Έναν από τους πιο ακραίους γαλαξίες που έχουν εντοπιστεί μέχρι σήμερα ανακάλυψαν αστρονόμοι, ρίχνοντας νέο φως στη ραγδαία εξέλιξη των πρώτων γαλαξιών του Σύμπαντος.
Ο γαλαξίας Y1, όπως ονομάστηκε, παράγει αστέρια 180 φορές πιο γρήγορα από τον Γαλαξία μας, λειτουργώντας σαν ένα κοσμικό "εργοστάσιο αστεριών" σε υπερθέρμανση.
Η ανακάλυψη, που δημοσιεύτηκε στο έγκριτο περιοδικό Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, έγινε από διεθνή ομάδα αστρονόμων με επικεφαλής τον Τομ Μπακς του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Chalmers στη Σουηδία.
Το φως του Y1 χρειάστηκε πάνω από 13 δισεκατομμύρια χρόνια για να φτάσει στη Γη, δηλαδή τον βλέπουμε όπως ήταν όταν το Σύμπαν είχε μόλις το ένα δέκατο της σημερινής του ηλικίας.
Μέτρηση από το τηλεσκόπιο ALMA
Για τη μελέτη του Y1, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν το τηλεσκόπιο ALMA στη Χιλή, ένα από τα πιο ισχυρά όργανα παρατήρησης του ουρανού.
Οι μετρήσεις αποκάλυψαν ότι η κοσμική σκόνη του γαλαξία λάμπει σε θερμοκρασία 90 Kelvin, δηλαδή περίπου –180°C. Παρά την ψύχρα, πρόκειται για πολύ θερμότερη σκόνη από εκείνη που έχει καταγραφεί σε άλλους παρόμοιους γαλαξίες.
«Η θερμοκρασία αυτή δείχνει ότι πρόκειται για ένα πραγματικά ακραίο εργοστάσιο αστεριών», εξηγεί ο Γιοΐτσι Ταμούρα του Πανεπιστημίου Nagoya στην Ιαπωνία.
«Παρότι είναι η πρώτη φορά που βλέπουμε έναν γαλαξία σαν τον Y1, πιστεύουμε ότι θα μπορούσαν να υπάρχουν πολλοί περισσότεροι εκεί έξω — ίσως ήταν συνηθισμένοι στο πρώιμο Σύμπαν».
Ένα κλειδί σε έναν παλιό κοσμικό γρίφο
Η ανακάλυψη του Y1 ενδέχεται να δώσει λύση σε ένα μακροχρόνιο μυστήριο: γιατί οι γαλαξίες του πρώιμου Σύμπαντος φαίνονται να περιέχουν πολύ περισσότερη σκόνη απ’ όση θα μπορούσαν να έχουν παράγει τα άστρα τους στον λίγο χρόνο ύπαρξής τους.
Η Λάουρα Σομοβίγκο από το Ινστιτούτο Flatiron και το Πανεπιστήμιο Columbia εξηγεί:
«Αν και οι νεαροί γαλαξίες δεν διαθέτουν ακόμα πολλά βαριά στοιχεία ή σκόνη, αυτή που έχουν είναι θερμή και εξαιρετικά φωτεινή. Μια μικρή ποσότητα θερμής σκόνης μπορεί να είναι εξίσου λαμπρή με τεράστιες ποσότητες ψυχρής και αυτό ίσως μας ξεγελούσε στις παλαιότερες παρατηρήσεις».
Η σημασία της ανακάλυψης
Το εύρημα του Y1 προσθέτει ένα κρίσιμο κομμάτι στο παζλ της κοσμικής εξέλιξης.
Δείχνει ότι οι πρώτοι γαλαξίες ανέπτυσσαν αστρική δραστηριότητα πολύ πιο έντονη και ενεργή απ’ όσο θεωρούσαν οι επιστήμονες, ίσως επιταχύνοντας τον εμπλουτισμό του Σύμπαντος με τα χημικά στοιχεία που αργότερα γέννησαν πλανήτες και ζωή.
Το «εργοστάσιο αστεριών» Y1 αποτελεί ένα "παράθυρο προς την αυγή του Σύμπαντος", μια εποχή όπου οι πρώτες λάμψεις ύλης και φωτός άρχισαν να υφαίνουν το κοσμικό πέπλο που σήμερα ονομάζουμε Σύμπαν.
