάσου μερικά παραδείγματα:
Στον χώρο εργασίας, η αγένεια μπορεί να πάρει πολλές μορφές:
- «Φαίνεσαι κουρασμένος/η.» (Μεταφράζεται: «Δεν έχεις καλή όψη»)
- «Δεν είναι δικό μου πρόβλημα» (Μεταφράζεται: «Δεν με νοιάζει»)
- «Έχεις ιδέα τι κάνεις;» (Μεταφράζεται: «Σε αμφισβητώ ανοιχτά»)
Στην κοινωνική ζωή, τα σχόλια γίνονται ακόμη πιο ευθεία:
- «Να χαμογελάς περισσότερο» (Μεταφράζεται: «Είσαι μίζερος/η»)
- «Ακόμα ανύπαντρος/η;» (Μεταφράζεται: «Κάτι δεν πάει καλά με σένα»)
- «Μου άρεσαν περισσότερο τα μαλλιά σου πριν» (Μεταφράζεται: «Αυτή η αλλαγή δεν σου πάει»)
Σε κάθε μία από αυτές τις περιπτώσεις, το να ρωτήσεις ήρεμα «Το εννοείς πραγματικά αυτό;» έχει διπλό αποτέλεσμα: Ο άλλος αφενός αναγκάζεται να ξανασκεφτεί τι είπε και αφετέρου καταλαβαίνει πως δεν είσαι εύκολος στόχος. Παρατήρησες την προσβολή και του το έκανες σαφές — ήρεμα.
Δεν "νικάμε", απλώς θέτουμε τα όριά μας
Δεν προσπαθείς να εκθέσεις ή να μειώσεις κανέναν. Το ζητούμενο είναι να βάλεις όρια με αξιοπρέπεια. Κι όταν πετύχει, ανοίγει ο δρόμος για να γίνει ένα βήμα πίσω, να ζητηθεί συγγνώμη ή να ξεκαθαριστούν οι προθέσεις - επειδή, όπως είπαμε και πιο πάνω, τις περισσότερες φορές ο άλλος δεν έχει κακή πρόθεση.
Δεν χρειάζεται να απαντάμε πάντα. Κάποιες φορές, το πιο σοφό είναι να το αφήνουμε να περάσει. Οι άνθρωποι είναι απρόβλεπτοι, απορροφημένοι, πιεσμένοι. Ένα άκομψο σχόλιο δεν σημαίνει απαραίτητα ότι δεν σε σέβονται.
Αν όμως νιώσεις την ανάγκη να απαντήσεις — με ηρεμία, αλλά καθαρότητα — αυτή η σύντομη φράση μπορεί να γίνει η νέα σου λύση
Και το καλύτερο; Δεν διαλύει τις σχέσεις. Αντί να κρατάς μούτρα ή να βάζεις κάποιον στη λίστα των «εχθρών», του δίνεις μια ευκαιρία να επανορθώσει.
