Η διαμόρφωση του πολιτικού χάρτη στο «μεσαίο χώρο» γίνεται τώρα βασικός άξονας της στρατηγικής της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ. Η μάχη αυτή θα δώσει τον τόνο στις πολιτικές εξελίξεις τους επόμενους μήνες, αποτελώντας καταλύτη έντονων διεργασιών, με τελικό διακύβευμα την επιστροφή του δικομματισμού, ή τη διαμόρφωση πολυπολικού συστήματος που θα οδηγεί σε κυβερνήσεις συνεργασίας. Η έκβαση του στοιχήματος θα εξαρτηθεί από την επιβίωση ή την περαιτέρω αποδυνάμωση των κομματικών σχηματισμών του κεντρώου χώρου.
Ενα squeeze out - συγκέντρωση και απόσυρση από το παιχνίδι – των δυνάμεων του Κέντρου είναι ο στόχος της ΝΔ, που εκτιμά ότι σε συνθήκες πόλωσης και δικομματισμού θα μπορεί να κερδίσει εκλογικές μάχες και να επανέλθει στην εξουσία.
Το αντίθετο ακριβώς επιδιώκει ο ΣΥΡΙΖΑ, έχοντας εγκαταλείψει τον στόχο διεύρυνσης-επικυριαρχίας στον κεντρώο χώρο: Θέλει να δώσει δυνατότητα επιβίωσης σε κεντρογενή κόμματα κι άλλους πολιτικούς σχηματισμούς, ώστε να αποτελέσουν ανάχωμα στη ΝΔ και παράλληλα να υπάρχουν δυνατότητες σχηματισμού συμμαχικών κυβερνήσεων, χωρίς να είναι αναγκαίος ένας «μεγάλος συνασπισμός» των δύο πρώτων κομμάτων.
Γι αυτό επείγεται τώρα να αλλάξει τον εκλογικό νόμο, με διατάξεις για αναλογικότερη κατανομή των εδρών, μικρότερο bonus εδρών για το πρώτο κόμμα και όριο εισόδου στην Βουλή χαμηλότερο από το ισχύον 3%.
Δημοκρατικότητα και... υστεροβουλία
Με τις αλλαγές αυτές, το εκλογικό σύστημα γίνεται αναλογικότερο, δημοκρατικότερο και δικαιότερο. Διευκολύνει την είσοδο περισσότερων κομμάτων στη Βουλή και περιορίζει την πριμοδότηση του πρώτου κόμματος. Γίνεται λοιπόν εξαιρετικά δύσκολη – ανέφικτη με τους τωρινούς συσχετισμούς δυνάμεων – η επίτευξη αυτοδυναμίας.
Ο ΣΥΡΙΖΑ λοιπόν θέλει ένα εκλογικό σύστημα που θα επιτρέπει την επιβίωση πολλών μικρών πολιτικών σχηματισμών στον ενδιάμεσο χώρο, θα αμβλύνει τον διπολισμό και θα οδηγεί σε κυβερνητικά σχήματα συνεργασίας.
Παράλληλα, θα διασφαλίζει ότι - «αν ό μη γένοιτο» - έρθει πρώτο κόμμα η ΝΔ, δεν θα εξασφαλίσει αυτοδυναμία και εν πάση περιπτώσει θα είναι δύσκολο να σχηματίσει κυβέρνηση
Η στάση των κομμάτων
Όμως, ο νέος εκλογικός νόμος δεν μπορεί να ισχύσει στις αμέσως επόμενες εκλογές, εκτός εάν ψηφισθεί στη Βουλή με πλειοψηφία δύο τρίτων (200 βουλευτών). Η πλειοψηφία αυτή είναι δύσκολο έως απίθανο να επιτευχθεί, εάν –όπως αναμένεται – η ΝΔ δεν συναινέσει στις προτεινόμενες αλλαγές και το ΚΚΕ εμμείνει στη στείρα άρνηση. Σ αυτή την περίπτωση το ν/σ πρέπει να υπερψηφισθεί από όλα τα υπόλοιπα κόμματα, συμπεριλαμβανομένης της Χρυσής Αυγής.
Ποτάμι, ΑΝ.ΕΛ και Ενωση Κεντρώων έχουν βέβαια κάθε λόγο να το υποστηρίξουν, καθώς θα τους δώσει τη δυνατότητα να μπουν στη Βουλή ακόμη και με ποσοστά κάτω του 3% και να έχουν μεγαλύτερη κοινοβουλευτική εκπροσώπηση.
Για το ΠΑΣΟΚ είναι δίλημμα: Με το αναλογικότερο σύστημα μπορεί να κερδίσει κάποιες έδρες και θα είναι οιονεί υποψήφιος εταίρος σε κυβερνήσεις συνεργασίας, καθώς δεν θα υπάρχει αυτοδυναμία. Ταυτόχρονα όμως θα συνεχισθεί ο κατακερματισμός δυνάμεων στον κεντρώο χώρο, καθώς πολύ μικροί σχηματισμοί θα έχουν βάσιμες προσδοκίες εισόδου στη Βουλή.
Οι εκλογές με ΝΔ
Εάν ο νέος νόμος περάσει με απλή και όχι ενισχυμένη πλειοψηφία, θα ισχύσει από τις μεθεπόμενες εκλογές. Το «κακό» για τον ΣΥΡΙΖΑ θα είναι μικρό:
- Στις επόμενες εκλογές - που μπορεί να γίνουν μέσα στην επόμενη διετία - με το ισχύον σύστημα, δεν είναι πολύ πιθανό να εξασφαλίσει η ΝΔ πρωτιά με πλειοψηφία που να της δίνει κοινοβουλευτική αυτοδυναμία.
- Στις μεθεπόμενες θα ισχύσει το νέο σύστημα κατανομής εδρών και η αυτοδυναμία θα είναι ανέφικτη. Ο ΣΥΡΙΖΑ θα έχει λοιπόν τη δυνατότητα να αναλάβει τη διακυβέρνηση ακόμη και ως δεύτερο κόμμα, συνεργαζόμενος με μικρότερα κόμματα.
Μέχρι τότε, οι μικρότεροι πολιτικοί σχηματισμοί θα κινδυνεύουν να συνθλιβούν σε συνθήκες εντεινόμενου διπολισμού, ενώ δεν θα βρίσκουν έδαφος να ευδοκιμήσουν οι προσπάθειες ανασυγκρότησης της κεντροαριστεράς.
