Για την ασφάλεια και τον έλεγχο των εμπορευματικών μεταφορών στην Ελλάδα έχουν εφαρμογή οι κανόνες των ευρωπαϊκών Οδηγιών και συμβάσεων, ανέφερε ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Χρήστος Σταϊκούρας, απαντώντας νωρίτερα σήμερα σε σχετική επίκαιρη ερώτηση του ανεξάρτητου βουλευτή Μάριου Σαλμά.
Οπως είπε, οι σιδηροδρομικές μεταφορές στην Ευρώπη και στην Ελλάδα διέπονται από ένα ευρύ πλέγμα ενωσιακού θεσμικού πλαισίου, από συγκεκριμένες συμβάσεις, διεθνείς και ευρωπαϊκούς κανονισμούς και οδηγίες. Δεν ισχύει στη χώρα μας κάτι λιγότερο από αυτό που ισχύει σε άλλες, ευρωπαϊκές χώρες.
Το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών δεν έχει αρμοδιότητα ελέγχου των φορτίων που μεταφέρονται μέσω του σιδηροδρομικού δικτύου, όπως και κανένα υπουργείο σε καμία ευρωπαϊκή χώρα, δεν έχει αυτήν την αρμοδιότητα,
Ο κ. Σταϊκούρας σημείωσε όμως ότι για ειδικότερα θέματα δυνητικά παράνομων φορτίων και ελεγκτικών μηχανισμών, υφίσταται θεσμικό πλαίσιο άλλων υπουργείων, με ελεγκτικούς βραχίονες αρμοδίων υπηρεσιών και αρχών, και προβλέπεται «ό,τι ακριβώς ισχύει και στην υπόλοιπη Ευρώπη».
Ο ανεξάρτητος βουλευτής Μάριος Σαλμάς, απευθυνόμενος στον υπουργό Υποδομών και Μεταφορών, ζήτησε να ενημερωθεί τι έχει γίνει από το τραγικό σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη, ποιος ελέγχει και πόσοι έλεγχοι γίνονται στα βαγόνια των τρένων ώστε να γνωρίζει η πολιτεία τι μεταφέρουν.
«Δηλαδή, αν ένας άνθρωπος μεταφέρει ναρκωτικά, πυρηνικά απόβλητα από τη Θεσσαλονίκη στην Αθήνα, ποιος το ελέγχει αυτό; Πραγματικά, θέλω να ξέρω. Πως το ελέγχετε; Στο δρόμο, για παράδειγμα, η ΟΠΚΕ κάνει ελέγχους δειγματοληπτικούς, με μεικτά κλιμάκια, στην εθνική οδό Αθηνών-Πατρών, μπορεί να σε σταματήσουν και να σου κάνουν έλεγχο το βράδυ, να σου ξεσκονίσουν το αυτοκίνητο, να δουν δειγματοληπτικά, τι μεταφέρεις.
» Στα τρένα θέλω να μου πείτε, πόσους ελέγχους έχετε κάνει στη θητεία σας; Ηθητεία σας ήταν μέσα στην κρίση, μετά τα Τέμπη. Πόσοι έλεγχοι έγιναν δειγματοληπτικά, στα εμπορεύματα που μεταφέρονταν, από Θεσσαλονίκη - Αθήνα; Είναι σημαντικό να το ξέρουμε, για να αισθάνονται και οι πολίτες μια ασφάλεια ότι διορθώθηκαν τα πράγματα και τουλάχιστον δεν θα ξαναϋπάρχει πιθανότητα, να υπάρξει η μεταφορά παράνομων και επικίνδυνων φορτίων», είπε ο Μάριος Σαλμάς.
«Οι σιδηροδρομικές μεταφορές στην Ελλάδα και την Ευρώπη διέπονται από ένα ευρύ πλέγμα ενωσιακού θεσμικού πλαισίου, από συγκεκριμένες συμβάσεις, διεθνείς και ευρωπαϊκούς κανονισμούς, και οδηγίες. Δεν ισχύει κανονιστικά στη χώρα μας κάτι λιγότερο από αυτό που ισχύει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες», είπε ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών και σημείωσε ότι όπως στην Ευρώπη και στην Ελλάδα, για τις διεθνείς σιδηροδρομικές μεταφορές εφαρμόζεται η σύμβαση COTIF, η οποία κυρώθηκε το 2008.
