Η Ελλάδα μπήκε σε σωστό δρόμο, ωστόσο οι δομικές αδυναμίες, ο εύθραυστος τραπεζικός τομέας και η αυξημένη πολιτική αβεβαιότητα συγκρατούν για την ώρα την δυναμική ανάπτυξης δηλώνει σε συνέντευξη της στο Sofokleousin.gr η Katharina Utermöhl Senior Economist Allianz SE – Economic Research. Κλειδί για να ανοίξει ο δρόμος προς την ανάπτυξη είναι η βελτίωση της επιχειρηματικότητας, η ενίσχυση των εγχωρίων -και περισσότερο των ξένων επενδύσεων - που βρίσκονται σε πολύ χαμηλά επίπεδα.
Η κ. Utermöhl επισημαίνει ότι σύμφωνα με τον προγραμματισμό, η Ελλάδα βγαίνει από το πρόγραμμα οικονομικής διάσωσης. Ομως, για να συνεχίσει στο δρόμο της ανάπτυξης πρέπει να υλοποιήσει τις συμφωνηθείσες μεταρρυθμίσεις και να πάρει πρόσθετα μέτρα. Μεταξύ άλλων να μειώσει τους υψηλότατους φόρους στις επιχειρήσεις και τους εργαζόμενους.
Οι μεταρρυθμίσεις και τα μέτρα σύγκλισης παρατηρεί, θα βοηθήσουν την χώρα - όχι βραχυπρόθεσμα αλλά μακροπρόθεσμα- να επιτύχει την έξοδο της στις διεθνείς αγορές κεφαλαίων, κάτι το οποίο δεν θα είναι εύκολο.
Συνέντευξη στην Ελενα Ερμείδου
- Η παγκόσμια ανάπτυξη της οικονομίας θα μπορούσε να επιδράσει θετικά στην οικονομία της Ελλάδας;
Η παγκόσμια οικονομία διακατέχεται από μία συγχρονισμένη τάση ανάπτυξης, την πιο συγχρονισμένη της δεκαετίας. Ο ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης εξέπληξε το 2017, μετά από μία αύξηση της κατανάλωσης και των επενδύσεων. Το παγκόσμιο εμπόριο, παρά την ρητορική του προστατευτισμού, ανέβασε ταχύτητες, με τις οικονομίες να ευνοούν το ελεύθερο εμπόριο και να επωφελούνται από την καινοτομία τα μέγιστα Οι προοπτικές του 2018, στο πλαίσιο της μείωσης της πολιτικής αβεβαιότητας, και της αύξησης της απασχόλησης, δείχνουν να είναι πολύ καλές. Αισιόδοξες είναι οι προοπτικές και για τον τομέα των επενδύσεων δεδομένου των περιορισμών στην παραγωγική ικανότητα.
Η Ελλάδα μπορεί να επωφεληθεί από τις προοπτικές της παγκόσμιας ανάπτυξης και πιο συγκεκριμένα μέσω της αύξησης των εξαγωγές της. Ωστόσο, οι παρατεταμένες δομικές αδυναμίες της, ο εύθραυστος τραπεζικός τομέας και η αυξημένη πολιτική αβεβαιότητα θα συγκρατήσουν, για την ώρα την οικονομική ορμή της χώρας. Ως αποτέλεσμα η ανάπτυξη του ΑΕΠ της χώρας για το 2017 φαίνεται να φτάνει στο 1,4%, σημαντικά χαμηλότερο του μέσου όρου του ΑΕΠ της ευρωζώνης που είναι 2,3%.
