Με ρυθμούς ανάπτυξης που υπερβαίνουν τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, αλλά και με την «ανθεκτικότητα» του πληθωρισμού να προβληματίζει, η ελληνική οικονομία κινείται σε ένα αβέβαιο διεθνές περιβάλλον. Η νέα έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή (ΓΠΚΒ) για τον Δεκέμβριο του 2025 αναλύει τα δεδομένα του έτους, προειδοποιεί για το πώς το υψηλό χρέος και την παραγωγικότητα και υποδεικνύει τις ιδιωτικές επενδύσεις ως το κλειδί για τη μετάβαση στη «μετά-ΤΑΑ» εποχή
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το ΑΕΠ κατέγραψε άνοδο 2,0% το τρίτο τρίμηνο του 2025, ξεπερνώντας το 1,4% της Ευρωζώνης. Η επίδοση αυτή τροφοδοτήθηκε από την ιδιωτική κατανάλωση (+2,4%), τις εξαγωγές (+1,7%) και, κυρίως, από την εντυπωσιακή αύξηση των επενδύσεων παγίου κεφαλαίου κατά 12,8%. Παράλληλα, η μείωση των εισαγωγών κατά 4% λειτούργησε ευνοϊκά για τον ρυθμό μεγέθυνσης.
Το ΓΠΚΒ εκτιμά ότι ο ρυθμός ανάπτυξης για το σύνολο του 2025 θα κλείσει στο 2,2%, ενώ για το 2026 η πρόβλεψη διαμορφώνεται στο 2,1% (με εύρος 1,9% - 2,6%).
Το «αγκάθι» του πληθωρισμού και οι υπηρεσίες
Ο πληθωρισμός τον Νοέμβριο του 2025 διαμορφώθηκε στο 2,8%, ελαφρώς χαμηλότερος από το 3,0% του περυσινού Νοεμβρίου, αλλά αυξημένος σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα. Ο πληθωρισμός στα τρόφιμα (2,7%) παραμένει υψηλότερος από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (2,4%). Το Γραφείο επισημαίνει ότι η ανθεκτικότητα του πληθωρισμού οφείλεται κυρίως στις υπηρεσίες, οι οποίες αυξάνονται με ρυθμούς ταχύτερους από τον γενικό δείκτη, εμποδίζοντας την ταχύτερη αποκλιμάκωση των τιμών.
Ιστορικό χαμηλό για την ανεργία
Θετικά είναι τα μηνύματα από την αγορά εργασίας, με την ανεργία να υποχωρεί στο 8,8% (από 9,5% πέρυσι). Ο αριθμός των ανέργων μειώθηκε στις 416.000, ενώ οι απασχολούμενοι αυξήθηκαν κατά 1,9%, φτάνοντας τα 4,33 εκατομμύρια. Παρόλα αυτά, παραμένει το χάσμα μεταξύ των φύλων (11% ανεργία στις γυναίκες έναντι 7% στους άνδρες), ενώ η ανεργία των νέων (15-29 ετών) μειώθηκε στο 16,6%.
Δημοσιονομική εικόνα και φοροδιαφυγή
Το δεκάμηνο Ιανουαρίου-Οκτωβρίου 2025 έκλεισε με πρωτογενές πλεόνασμα 13,5 δισ. ευρώ. Τα φορολογικά έσοδα ενισχύθηκαν σημαντικά από τον φόρο εισοδήματος (+2,3 δισ.) και τον ΦΠΑ (+1,8 δισ.). Η έκθεση "Mind the Gap" δείχνει ότι η Ελλάδα μείωσε το «κενό ΦΠΑ» στο 11% (έναντι 9,5% στην ΕΕ). Ωστόσο, το ΓΠΚΒ προειδοποιεί ότι η χώρα στερείται μηχανισμού αξιολόγησης για τις φορολογικές απαλλαγές, οι οποίες κοστίζουν 22,88 δισ. ευρώ ετησίως.
Η «Παγίδα» του Χρέους και η Παραγωγικότητα
Το κεντρικό εύρημα της έκθεσης αφορά τη σχέση χρέους και παραγωγικότητας. Η ανάλυση τεκμηριώνει ότι όταν ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ υπερβαίνει το 100% (κατώφλι 91%-105%), η επίδραση στην οικονομία γίνεται έντονα αρνητική.
- Πτώση Επενδύσεων: Στο καθεστώς υψηλού χρέους, οι ιδιωτικές επενδύσεις πέφτουν από το 13,8% στο 8,9% του ΑΕΠ.
- Απώλεια Παραγωγικότητας: Την περίοδο 2009-2019, η αύξηση του χρέους συνδέθηκε με απώλεια συνολικής παραγωγικότητας κατά 13,1%.
Διεθνές Περιβάλλον και Προκλήσεις
Το παγκόσμιο σκηνικό χαρακτηρίζεται από προστατευτισμό και δασμούς, που απειλούν τις εξαγωγές. Το ΔΝΤ προβλέπει παγκόσμια ανάπτυξη 3,2% για το 2025, ενώ η Ευρωζώνη αναμένεται να κινηθεί στο 1,2% - 1,3%. Το ΓΠΚΒ τονίζει ότι η προσωρινή ανθεκτικότητα της παγκόσμιας οικονομίας οφείλεται στη συσσώρευση αποθεμάτων πριν την επιβολή δασμών και όχι σε στέρεα θεμέλια.
Προτεραιότητες Πολιτικής: Η εποχή μετά το Ταμείο Ανάκαμψης
Για τη «μετά-ΤΑΑ» εποχή, το Γραφείο προτείνει:
- Ταχεία μείωση του χρέους: Η πρόωρη αποπληρωμή των 5,29 δισ. ευρώ του GLF κρίνεται ως εξαιρετικά θετικό βήμα που ενισχύει την παραγωγικότητα και τους μισθούς.
- Ιδιωτικές Επενδύσεις Μεγάλης Κλίμακας: Πρέπει να αποτελέσουν τον νέο μοχλό ανάπτυξης.
- Άρση Εμποδίων: Απαιτείται αντιμετώπιση του ενεργειακού κόστους, εξασφάλιση ανθρώπινου δυναμικού υψηλών προσόντων και απλοποίηση του ρυθμιστικού πλαισίου.
