Πολλαπλασιαστική επίδραση φαίνεται ότι θα έχει τελικά στην αγορά η αύξηση του συντελεστή ΦΠΑ κατά μία εκατοστιαία μονάδα, η οποία στην πραγματικότητα επηρεάζει τις τιμές μόνον κατά 0,81%. Πρόσφορο έδαφος για αδικαιολόγητες αυξήσεις τιμών και για την εκδήλωση φαινομένων ανατιμητικής κερδοσκοπίας δημιουργεί το συνεχιζόμενο μπαράζ δημοσιευμάτων, αναλύσεων και ανακοινώσεων, που μιλούν για επερχόμενο κύμα ανατιμήσεων. Η αβάσιμη σεναριολογία τείνει να καταστεί «αυτοεκπληρούμενη προφητεία», διαμορφώνοντας ανάλογο κλίμα στην αγορά.
Για λόγους πολιτικής εκμετάλλευσης η αντιπολίτευση, προς άγραν αναγνωστών τα μέσα ενημέρωσης και για προφανείς λόγους οικονομικού συμφέροντος πολλοί εκπρόσωποι του επιχειρηματικού κόσμου, στρώνουν ασυνείδητα το έδαφος για αλυσιδωτές ανατιμήσεις, που θα περιορίσουν ακόμη περισσότερο την αγοραστική δύναμη των ήδη «κουρεμένων| μισθών-συντάξεων, επιτείνοντας το κοινωνικό πρόβλημα.
Σε αντίθεση με τις εντυπώσεις που έχουν δημιουργηθεί υπό τον καταιγισμό «κίτρινων» καθημερινών δημοσιευμάτων για τις επιπτώσεις από την αναπροσαρμογή του συντελεστή ΦΠΑ, παράγοντες της αγοράς επισημαίνουν ότι η μεταβολή αυτή δεν δικαιολογεί καμία ουσιαστική αύξηση στις λιανικές τιμές καταναλωτικών αγαθών:
- Η μία επιπλέον μονάδα ΦΠΑ (από 23% σε 24%) επιβαρύνει την τελική τιμή του προϊόντος μόλις κατά 0,81% - και με τις έμμεσες επιβαρύνσεις κατά 0,83%
- Η επιβάρυνση αυτή μπορεί να απορροφηθεί από τις επιχειρήσεις, ή εν πάση περιπτώσει να μεταφερθεί στον καταναλωτή με μια μηδαμινή αύξηση της λιανικής τιμής, η οποία δεν θα γίνει αισθητή.
Ως παράδειγμα αναφέρονται δύο είδη στα οποία αναμένονται σημαντικές αυξήσεις τιμών:
- Στα μακαρόνια που πωλούνται τώρα προς 0,85 ευρώ το πακέτο, η επιβάρυνση από τον αυξημένο ΦΠΑ είναι μόλις 0,007 ευρώ – τόσο μικρή που δεν μπορεί να προστεθεί στην τιμή. Αν η επιχείρηση αυξήσει τη λιανική τιμή κατά ένα λεπτο του ευρώ (από 0,85 σε 0,86 ευρώ), θα διευρύνει το περιθώριο κέρδους της κατά 1,2%
- Για ένα ζευγάρι παπούτσια των 75 ευρώ, η επιβάρυνση είναι μόλις 6 λεπτά (0,06 ευρώ) – και δεν μπορεί βέβαια να προστεθεί στη λιανική τιμή, που είναι πάντα «στρογγυλή».
Όμως με το κλίμα και την «ψυχολογία» που δημιουργείται στην αγορά, πολλές επιχειρήσεις θα σπεύσουν να επωφεληθούν: Με άλλοθι την αύξηση του ΦΠΑ, θα ανεβάσουν δυσανάλογα τις λιανικές τιμές στρογγυλοποιώντας τις προς τα πάνω.
Το αποτέλεσμα λοιπόν θα είναι «αντί του βασιλικού, να ποτισθεί η γλάστρα»: Το Δημόσιο θα αυξήσει ελάχιστα τα έσοδα του από τον ΦΠΑ, ενώ οι επιχειρήσεις θα εισπράξουν πολλαπλάσια.
