«Ανάσα» πήραν τα επιτελεία των ελληνικών τραπεζών μετά τη χθεσινή ανακοίνωση Τραμπ για προσωρινό «πάγωμα» των δασμών για 90 ημέρες, όμως η νέα κρίση που έχει προκαλέσει ο Αμερικανός πρόεδρος εκθέτει και το ελληνικό τραπεζικό σύστημα σε απειλές, καθώς η ΕΚΤ αναμένεται να προχωρήσει σε επιθετικότερη μείωση επιτοκίων, που θα ασκήσει πίεση στην κερδοφορία των τραπεζών.
Ο Τραμπ ανακοίνωσε χθες ότι «παγώνει» για 90 ημέρες την επιβολή των «αμοιβαίων» δασμών (20% για την Ευρώπη), χωρίς πάντως να αποσύρει τους οριζόντιους δασμούς με 10% σε όλους τους εμπορικούς εταίρους, ούτε και τους δασμούς 25% στο αλουμίνιο, τον χάλυβα και τα αυτοκίνητα.
Η στροφή 180ο από τον Αμερικανό πρόεδρο επέτρεψε στο αμερικανικό χρηματιστήριο να ανακάμψει δυναμικά και σήμερα αναμένεται αντίστοιχη κίνηση στην Ευρώπη και στην Αθήνα, όπου οι τραπεζικές μετοχές εκτιμάται ότι θα έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην άνοδο.
Η ΕΚΤ παρεμβαίνει
Όμως, όλα αυτά δεν σημαίνουν ότι οι κίνδυνοι απομακρύνονται για την ευρωπαϊκή οικονομία. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, που συνεδριάζει στις 17 Απριλίου για να αποφασίσει για τη νέα πορεία της νομισματικής πολιτικής, αναμένεται από τους αναλυτές ότι θα παρέμβει δυναμικά για να σταματήσει μια απότομη επιβράδυνση της ευρωπαϊκής οικονομίας, ή ακόμη και ύφεση, καθώς η πολιτική του Τραμπ αναπόφευκτα θα επηρεάσει δυσμενώς τις εξαγωγές.
Παρά την αβεβαιότητα που διατηρείται, οι κεντρικοί τραπεζίτες φαίνεται ότι πλέον δεν ανησυχούν για τον πληθωρισμό, αλλά για την επαπειλούμενη ύφεση και θα προσαρμόσουν ανάλογα την πολιτική τους, προχωρώντας σε περισσότερες μειώσεις επιτοκίων από όσες αναμένονταν μέχρι πρόσφατα.
Έτσι, θεωρείται πλέον βέβαιο ότι θα προχωρήσουν άμεσα σε μια μείωση επιτοκίων κατά 0,25%, ενώ αρχικά σχεδίαζαν να διατηρήσουν σταθερά τα επιτόκια στις 17 Απριλίου.
Επιπλέον, αναλυτές εκτιμούν ότι μέσα στο 2025 θα γίνουν συνολικά τουλάχιστον τρεις ακόμη μειώσεις, που θα «προσγειώσουν» το βασικό επιτόκιο στο 1,75%, χωρίς να αποκλείεται, εάν υπάρξει νέα επιδείνωση των συνθηκών από πρωτοβουλίες του Τραμπ, να γίνουν συνολικά τέσσερις μειώσεις, για να πέσει το επιτόκιο στο 1,50%.
Τι χάνουν οι τράπεζες
Η κερδοφορία των ελληνικών τραπεζών είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη στα επιτόκια, καθώς από τους τόκους προέρχεται το 80% των εσόδων τους. Αναλυτές εκτιμούν ότι κάθε μείωση των επιτοκίων της ΕΚΤ κατά ένα τέταρτο της μονάδας θα «κουρέψει» σημαντικό ποσοστό των κερδών των ελληνικών τραπεζών.
Σύμφωνα με πρόσφατη ανάλυση της Citi, η επίπτωση κάθε μείωσης του Euribor κατά 25 μονάδες βάσης οδηγεί σε μείωση της κερδοφορίας των ελληνικών τραπεζών ακόμη και σε ποσοστό άνω του 10%. Ειδικότερα,
- Στην Alpha Bank η επίπτωση υπολογίζεται στο 7%, στην Πειραιώς στο 8,1%, στην Εθνική στο 9,8% και στη Eurobank στο 10,8%.
