Έντονους προβληματισμούς έχει προκαλέσει η ελεύθερη πτώση των τιμών του πετρελαίου από το καλοκαίρι του 2014 μέχρι και σήμερα, οι οποίοι μάλιστα εντείνονται εξαιτίας του εύθραυστου γεωπολιτικού σκηνικού, όπως αυτό διαμορφώνεται λόγω των εξελίξεων μέσα και πέρα από τη Μέση Ανατολή.
Όπως είναι φυσικό έχει προκύψει το ερώτημα ποιοι είναι αυτοί που επωφελούνται (εάν επωφελούνται) και ποιοι αυτοί που ζημιώνονται περισσότερο από τον καταποντισμό του μαύρου χρυσού.
Το ζήτημα του ποιος κερδίζει και το ποιος χάνει από την παρούσα κατάσταση έχει βρεθεί στο μικροσκόπιο αναλυτών και ΜΜΕ ανά τον κόσμο- ωστόσο, όπως επισημαίνουν πηγές της ελληνικής ενεργειακής αγοράς, το «παιχνίδι» έχει να κάνει περισσότερο όχι με το ποιος κερδίζει, όσο με το ποιος χάνει λιγότερο, καθώς πρόκειται επί της ουσίας για ένα «παιχνίδι αντοχής».
Ο μαύρος χρυσός είναι το πλέον σημαντικό γεωπολιτικά εμπόρευμα, και οι διακυμάνσεις στην τιμή του έχουν επιπτώσεις και στη διεθνή γεωπολιτική σκακιέρα. Όπως είναι ήδη γνωστό, μεταξύ του 2011 και του 2014, οι μεγάλες πετρελαιοπαραγωγές χώρες προσαρμόστηκαν στο δεδομένο της τιμής γύρω και πάνω από τα 100 δολάρια το βαρέλι, διαμορφώνοντας ανάλογα τους προϋπολογισμούς τους. Για τις χώρες αυτές, οι τελευταίοι 18 μήνες αποτελούν μια μακρά περίοδο φθοράς- και τα προβλήματα αναμένεται να ενταθούν. Φυσικά δεν θα πρέπει να παραλειφθεί και ο παράγοντας “Ισλαμικό Κράτος”, και το λαθρεμπόριο του πετρελαίου στο οποίο πραγματεύεται η οργάνωση.
Η λίστα με τις πετρελαιοπαραγωγές χώρες που επηρεάζονται περισσότερο από την πτώση των τιμών του πετρελαίου είναι μακρά και περιλαμβάνει τον Καναδά, τις ΗΠΑ, την Κολομβία, τη Βενεζουέλα, το Εκουαδόρ, τη Βραζιλία, τη Νορβηγία, τη Λιβύη, την Αλγερία, τη Νιγηρία, την Ανγκόλα, το Ιράν, το Ομάν, το Αζερμπαϊτζάν, το Ιράκ, τη Σαουδική Αραβία, το Κουβέιτ, το Μπαχρέιν, το Κατάρ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Καζακστάν, τη Ρωσία, τη Μαλαισία, την Ινδονησία και το Μπρουνέι.
Ποιοι είναι όμως εκείνοι που έχουν βιώσει το ισχυρότερο πλήγμα;
Μεταξύ αυτών που φαίνονται να χάνουν τα περισσότερα βρίσκονται η Ρωσία, το Καζακστάν και το Αζερμπαϊτζάν, δεδομένου ότι η Ρωσία αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους παραγωγούς πετρελαίου στον κόσμο, με την οικονομία της να βασίζεται πάρα πολύ στην ενέργεια, με τα έσοδα από τον συγκεκριμένο τομέα να αποτελούν άνω του μισού του παρόντος προϋπολογισμού.
Όσον αφορά στη Μέση Ανατολή, το Ιράκ και το Ιράν και οι πετρελαιοπαραγωγές χώρες του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου θα δεχτούν τη μεγαλύτερη πίεση. Βάσει εκτιμήσεων του ΔΝΤ, οι προϋπολογισμοί της Σαουδικής Αραβίας «απαιτούν» 98,3 δολάρια το βαρέλι, ενώ του Μπαχρέιν και του Ομάν 89,8 και 96,8 δολάρια αντίστοιχα. Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση, οι χώρες του Συμβουλίου Συνεργασίας του Κόλπου θεωρείται πως είναι σε θέση να «αντέξουν την καταιγίδα» των χαμηλών τιμών, λόγω χαμηλού χρέους και υψηλών συναλλαγματικών αποθεμάτων- και ως εκ τούτου εκτιμάται πως πρόκειται για μια στρατηγική από πλευράς τους με στόχο τον «εκτοπισμό» των ανταγωνιστών τους μέσω μιας «κούρσα αντοχής».
Η Βενεζουέλα αναμένεται να πληγεί βαρέως, ενώ υπενθυμίζεται ότι η οικονομία της ήδη αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα, με ετήσιο πληθωρισμό στο 300%. Η Βραζιλία έχει ήδη υποστεί σημαντικά πλήγματα από το σκάνδαλο διαφθοράς στην κρατική Petrobras, που προκαλούν αναταραχές στις αλυσίδες εφοδιασμού και τη χρηματοδότηση των συμβασιούχων, ενώ η εταιρεία εκτιμάται πως θα αναγκαστεί να περιορίσει τα επενδυτικά της σχέδια. Όσον αφορά στο Εκουαδόρ, η κατάσταση θεωρείται ότι θα επηρεάσει τις προεδρικές εκλογές του Φεβρουαρίου του 2017, με διαφαινόμενη «φθορά» του κυβερνώντος συνασπισμού, Alianza Pais.
Η Βόρεια Αμερική δέχεται επίσης μεγάλες πιέσεις, ωστόσο η παραγωγή παραμένει στα ίδια επίπεδα τους τελευταίους μήνες , με την παραγωγή ωστόσο να φαίνεται δυνατόν να μειωθεί ξανά.
Αξίζει να σημειωθεί πως την Τρίτη οι υπουργοί Ενέργειας της Σαουδικής Αραβίας και της Ρωσίας, δύο από τις μεγαλύτερες πετραλαιοπαραγωγικές χώρες του κόσμου, αποφάσισαν να παγώσουν την παραγωγή στις σημερινές συνομιλίες του Κατάρ. Πρόκειται για μια ιστορική απόφαση με στόχο να σταθεροποιηθεί η τιμή πετρελαίου, που έχει χάσει τα 2/3 της αξίας του από το καλοκαίρι του 2014.
Σύμφωνα με τους αναλυτές η κίνηση αυτή των χωρών ενδεχομένως πυροδοτήσει άνοδο στις τιμές του πετρελαίου.
Αμέσως μετά την ανακοίνωση υπήρξε μικρό «άλμα» στις τιμές πετρελαίου, ωστόσο, όχι θεαματικό, γεγονός που δημιουργεί ερωτηματικά για το κατά πόσο η απόφαση «παγώματος» κι όχι μείωσης της παραγωγής θα είναι αρκετή για να ανακόψει την πτωτική πορεία του «μαύρου χρυσού».