- Αναδυόμενες οικονομίες: Πόσο θα συνεισφέρουν στην παγκόσμια ανάπτυξη και τι έχετε να μας πείτε για την πολλά υποσχόμενη Κινέζικη οικονομία;
Τόσο, οι αναπτυγμένες οικονομίες, όσο και οι αναδυόμενες συμβάλλουν θετικά στην παγκόσμια ανάπτυξη του ΑΕΠ. Αλλά ,σε αντίθεση με την αξιοσημείωτη ανάπτυξη των προηγμένων οικονομιών –κυρίως στην Ευρώπη -, οι αναδυόμενες οικονομίες, γενικά μιλώντας δεν επιταχύνουν. Αντίθετα, η ανάπτυξη των αναδυομένων οικονομιών, συγκρινόμενη με το 2016 θα παραμείνει στα ίδια επίπεδα και το 2017 και το 2018. Ενώ χώρες, όπως η Ρωσία και η Βραζιλία που βρίσκονταν σε φάση οικονομικής ύφεσης πριν λίγο καιρό, επανακτούν θετικούς ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης – αν και χαμηλούς. Ωστόσο, στην Κίνα ο ρυθμός ανάπτυξης στην οικονομία θα στηριχτεί στις θετικές εμπορικές προοπτικές και τις πολύ καλές χρηματοπιστωτικές συνθήκες. Πάντως, σε κάθε περίπτωση δεν περιμένουμε τις αναδυόμενες οικονομίες , ούτε την Κίνα , γενικά να επιστρέφουν, πολύ σύντομα σε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, αυτούς που είχαμε δει πριν την οικονομική κρίση.
- Η ελληνική οικονομία έχει επανακτήσει τους ρυθμούς της; Οι μεταρρυθμίσεις που έχουν γίνει είναι επαρκείς ώστε να αντιμετωπιστεί, αν χρειαστεί μια μελλοντική μεταβλητότητα, μήπως χρειάζεται κάποια μέτρα η Ελλάδα, ώστε να «κλειδώσει» έναν θετικό ρυθμό ανάπτυξης;
Το 2017 η Ελληνική οικονομία επέστρεψε σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης.
Αναμένουμε το Ελληνικό ΑΕΠ να σημειώσει ανάπτυξη 1,4% το 2017, ενώ, για το 2018 αναμένουμε το ΑΕΠ να γράψει αξιοσημείωτη ανάπτυξη 2,5%. Η ιδιωτική κατανάλωση θα αποτελέσει τον οδηγό της ανάπτυξης, έχοντας εξομαλυνθεί η εμπιστοσύνη των καταναλωτών και έχοντας συντελεστεί βελτίωση στην απασχόληση. Ο ρυθμός των επενδύσεων σταδιακά θα ανεβάσει ταχύτητες στα προσεχή τρίμηνα. Στο μεταξύ οι εξαγωγές εκτιμάται ότι θα επωφεληθούν από τις πολύ καλές συνθήκες ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας και την ενισχυμένη ζήτηση του τουριστικού προϊόντος. Η Ελλάδα βρίσκεται σε σωστό δρόμο, παρά ταύτα, οι κίνδυνοι υποβάθμισης ακόμα παραμένουν, και είναι σοβαροί.
Για να διασφαλιστεί η οικονομική επιτυχία της Ελλάδας πέραν των βραχυπρόθεσμων χρονικών ορίων, η ενίσχυση των επενδύσεων - εγχωρίων αλλά κυρίως ξένων είναι το κλειδί. Επί πλέον το 2018, όπως έχει προγραμματιστεί η Ελλάδα βγαίνει από το πρόγραμμα οικονομικής στήριξης, η χώρα θα πρέπει να διασφαλίσει την επιτυχή επιστροφή της στις αγορές κεφαλαίων. Και οι δύο αυτοί παράμετροι απαιτούν την πλήρη υλοποίηση όλων όσων έχουν συμφωνηθεί για την ανάπτυξη, την ενίσχυση των μεταρρυθμίσεων, αλλά και την λήψη πρόσθετων μέτρων για την ενδυνάμωση της ανταγωνιστικότητας με στόχο την αύξηση των εξαγωγών και την αύξηση των ξένων επενδύσεων.
Το επίπεδο των επενδύσεων και των εξαγωγών είναι επαρκές;
Ειδικότερα, το επίπεδο των επενδύσεων στην Ελλάδα είναι πολύ χαμηλό. Η προσέλκυση των ξένων επενδύσεων είναι το κλειδί, ώστε να επανέλθει η Ελληνική οικονομία σε βιώσιμο μονοπάτι ανάπτυξης. Το κύριο προαπαιτούμενο για την σταθερότητα των συνθηκών είναι οι οικονομικές πολιτικές. Επίσης, περαιτέρω βελτιώσεις σε σημαντικούς τομείς όπως το επιχειρηματικό περιβάλλον, η εκπαίδευση, και η καινοτομία είναι απαραίτητες. Μετά από μία σοβαρή άνοδο της δομημένης ανταγωνιστικότητας το 2013 και 2014, η διαδικασία, όχι μόνο πάγωσε αλλά αντιστράφηκε σε ένα βαθμό.
