Η εμπορική εκεχειρία που συμφωνήθηκε μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας εισέρχεται σε φάση «ελεγχόμενης σταθερότητας», με τις δύο πλευρές να αίρουν δασμούς και περιορισμούς, χωρίς όμως να εγκαταλείπουν τα στρατηγικά τους πλεονεκτήματα.
Ένα μήνα μετά τη νέα εμπορική συμφωνία που υπέγραψαν ο Αμερικανός Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ και ο Κινέζος ηγέτης Σι Τζινπίνγκ, οι αποφάσεις που απορρέουν από τη συμφωνία τέθηκαν επισήμως σε ισχύ. Παρά την αποκλιμάκωση των δασμών και των περιορισμών, αναλυτές προειδοποιούν ότι η ειρήνη στις εμπορικές σχέσεις ΗΠΑ-Κίνας παραμένει εύθραυστη, μέσα σε ένα περιβάλλον εντεινόμενου στρατηγικού ανταγωνισμού.
Η Ουάσιγκτον μείωσε στο μισό τους δασμούς που σχετίζονταν με φαιντανύλη σε κινεζικά προϊόντα, στο 10%, ενώ επέκτεινε για έναν χρόνο τη συμφωνία που μείωσε τους αμοιβαίους δασμούς από 34% σε 10%.
Αντίστοιχα, το Πεκίνο ανέστειλε περιορισμούς στις εξαγωγές κρίσιμων ορυκτών και σπάνιων γαιών προς τις ΗΠΑ, υλικών απαραίτητων για την αμυντική βιομηχανία, τους ημιαγωγούς και την πράσινη τεχνολογία.
Προσεκτική χαλάρωση, όχι πλήρης άρση
Το κινεζικό Υπουργείο Εμπορίου ανέστειλε τα αντίμετρα που είχε επιβάλει από τον Οκτώβριο του 2024 σε εξαγωγές γαλλίου, γερμανίου, αντιμονίου και συνθετικών υλικών όπως βορονίτη και τεχνητά διαμάντια. Αυτά τα μέτρα είχαν θεωρηθεί τότε αντίποινα στις αμερικανικές κυρώσεις για την εξαγωγή μικροτσίπ στην Κίνα.
Ωστόσο, σύμφωνα με οικονομολόγους της Morgan Stanley, το Πεκίνο δεν έχει αποσύρει το θεσμικό πλαίσιο ελέγχου εξαγωγών που εισήγαγε τον περασμένο Απρίλιο. Το πλαίσιο αυτό λειτουργεί ως «βαλβίδα ελεγχόμενης πίεσης», ένα στρατηγικό εργαλείο που επιτρέπει στην Κίνα να διατηρεί την επιρροή της σε κρίσιμες αλυσίδες εφοδιασμού.
«Βλέπουμε τις συνεχείς διαπραγματεύσεις, τα περιοδικά επεισόδια έντασης και την ασυμμετρία πολιτικών ως τη νέα "κανονικότητα" στις σχέσεις ΗΠΑ–Κίνας», σημειώνουν οι αναλυτές της Morgan Stanley.
Νέα συστήματα ελέγχου εξαγωγών και έμμεσες κυρώσεις
Παράλληλα, σύμφωνα με τη Wall Street Journal, το Πεκίνο αναπτύσσει ένα σύστημα "Validated End User" (VEU, «επικυρωμένος τελικός χρήστης» ) για να μπλοκάρει εξαγωγές σπάνιων γαιών σε εταιρείες με δεσμούς με τον αμερικανικό στρατό.
Αν εφαρμοστεί αυστηρά, το σύστημα αυτό θα μπορούσε να δυσκολέψει τις εισαγωγές κινεζικών πρώτων υλών από βιομηχανίες αυτοκινήτων και αεροδιαστημικής που συνεργάζονται με τις ΗΠΑ στον αμυντικό τομέα.
Ανταλλάγματα και πολιτικά "σήματα"
Στο πλαίσιο της συμφωνίας, το Πεκίνο δεσμεύτηκε να αγοράσει 12 εκατ. τόνους σόγιας έως το τέλος του 2025 και 25 εκατ. τόνους ετησίως τα επόμενα τρία χρόνια, σύμφωνα με την Ουάσιγκτον, αν και η Κίνα δεν έχει επιβεβαιώσει επίσημα τις ποσότητες.
Παράλληλα, το κινεζικό Υπουργείο Εμπορίου ανέστειλε κυρώσεις σε πέντε θυγατρικές της νοτιοκορεατικής Hanwha Ocean που σχετίζονται με τις ΗΠΑ, ενώ το Υπουργείο Μεταφορών πάγωσε τα πρόσθετα τέλη στα αμερικανικά πλοία.
Από την πλευρά της, η αμερικανική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα αναστείλει τα δικά της αντίμετρα για έναν χρόνο, σε ένδειξη εμπιστοσύνης προς τη νέα συμφωνία.
Η κινεζική οικονομία υπό πίεση
Παρά τη μερική αποκλιμάκωση, η κινεζική οικονομία παραμένει υπό πίεση: το ΑΕΠ αυξήθηκε μόλις 4,8% το τρίτο τρίμηνο του 2025 - το χαμηλότερο ποσοστό του έτους- έναντι 5,2% το δεύτερο τρίμηνο.
Για να τονώσει την εγχώρια δραστηριότητα, το Κρατικό Συμβούλιο ανακοίνωσε 13 νέα μέτρα ενίσχυσης ιδιωτικών επενδύσεων, εστιάζοντας σε κρατικά κυριαρχούμενους κλάδους, όπως οι υποδομές, η ενέργεια και οι τηλεπικοινωνίες.
Σύμφωνα με τον Neil Thomas, αναλυτή στο Asia Society Policy Institute, η στρατηγική του Πεκίνου δείχνει ότι «δεν επιδιώκει μια οριστική συμφωνία, αλλά μια προσωρινή ανάπαυλα για να κερδίσει χρόνο και επιρροή».
Όπως σημειώνει, «ο Σι Τζινπίνγκ ποντάρει ότι η στρατηγική του αντοχή θα υπερισχύσει της πολιτικής διάρκειας του Ντόναλντ Τραμπ».
Παρά τα θετικά μηνύματα της αποκλιμάκωσης, οι αναλυτές προειδοποιούν ότι η τρέχουσα εκεχειρία είναι λειτουργική, αλλά όχι σταθερή.
Η Ουάσιγκτον και το Πεκίνο συνεχίζουν να ανταγωνίζονται στα επίπεδα τεχνολογίας, ασφάλειας και επιρροής στις εφοδιαστικές αλυσίδες, ενώ τα δασμολογικά μέτρα μπορούν να επανέλθουν ανά πάσα στιγμή, εάν οι γεωπολιτικές συνθήκες το απαιτήσουν.
Όπως παρατηρεί η Wendy Cutler του Asia Society Policy Institute: «Μέχρι στιγμής, όλα δείχνουν θετικά. Αλλά στην πραγματικότητα, αυτό είναι μόνο η αρχή».
