Ενώ το κυβερνητικό οικονομικό επιτελείο πανηγυρίζει για την επάνοδο της χώρας σε επενδυτική βαθμίδα και προσπαθεί να αξιοποιήσει επικοινωνιακά την αναβάθμιση του αξιόχρεου από την Standard and Poor’s, οι αγορές – επενδυτές, διαχειριστές κεφαλαίων και αναλυτές - “κρατούν μικρό καλάθι” για τα οφέλη που θα προκύψουν άμεσα και σε ορίζοντα εξαμήνου.
Κανείς δεν παραβλέπει βέβαια πόσο σημαντική είναι για την Ελλάδα η αναβάθμιση. Σε αναλύσεις επισημαίνεται μάλιστα ότι η χώρα απεκόμισε ήδη μεγάλα οφέλη σε οικονομικό και δημοσιονομικό επίπεδο, ακόμη και μόνο με την προοπτική επιστροφής σε επενδυτική βαθμίδα. Ενδεικτικό είναι ότι η προσδοκία αναβαθμίσεων οδήγησε το θεωρητικό κόστος δανεισμού της χώρας (απόδοση 10ετούς ομολόγου) στον “βυθό” του 0,55% - βοηθούσης βέβαια και της συγκυρίας στις αγορές,που ήταν τότε ευνοϊκή.
Τώρα όμως, οι συνθήκες δεν είναι ευνοϊκές. Στο κυβερνητικό οικονομικό επιτελείο επισημαίνουν μάλιστα ότι η αναβάθμιση “ήρθε άκαιρα και μπορεί να μην πιάσει τόπο όσο θα έπρεπε”. Υπάρχει δηλαδή κίνδυνος να μην αποφέρει ουσιαστικά αποτελέσματα σε μεσοβραχυπρόθεσμο ορίζοντα.
Πηγή κινδύνων
Μετά τις διαδοχικές αυξήσεις επιτοκίων που προκάλεσαν αναταράξεις στις αγορές χρεογράφων και τα μηνύματα από Fed-ΕΚΤ ότι το κόστος χρήματος θα παραμείνει για μεγάλο χρονικό διάστημα στα τωρινά υψηλά επίπεδα (άρα και οι αποδόσεις των ομολόγων), νέα πηγή ανησυχιών για τις αγορές αποτελούν οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή.
Στα χρηματιστήρια οι επιπτώσεις είναι εμφανείς, με έντονη μεταβλητότητα που αυξάνει το ρίσκο. Στις αγορές ομολόγων επικρατεί “μούδιασμα”, υπάρχει αμηχανία, ενώ οι αποδόσεις των ευρωπαϊκών τίτλων κινούνται στα υψηλά 12ετίας. Στα υψηλά 5ετίας η απόδοση των ελληνικών κρατικών χρεογράφων, τα οποία δεν φαίνεται να επηρεάστηκαν την τελευταία εβδομάδα από την ανμενόμενη – και τελικά πραγματοποιηθείσα – αναβάθμιση της S&P.
Με ενδιαφέρον αναμένεται η αντίδραση της ελληνικής αγοράς ομολόγων και του χρηματιστηρίου την ερχόμενη εβδομάδα, με δεδομένη πλέον την αναβάθμιση της χώρας σε επενδυτική βαθμίδα. Η διεθνής συγκυρία δεν είναι ευνοϊκή – και δεν πρόκειται βέβαια να εισρεύσουν εν μιά νυκτί ποταμοί κεφαλαίων.
Η αλλαγή φρουράς
Αναλυτές και τραπεζικά στελέχη επισημαίνουν ότι η αναβάθμιση έχει προεξοφληθεί σε μεγάλο βαθμό εδώ και μήνες, όταν η απόδοση του 10ετούς ομολόγου έπεσε στο 3,55%, ενώ ο ΓΔ του ΧΑ πήγε στις 1.350 μονάδες.
Κατά τις εκτιμήσεις τους, η ελληνική αγορά χρεογράφων βρίσκεται τώρα στη διαδικασία “αλλαγής φρουράς”, όπου οι μακροπρόθεσμοι επενδυτές παίρνουν τη θέση των κερδοσκόπων και τις βραχυχρόνιες τοποθετήσεις υποκαθιστούν οι μακροχρόνιες επενδύσεις. Στη φάση αυτή είναι φυσικό να υπάρξει μεταβλητότητα, ώσπου οι αποδόσεις να ισορροπήσουν σε χαμηλότερα επίπεδα.
Ομως οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή και οι πιθανές επιπτώσεις τους στην παγκόσμια οικονομία – εμμέσως και στην ελληνική – συνιστούν απειλή για τις αγορές και παράγοντα αποσταθεροποίησης. Με τις υπάρχουσες συνθήκες οι διεθνείς επενδυτές δεν θα “τρέξουν” να αγοράσουν ελληνικά ομόλογα, ανεβάζοντας τις τιμές και πιέζοντας χαμηλότερα τις αποδόσεις.
Οι προοπτικές στην οικονομία
Οι όποιες νέες τοποθετήσεις θα γίνουν σταδιακά. Σ' αυτό το διάστημα οι επενδυτές και οι διαχειριστές χαρτοφυλακίων θα επενεξετάσουν τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας, υπό το φως των νέων δεδομένων που δημιουργεί η επαπειλούμενη “ανάφλεξη” στη Μέση Ανατολή.
Αναλυτές επισημαίνουν ότι μιά παρατεταμένη αιματηρή σύρραξη μπορεί να ανεβάσει σε δυσθεώρητα ύψη το ενεργειακό κόστος, επηρεάζοντας άμεσα την παγκόσμια οικονομία και τους ρυθμούς ανάπτυξης. Η ελληνική οικονομία δεν βρίσκεται βέβαια στο απυρόβλητο και θα υποστεί άμεσες και έμμεσες επιπτώσεις.
Το πλεονέκτημα για τα ελληνικά ομόλογα
Το “συν” για την Ελλάδα, που μπορεί να την καταστήσει ελκυστικότερο προορισμό για τους επενδυτές των ομολόγων, είναι το γεγονός ότι πολύ μικρό μέρος του δημόσιου χρέους της βρίσκεται στις αγορές: Από τα περίπου 405 δισ. χρέους σε ομόλογα, μόνον 45 δισ. κατέχουν ιδιώτες επενδυτές. Τα υπόλοιπα βρίσκονται στα χέρια της ΕΚΤ και ευρωπαϊκών κεντρικών τραπεζών.
Αυτό δίνει βάσιμες ελπίδες στους επενδυτές των ελληνικών ομολόγων ότι με την πρόσθετη ζήτηση που θα προκύψει μετά την αναβάθμιση, οι τιμές τους θ' ανεβούν – οι αποδόσεις θα υποχωρήσουν αντιστοίχως.
Από τους πρώτους κερδισμένους θα είναι οι ελληνικές τράπεζες, που διαθέτουν μεγάλα χαρτοφυλάκια κρατικών χρεογράφων. Με την άνοδο των τιμών θα αυξηθούν οι αποτιμήσεις των χαρτοφυλακίων τους και η διαφορά θα ενισχύσει τα (λογιστικά) κέρδη στους ισολογισμούς της τρέχουσας χρήσης.
