Τα ελληνικά νοικοκυριά τρώνε από τα έτοιμα και δεν αποταμιεύουν, καθώς τα εισοδήματα δεν φτάνουν ούτε για να καλύψουν τις τρέχουσες δαπάνες, ενώ πολλοί περιμένουν γονικές παροχές και οι αυτοπασχολούμενοι κρύβονται λόγω της Εφορίας.
Αυτό διαπιστώνει μελέτη της Eurobank, στην οποία καταγράφεται πως η Ελλάδα έχει τη χαμηλότερη εθνική αποταμίευση ως ποσοστό του ΑΕΠ από όλες τις χώρες της Ευρωζώνης, καθώς και από όλες τις ανεπτυγμένες χώρες.
Στη μελέτη σημειώνεται ότι, για την αρνητική αποταμίευση των νοικοκυριών δεν ευθύνονται τα χαμηλά επιτόκια, καθώς είναι αντίστοιχα και στις άλλες χώρες, αλλά άλλοι λόγοι, ενώ καταγράφονται και οι κατηγορίες των πολιτών που αποταμιεύουν, λίγο ή πολύ, ή καθόλου ή τρώνε από τα έτοιμα.
Ο κυριότερος λόγος που δεν «μένει τίποτα στην άκρη» για τα νοικοκυριά είναι η τεράστια επιβάρυνσή τους από τις δαπάνες στέγασης σε σχέση με τις άλλες χώρες της Ευρωζώνης καθιστά εξαιρετικά δύσκολη την αποταμίευση, όπως και οι δαπάνες για υγεία και εκπαίδευση.
Επίσης, σημειώνεται ότι, οι διαγενεακές μεταβιβάσεις πλούτου, και ιδιαίτερα οι γονικές παροχές, είναι πολύ πιο διαδεδομένες στην Ελλάδα σε σχέση με τις άλλες χώρες, με αρνητικές συνέπειες στην αποταμίευση.
Δηλαδή, οι περισσότεροι προσβλέπουν στην οικογενειακή περιουσία, σε γονικές παροχές και κληρονομιές και δεν φροντίζουν οι ίδιοι να αποταμιεύουν.
Ποιοι αποταμιεύουν
Αναλυτικότερα, στη μελέτη σημειώνεται πως το ποσοστό αποταμίευσης των νοικοκυριών στην Ελλάδα είναι σημαντικά χαμηλότερο από τα αντίστοιχα της Ισπανίας, της Πορτογαλίας και της Ιταλίας, καθώς επίσης και της Ευρωζώνης.
Τα βασικά συμπεράσματα της μελέτης της Eurobank είναι τα ακόλουθα:
- Στην Ελλάδα οι μισθωτοί αποταμιεύουν πολύ λιγότερο απ’ ότι οι συνταξιούχοι.
- Στο σύνολο των εργαζομένων του δείγματος, η διάμεσος της αποταμίευσης είναι σχεδόν μηδενική, παρότι όλες οι κατηγορίες εργαζομένων έχουν υψηλότερα εισοδήματα σε σχέση με το σύνολο του πληθυσμού (που περιλαμβάνει και τους συνταξιούχους).
- Η μέση ετήσια αποταμίευση των συνταξιούχων ανέρχεται σε 2.248 ευρώ, των εργαζομένων σε 410 ευρώ, των μισθωτών σε 542 ευρώ και των αυτοαπασχολούμενων σε 63 ευρώ.
- Η διάμεσος του διαθέσιμου εισοδήματος των συνταξιούχων ανέρχεται σε 15.600 ευρώ, που είναι επίσης η κατηγορία νοικοκυριών με το υψηλότερο ποσοστό αποταμίευσης (12,7%), ενώ το διάμεσο ποσοστό αποταμίευσης είναι επίσης υψηλό (15,4%).
- Παρότι το διάμεσο εισόδημα των συνταξιούχων είναι χαμηλότερο των εργαζόμενων, η αποταμίευση σε ευρώ είναι υψηλότερη για τους συνταξιούχους.
- Το 40% της συνολικής αποταμίευσης προέρχεται από το 1% των νοικοκυριών με τα υψηλότερα εισοδήματα, ενώ τα αντίστοιχα ποσοστά για τους μισθωτούς και τους συνταξιούχους είναι 71% και 5%.
- Η μέση ετήσια αποταμίευση για το σύνολο του δείγματος ανέρχεται στα 1.076 ευρώ, ενώ είναι αρνητική για τα νοικοκυριά με δύο ενήλικες και παιδιά (-2.159 ευρώ).
Ποιοι κρύβονται
Παράλληλα η μελέτη παρατηρεί ότι το πολύ μεγάλο ποσοστό αυτοαπασχόλησης στην ελληνική οικονομία συνδέεται αρνητικά με την αποταμίευση.
Στο βαθμό που η φοροδιαφυγή είναι πιο εκτεταμένη μεταξύ των αυτοαπασχολούμενων, επηρεάζονται επίσης αρνητικά τα δημόσια έσοδα και η δημόσια αποταμίευση.
Οι αυτοαπασχολούμενοι έχουν το μικρότερο και σχεδόν μηδενικό ποσοστό αποταμίευσης σε σχέση με το διαθέσιμο εισόδημα τους, ενώ οι συνταξιούχοι είναι η κατηγορία με το μεγαλύτερο ποσοστό αποταμίευσης.
Ειδικότερα, το ποσοστό των αυτοαπασχολούμενων με αρνητικό ποσοστό αποταμίευσης είναι 58%.
Το πολύ αρνητικό ποσοστό αποταμίευσης των αυτοαπασχολούμενων θα μπορούσε να προκαλείται λόγω δήλωσης χαμηλότερου διαθέσιμου εισοδήματος στα στελέχη της ΕΛΣΤΑΤ που διενεργούν τις συνεντεύξεις – ίσως από φόβο ότι τα στοιχεία θα διαρρεύσουν στις φορολογικές αρχές, παρατηρείται στις υποσημειώσεις της μελέτης.
Αν και αυτό το ενδεχόμενο δεν μπορεί να αποκλεισθεί, με βάση τα στοιχεία της ΕΟΠ το μέσο οικογενειακό εισόδημα των αυτοαπασχολούμενων ήταν κατά 97% υψηλότερο του μέσου διαθέσιμου εισοδήματος που προκύπτει από τις φορολογικές δηλώσεις τους (στοιχεία ΕΟΠ: 22.970 ευρώ, στοιχεία ΑΑΔΕ: 11.670 ευρώ).
Επομένως, τα προβλήματα από ενδεχόμενη απόκρυψη εισοδημάτων από τους αυτοαπασχολούμενους είναι, εφόσον αυτή υφίσταται, πολύ μικρότερα στην ΕΟΠ σε σχέση με τις φορολογικές δηλώσεις.
Αφήνεται έτσι σαφώς να εννοηθεί ότι οι αυτοαπασχολούμενοι, που αποκρύπτουν από την Εφορία τα εισοδήματά τους, δεν τα καταθέτουν στις τράπεζες, προκειμένου να μην εντοπιστούν από την ΑΑΔΕ και εμφανίζονται με αρνητικούς ρυθμούς αποταμίευσης.