Με βάση αυτόν τον υπολογισμό, με τρεις ακόμη μειώσεις επιτοκίων τα κέρδη των τραπεζών θα συμπιεσθούν από 21% έως 32%, ενώ με τέσσερις μειώσεις κατά 0,25% η επίδραση στην κερδοφορία θα φθάσει από 28% έως 44%.
Τι επισημαίνει η Τράπεζα της Ελλάδος
Στην τελευταία έκθεση του διοικητή, η Τράπεζα της Ελλάδος αφιερώνει ειδικό κεφάλαιο στις προκλήσεις που θα αντιμετωπίσουν οι τράπεζες από τη μείωση επιτοκίων και τονίζει ότι οι τράπεζες θα πρέπει να αυξήσουν τα νέα δάνεια και να αντλήσουν έσοδα από άλλες πηγές.
Μεταξύ άλλων, σημειώνει ότι:
- Οι μειώσεις των επιτοκίων νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ από τα μέσα του 2024 έχουν μεταβάλει τις εκτιμήσεις των αναλυτών για τις προοπτικές κερδοφορίας των ευρωπαϊκών τραπεζών. Η συμβολή των καθαρών εσόδων από τόκους θα μετριαστεί, εφόσον οι τράπεζες μεταδώσουν τις μειώσεις των βασικών επιτοκίων στα επιτόκια δανεισμού στον ίδιο βαθμό που μετέδωσαν τις αυξήσεις. Σε αυτό το ενδεχόμενο, η μείωση του καθαρού επιτοκιακού περιθωρίου, λόγω της τιμολόγησης των νέων δανείων με χαμηλότερα επιτόκια, αναμένεται να υπερκεράσει τη θετική επίδραση που θα επιφέρει η διεύρυνση του δανειακού χαρτοφυλακίου των τραπεζών.
- Οι ελληνικές τράπεζες καλούνται να διαχειριστούν τις προκλήσεις που θα επέλθουν από τη μείωση των επιτοκίων όσον αφορά τα λειτουργικά αποτελέσματά τους. Η ανθεκτικότητα του καθαρού επιτοκιακού περιθωρίου των ελληνικών τραπεζών στις καθοδικές πιέσεις αναμένεται να υποστηριχθεί, μεταξύ άλλων, από την αύξηση του όγκου των πιστώσεων προς τις επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων των εκταμιεύσεων στο πλαίσιο των πόρων από το Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι χρηματοδοτήσεις με σταθερό επιτόκιο σε μακροχρόνιο ορίζοντα επιδρούν στο επιτοκιακό εισόδημα των τραπεζών άμεσα, λόγω μεγέθυνσης των στοιχείων του ενεργητικού, αλλά και έμμεσα, λόγω μείωσης της ευαισθησίας του επιτοκιακού τους εισοδήματος σε πιθανές μεταβολές των επιτοκίων πολιτικής.
- Τα οφέλη από τη χρηματοδότηση με σταθερό επιτόκιο είναι σημαντικά και για τους δανειολήπτες (επιχειρήσεις και νοικοκυριά), καθώς διευκολύνουν τον προϋπολογισμό μελλοντικών εκροών και την αξιολόγηση επενδυτικών σχεδίων σε όρους παρούσας αξίας, ενώ παράλληλα προστατεύουν τη χρηματοοικονομική τους θέση από μη αναμενόμενες πληθωριστικές πιέσεις και συνακόλουθη αύξηση των επιτοκίων.
- Επίσης, τις επιπτώσεις στα οργανικά έσοδα των τραπεζών από τη μείωση των επιτοκίων αναμένεται να μετριάσει και η μεγαλύτερη συνεισφορά των εσόδων από άλλα στοιχεία οργανικής κερδοφορίας. Ενδεχόμενη τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε να επέλθει ως αποτέλεσμα αφενός των υψηλών ρυθμών ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας και αφετέρου της αύξησης των ασφαλιστικών προϊόντων και των επενδυτικών χαρτοφυλακίων, που θα μπορούσαν να υποκαταστήσουν εν μέρει τα επιτοκιακά προϊόντα (π.χ. τις καταθέσεις), λόγω των χαμηλότερων αποδόσεων των τελευταίων εν μέσω μειώσεων επιτοκίων.