«Η συγκεκριμένη σύμβαση επιτρέπει στα τρένα να κινούνται διασυνοριακά με ομαλότητα και συνέπεια. Πρόκειται για διεθνές νομικό πλαίσιο που εναρμονίζει τους κανόνες μεταφοράς επιβατών και εμπορευμάτων, μεταξύ των χωρών που συμμετέχουν, διασφαλίζει και εγγυάται κοινούς κανόνες μεταφοράς, είτε μιλάμε για μετακίνηση ανάμεσα σε Ελλάδα και κάποια Βαλκανική χώρα, είτε μιλάμε για μετακίνηση ανάμεσα στην Ελλάδα και χώρες της κεντρικής Ευρώπης», είπε ο Χρήστος Σταϊκούρας.
Για την ασφάλεια μεταφοράς φορτίου, όπως είπε, ισχύει ο εκτελεστικός Κανονισμός του 2019, σχετικά με την τεχνική προδιαγραφή διαλειτουργικότητας, για το υποσύστημα διεξαγωγής και διαχείρισης κυκλοφορίας του σιδηροδρομικού συστήματος της ΕΕ. Επιπλέον, σχετικά με τη σιδηροδρομική μεταφορά επικίνδυνων εμπορευμάτων, αυτά ρυθμίζονται με ΚΥΑ που εκδόθηκε 23.6.2023 και η οποία εναρμονίζει τη χώρα με την Οδηγία 2022 της ΕΕ.
«Το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών δεν έχει αρμοδιότητα ελέγχου επί του περιεχομένου των φορτίων που μεταφέρονται μέσω του σιδηροδρομικού δικτύου. Κανένα υπουργείο σε καμία ευρωπαϊκή χώρα, δεν έχει αυτήν την αρμοδιότητα. Πολύ περισσότερο δεν προβλέπεται διαδικασία γνωστοποίησης του φορτίου προς το υπουργείο, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε όλη την Ευρώπη.
» Τα ομόλογα αρμόδια υπουργεία, στα κράτη μέλη της ΕΕ, και στη χώρα μας, είναι υπεύθυνα για τις εθνικές πολιτικές, τη ρύθμιση και την εποπτεία του τομέα των μεταφορών, συμπεριλαμβανομένων των σιδηροδρομικών μεταφορών. Οι υποχρεώσεις τους υποχρεώνονται στη συστημική ρύθμιση και όχι στην επιχειρησιακή παρακολούθηση και έλεγχο της εφαρμογής της, για τα οποία η αρμοδιότητα καταλείπεται σε άλλους φορείς. Όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό», ανέφερε ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών.
Το ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο που ισχύει και στην Ελλάδα, όπως είπε ο κ. Σταϊκούρας, ο αποστολέας είναι υπεύθυνος για την ταξινόμηση, τη συσκευασία, τη σήμανση και την τεκμηρίωση των εμπορευμάτων, ειδικά των επικίνδυνων, σύμφωνα με τους κανονισμούς της ΕΕ και στη βάση του τελωνειακού κώδικα.
Οι σιδηροδρομικές επιχειρήσεις πρέπει να διασφαλίζουν την ασφάλεια της μεταφοράς και να επαληθεύουν την ακρίβεια της τεκμηρίωσης των εμπορευμάτων. Ο διαχειριστής υποδομής είναι υπεύθυνος για τη λειτουργία και την ασφάλεια του σιδηροδρομικού δικτύου αναφορικά με την τήρηση των προδιαγραφών μεταφοράς των εμπορευμάτων. Δεν γνωρίζει το περιεχόμενο του κάθε βαγονιού.