Σύμφωνα με το μελέτη της Παγκόσμιας Τράπεζας το 2018 με τίτλο «Ευκολία του επιχειρείν», η Ελλάδα βρίσκεται στις χαμηλότερες από τέλος βαθμίδες των προηγμένων οικονομιών, 67η στην κατάταξη. Τούτων δοθέντων, το επόμενο βήμα που πρέπει να υλοποιήσει η κυβέρνηση πάνω στο ήδη συμφωνημένο πλαίσιο μεταρρυθμίσεων, είναι σε στενή συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα να σχεδιάσει μία περιεκτική στρατηγική η οποία αναφέρεται σε αυτές τις αδυναμίες.
- Μπορεί η κυβέρνηση να μειώσει τους φόρους και πώς θα γίνει αυτό;
Η φορολογία στο κεφάλαιο και στους εργαζόμενους είναι εξαιρετικά υψηλή και άνισα κατανεμημένη. Αυτό καταστρέφει την οικονομία και την αγορά εργασίας. Αλλά, το υψηλό πλεόνασμα το οποίο η Ελλάδα έχει, μπορεί να προσφέρει ανακούφιση στο μέλλον. Για παράδειγμα, οι φορολογικοί συντελεστές θα μπορούσαν να μειωθούν σημαντικά, αν διευρύνονταν η φορολογική βάση. Και, ένα μείγμα αναπτυξιακής χρηματοοικονομικής πολιτικής μπορεί να επιτευχθεί, εντοπίζοντας τις περιοχές στις οποίες η κυβέρνηση μπορεί να μειώσει τις δαπάνες της, ώστε να μειώσει και την φορολογία, παραμένοντας ταυτόχρονα εντός των δημοσιονομικών στόχων. Οποιαδήποτε παρέκκλιση των δημοσιονομικών τα επόμενα χρόνια θα μπορούσε να γίνει για την μείωση των φόρων και στις κοινωνικές συνεισφορές με στόχο την ενίσχυση της οικονομίας.
- Εχει την δυνατότητα η Ελλάδα να βγει στις διεθνείς χρηματαγορές το καλοκαίρι, επίσης και να βγει από την εποπτεία;
Η επιστροφή της Ελλάδας στις αγορές δεν θα είναι εύκολη υπόθεση, όμως πιστεύω ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε σωστό δρόμο. Επί της παρούσης, τα επίπεδα αναχρηματοδότησης της Ελλάδας βρίσκονται κοντά σε αυτά του 2014, όταν η Ελλάδα επανέρχονταν σταδιακά στις διεθνείς αγορές κεφαλαίων. Κατά την άποψη μου μία βιώσιμη επαναφορά της Ελλάδας στις διεθνείς αγορές μπορεί να είναι επιτυχής πέραν των βραχυπρόθεσμων ορίων, μόνο αν η Ελλάδα, δεν αφήσει κανένα περιθώριο αμφιβολίας, δεσμευτεί, και υλοποιήσει τις συμφωνηθείσες μεταρρυθμίσεις και μέτρα σύγκλισης.
Οι κινήσεις αυτές θα βοηθήσουν, παρέχοντας διαβεβαιώσεις στους επενδυτές. Η άρση των περιορισμών κεφαλαίων κίνησης, με τα πρώτα βήματα ήδη να έχουν γίνει αυτό το χρόνο, θα επαναφέρουν την Ελλάδα σε κανονικές συνθήκες οικονομικής σταθερότητας. Μια επιτυχημένη επαναφορά της Ελλάδας στις αγορές θα δώσει κίνητρα ανάπτυξης και θα λειτουργήσει ως σπείρα ενίσχυσης της εμπιστοσύνης, η οποία με την σειρά της θα ενισχύσει περαιτέρω τις οικονομικές προοπτικές της Ελλάδας.
