Με το περιθώριο των 90 ημερών να εκπνέει στις 9 Ιουλίου, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκονται ακόμα μακριά από μια εμπορική συμφωνία και οι αμοιβαίοι δασμοί βρίσκονται προ των πυλών. Εάν δεν υπάρξει συμφωνία, τα ευρωπαϊκά προϊόντα που εισάγονται στις ΗΠΑ μπορεί να επιβαρυνθούν με δασμούς έως και 50%, ενώ η Ε.Ε εξετάζει την επιβολή αντιμέτρων.
Η εμπορική σχέση ΗΠΑ–ΕΕ είναι από τις ισχυρότερες παγκοσμίως, καλύπτοντας περίπου το 30% του παγκόσμιου εμπορίου αγαθών. Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο
- Το συνολικό εμπόριο αγαθών και υπηρεσιών μεταξύ των δύο πλευρών έφτασε το 2024 τα 1,68 τρισ. ευρώ (1,98 τρισ. δολάρια)
- Η ΕΕ εμφάνισε πλεόνασμα 198 δισ. ευρώ στο εμπόριο αγαθών, αλλά και έλλειμμα 148 δισ. ευρώ στο εμπόριο υπηρεσιών, οδηγώντας σε καθαρό εμπορικό πλεόνασμα 50 δισ. ευρώ.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ έχει κατ’ επανάληψη καταγγείλει τη σχέση ως "άδικη", κατηγορώντας την ΕΕ ότι "εκμεταλλεύεται τις ΗΠΑ".
Σκληρές και αργές διαπραγματεύσεις
Οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο πλευρών προχωρούν με αργούς ρυθμούς. Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, παραδέχθηκε πρόσφατα ότι το μόνο ρεαλιστικό σενάριο είναι μια "κατ’ αρχήν συμφωνία", καθώς είναι αδύνατο να υπάρξει πλήρες και λεπτομερές κείμενο έως τις 9 Ιουλίου.
Ο Ευρωπαίος επίτροπος Εμπορίου, Μάρος Σέφτσοβιτς, ανέφερε ότι οι συνομιλίες στην Ουάσινγκτον ήταν "παραγωγικές", με στόχο μια "φιλόδοξη συμφωνία".
Από την πλευρά των ΗΠΑ, ο υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ εμφανίστηκε πιο συγκρατημένος, δηλώνοντας στο CNBC: «Θα δούμε τι μπορούμε να κάνουμε με την ΕΕ».
Αναλυτές εμφανίζονται δύσπιστοι. Ο Άντονι Γκάρντνερ, πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στην ΕΕ, επεσήμανε πως το πιο πιθανό είναι μια γενική πολιτική συμφωνία που θα δώσει χρόνο για περαιτέρω διαβουλεύσεις, ίσως με αποδοχή ενός βασικού δασμού 10% από την ΕΕ ως ελάχιστο σημείο συμβιβασμού.
Ο Κάρστεν Νίκελ της Teneo προειδοποίησε ότι ακόμη και μια προσωρινή συμφωνία θα παραμείνει ευάλωτη σε μονομερείς ανατροπές από πλευράς ΗΠΑ. «Η ΕΕ δεν θα επιβάλει αντίμετρα εκτός αν ο Τραμπ προχωρήσει σε πλήρη δασμολογική επίθεση. Και ακόμα και τότε, θα κινηθεί με προσοχή», σημείωσε.
Τι κρατά πίσω τις συνομιλίες;
Ρυθμιστικό πλαίσιο για τις Big Tech
Ένα από τα βασικά αγκάθια είναι οι ευρωπαϊκοί κανονισμοί που αφορούν τις μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες. Η Ουάσινγκτον κατηγορεί τις Βρυξέλλες ότι πλήττουν άδικα τις αμερικανικές εταιρείες, ενώ οι Ευρωπαίοι επιμένουν ότι η ρύθμιση της ψηφιακής αγοράς είναι κυριαρχικό δικαίωμα, απαραίτητο για την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης και του μίσους στο διαδίκτυο.
Φορολογικό χάσμα
Άλλο σημείο τριβής είναι η φορολογία, με τον Τραμπ να διαμαρτύρεται για το ευρωπαϊκό σύστημα ΦΠΑ, το οποίο θεωρεί εμπορικό εμπόδιο, παρότι ισχύει τόσο για εγχώρια όσο και για εισαγόμενα αγαθά. Για την ΕΕ, η φορολογία παραμένει "κόκκινη γραμμή" που δεν πρέπει να υπάγεται σε εμπορικές διαπραγματεύσεις.
Αντίθετες φιλοσοφίες
Οι ΗΠΑ και η ΕΕ προσέρχονται στις διαπραγματεύσεις με διαφορετικές αντιλήψεις. Η Ουάσινγκτον βλέπει τις συνομιλίες ως ευκαιρία για παραχωρήσεις προς όφελός της, χωρίς απαραίτητα ανταλλάγματα, ενώ η Ευρώπη προσεγγίζει τη διαδικασία ως κλασική αμοιβαία διαπραγμάτευση – κάτι που έχει φανεί και από την πρότασή της για "μηδενικούς δασμούς και από τις δύο πλευρές", που απορρίφθηκε από τον Λευκό Οίκο.
Τι θα γίνει τελικά;
Το ενδεχόμενο συμφωνίας τύπου Ηνωμένου Βασιλείου – με ειδικές ποσοστώσεις και επιλεκτικούς δασμούς – δεν φαίνεται πιθανό για την ΕΕ. Οι αναλυτές εκτιμούν πως ο μόνος ρεαλιστικός συμβιβασμός θα είναι αποδοχή ενός βασικού δασμού 10%, κυρίως για να αποφευχθεί μια δασμολογική κλιμάκωση.
Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι μπορεί να υπάρξει μια περιορισμένη συμφωνία, που θα "παγώνει" ή θα μειώνει δασμούς σε συγκεκριμένους τομείς. Όμως, όπως τονίζουν, αυτό δεν σημαίνει ότι πλησιάζει μια ευρεία, σταθερή συμφωνία.
Ο Τζέικομπ Κίρκεγκααρντ του Peterson Institute προειδοποιεί:
Είμαι εξαιρετικά επιφυλακτικός. Το πιθανότερο είναι να μην υπάρξει συμφωνία, η ΕΕ να απαντήσει με δασμούς και τότε να ξεκινήσει ένας κύκλος αντιποίνων. παρόμοιος με τον πόλεμο δασμών με την Κίνα
Κατά τη γνώμη του, αποκλιμάκωση θα υπάρξει μόνο όταν και αν επιτευχθεί ένα υψηλό όριο οικονομικού κόστους, που θα αναγκάσει τις δύο πλευρές να καθίσουν σοβαρά στο τραπέζι.