Για ειδικότερα θέματα δυνητικά παράνομων φορτίων και ελεγκτικών μηχανισμών, ο κ. Σταϊκούρας είπε ότι υφίσταται θεσμικό πλαίσιο άλλων υπουργείων, με ελεγκτικούς βραχίονες αρμοδίων υπηρεσιών και αρχών, «ό,τι ακριβώς ισχύει και στην υπόλοιπη Ευρώπη».
Η απάντηση του υπουργού Υποδομών και Μεταφορών δεν κρίθηκε επαρκής από τον κ. Σαλμά. «Ήρθατε και μου εκθέσατε τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς. Δεν τους θέλω. Εγώ σας έκανα ένα πολύ απλό ερώτημα. Μας είπατε ό,τι ισχύει στην Ευρώπη ισχύει και στην Ελλάδα, δεν μπορούμε να ελέγξουμε τι μεταφέρουν τα τρένα, είναι δεμένα τα χέρια μας.
» Αυτός ο κόσμος έξω τί θα καταλάβει; Και ο πολίτης τί θα καταλάβει; Ότι έχει κυβέρνηση ή έχει μια αντιπροσωπεία η οποία αναφέρεται στους ευρωπαϊκούς κανονισμούς; Εμένα δεν με ενδιαφέρει τι κάνει η ΕΕ, δεν τα κάνει όλα τέλεια. Έχετε το δικαίωμα να νομοθετήσετε μόνοι σας κάτι. Σας είπε κανένας ότι τηρείται μόνο ό,τι ισχύει στην Ευρώπη;
» Η Ευρώπη έχει ένα κανονιστικό πλαίσιο που μπορεί να το ελέγχει κιόλας. Εμείς στην Ελλάδα δεν έχουμε τον τρόπο να ελέγχουμε τη σωστή λειτουργία του θεσμικού πλαισίου», είπε ο ανεξάρτητος βουλευτής και σχολίασε πως βάσει της απάντησης του κ. Σταϊκούρα σήμερα στη Βουλή, προκύπτει ότι το κράτος δεν μπορεί να ελέγξει, δεν έχει μηχανισμούς ελέγχους, ούτε δειγματοληπτικούς ούτε κανενός άλλου είδους, τι μεταφέρουν τα τρένα.
«Εγώ σας ρώτησα ταπεινά, αφού θα ερχόσασταν τέτοιες μέρες κρίσιμες, που μεθαύριο εκατομμύρια άνθρωποι θα είναι στο δρόμο, να ρωτήσετε και τους υπουργούς πόσοι διεγματοληπτικοί έλεγχοι έγιναν. Δεν σας κόστιζε τίποτα να πάρετε ένα τηλέφωνο τον κ. Χρυσοχοϊδη, ένα λεπτό, για να μου δώσετε μια ολοκληρωμένη απάντηση. Ή να πάρετε τον κ. Χατζηδάκη να μάθουμε τι γίνεται στα τελωνεία.
» Θα εκτιμούσα να ερχόσασταν να μου λέγατε ότι έγιναν 50 δειγματοληπτικοί έλεγχοι στα τρένα, βρέθηκαν 49 περιπτώσεις που ήταν όλα καλά και μια περίπτωση που ήταν λάθος ή ότι δεν έγινε κανένας έλεγχος. Το να έρχεστε και να μου λέτε μια σειρά, ένα κατεβατό ότι οι ευρωπαϊκές οδηγίες μας λένε ότι δεν μπορούμε να ελέγξουμε…», είπε ο κ. Σαλμάς και πρόσθεσε:
«Το συμπέρασμα είναι ότι ο υπουργός Υποδομών και Μεταφορών σήμερα, στη Βουλή, 26 Φεβρουαρίου, μου είπε ότι δεν μπορεί να γνωρίζει αν μεταφέρονται επικίνδυνα ή παράνομα φορτία στα τρένα και, αν θέλετε να το επεκτείνω, και στα υπόλοιπα ΜΜΜ. Ισχύει;
» Αν μου το επιβεβαιώσετε αυτό θα φύγω από την αίθουσα περισσότερο στενοχωρημένος πολίτης και περισσότερο δικαιωμένος που αποχώρησα και δεν στηρίζω αυτή την κυβέρνηση».
