Η εμπορική στρατηγική του Ντόναλντ Τραμπ δέχθηκε ισχυρό πλήγμα την Παρασκευή, μετά την απόφαση του Ομοσπονδιακού Εφετείου, που έκρινε παράνομους τους περισσότερους από τους λεγόμενους «αντισταθμιστικούς» δασμούς.
Η εξέλιξη αφήνει στον αέρα έναν κεντρικό άξονα της οικονομικής ατζέντας του προέδρου των ΗΠΑ και ανοίγει νέο κύκλο αβεβαιότητας για το παγκόσμιο εμπόριο.
Οι δασμοί που ακυρώνονται
Το Εφετείο έκρινε ότι οι δασμοί που ανακοίνωσε ο Τραμπ στις 2 Απριλίου και κάλυπταν περισσότερες από 60 χώρες, δεν μπορούν να στηριχθούν στο νομικό πλαίσιο του International Emergency Economic Powers Act (IEEPA) του 1977. Ο Τραμπ είχε κηρύξει το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ ως «εθνική έκτακτη ανάγκη», επικαλούμενος το συγκεκριμένο νόμο για να επιβάλει επιβαρύνσεις έως και 50% σε χώρες όπως η Ινδία και η Βραζιλία, καθώς και έναν βασικό συντελεστή 10% στις περισσότερες άλλες χώρες.
Το δικαστήριο τόνισε, με ψήφους 7–4, ότι η εξουσία για την επιβολή δασμών ανήκει αποκλειστικά στο Κογκρέσο, χαρακτηρίζοντας υπέρβαση αρμοδιοτήτων την προεδρική απόφαση. Έτσι, οι δασμοί αυτοί, που επρόκειτο να επηρεάσουν περίπου το 69% των εισαγωγών στις ΗΠΑ, περιορίζονται τώρα μόλις στο 16%, εφόσον δεν ανατραπεί η απόφαση.
Παράλληλα, κρίθηκαν παράνομοι και οι δασμοί σε Κίνα, Καναδά και Μεξικό, που είχαν δικαιολογηθεί με την αιτιολογία ότι οι χώρες αυτές δεν έπαιρναν επαρκή μέτρα για να περιορίσουν τη διακίνηση φαιντανύλης προς τις ΗΠΑ.
Οι δασμοί που παραμένουν
Η απόφαση δεν επηρεάζει το σύνολο της εμπορικής πολιτικής Τραμπ. Οι στοχευμένοι κλαδικοί δασμοί, γνωστοί ως Section 232 tariffs, που εφαρμόζονται στον χάλυβα και το αλουμίνιο, παραμένουν ανέπαφοι. Μάλιστα, στις αρχές του μήνα η κυβέρνηση των ΗΠΑ επέκτεινε το πεδίο εφαρμογής τους σε πάνω από 400 νέες κατηγορίες προϊόντων, με συντελεστή έως 50%.
Επιπλέον, οι δασμοί που είχε επιβάλει ο Τραμπ στην Κίνα κατά την πρώτη του θητεία –και διατήρησε η διοίκηση Μπάιντεν– εξακολουθούν να ισχύουν, ενώ η κατάργηση της εξαίρεσης de minimis σημαίνει ότι πλέον όλα τα εισαγόμενα προϊόντα αξίας έως και 800 δολαρίων υπόκεινται σε δασμούς και τέλη.
Πολιτικές και οικονομικές προεκτάσεις
Η απόφαση αναμένεται να έχει σημαντικό αντίκτυπο στη στρατηγική του Λευκού Οίκου. Εφόσον το Ανώτατο Δικαστήριο επιβεβαιώσει την ακύρωση, ο Τραμπ θα μπορεί να επιβάλει νέους δασμούς μόνο με περιορισμένα εργαλεία, όπως ο Trade Act του 1974, ο οποίος επιτρέπει επιβαρύνσεις έως 15% και για μέγιστο διάστημα 150 ημερών, εκτός αν υπάρξει παράταση από το Κογκρέσο.
Ο ίδιος ο αμερικανός πρόεδρος αντέδρασε οξύτατα, δηλώνοντας ότι «αν η απόφαση μείνει σε ισχύ, θα καταστρέψει κυριολεκτικά τις Ηνωμένες Πολιτείες». Ήδη έχει ξεκαθαρίσει ότι θα προσφύγει στο Ανώτατο Δικαστήριο, ζητώντας την ανατροπή της ετυμηγορίας.
Την ίδια ώρα, αναλυτές εκτιμούν ότι ο Τραμπ θα ενισχύσει περαιτέρω τις κλαδικές επιβαρύνσεις, χρησιμοποιώντας τα Section 232 tariffs ως «παράκαμψη» των δικαστικών εμποδίων, κάτι που θα μπορούσε να αποτελέσει το νέο «εγχειρίδιο» εμπορικής πολιτικής των ΗΠΑ.
