Στα τελευταία του 24ωρα μπαίνει το πολιτικό θρίλερ σε Βρυξέλλες και Ουάσιγκτον για το πλαφόν στην τιμή του ρωσικού πετρελαίου, πέραν του οποίου θα απαγορεύεται σε ευρωπαϊκές ασφαλιστικές εταιρείες και σε ναυτιλιακές να προχωρούν σε συναλλαγές, και η Πολωνία, μαζί με τις χώρες της Βαλτικής, εξακολουθούν να μπλοκάρουν μια συμφωνία για τιμή 62 δολ. το βαρέλι, με αποτέλεσμα να μένει ανοικτό το ενδεχόμενο να απαγορευθούν πλήρως από τις 5 Δεκεμβρίου οι συναλλαγές ευρωπαϊκών εταιρειών για μεταφορά ρωσικού πετρελαίου σε τρίτες χώρες.
Εάν επιβεβαιωθεί αυτό το σενάριο, ο κίνδυνος για την παγκόσμια οικονομία είναι προφανής: θα υπάρξει «έμφραγμα» στη διακίνηση ρωσικού αργού σε μεγάλες οικονομίες της Ασίας, όπως η Κίνα και η Ινδία και θα ανεβούν στα ύψη οι τιμές του πετρελαίου. Ενδεικτικό της αβεβαιότητας που επικρατεί είναι ότι ο ΟΠΕΠ+ ματαίωσε την προγραμματισμένη συνεδρίασή του με φυσική παρουσία και θα αρκεσθεί σε μια τηλεδιάσκεψη, όπου πιθανότατα δεν θα ληφθούν αποφάσεις για αλλαγή πολιτικής, καθώς περιμένει την κατάληξη αυτού του διπλωματικού θρίλερ πριν αποφασίσει αν θα προχωρήσει σε μείωση παραγωγής.
Για τους Έλληνες εφοπλιστές, οι εξελίξεις για το πλαφόν έχουν τεράστια σημασία, καθώς ο ελληνικός εμπορικός στόλος πρωταγωνιστεί στη διακίνηση ρωσικού πετρελαίου στη διεθνή αγορά, ιδιαίτερα μετά την εισβολή στην Ουκρανία. Τα στοιχεία (βλ. γράφημα) δείχνουν ότι έχει σταθερά και με μεγάλη διαφορά το μεγαλύτερο μερίδιο στη διακίνηση ρωσικού αργού, το οποίο πλησιάζει το 50%.
Οι όγκοι διακίνησης ρωσικού πετρελαίου ανάλογα με τον τελικό δικαιούχο των πλοίων
Η στάση της Ελλάδας σε αυτή τη διαπραγμάτευση ευθυγραμμίσθηκε με τα συμφέροντα της ελληνικής ναυτιλίας, καθώς μέχρι πριν από λίγες ημέρες η Αθήνα επέμενε σε ένα πλαφόν τουλάχιστον 70 δολ. το βαρέλι, το οποίο θα ήταν αρκετά υψηλό, ώστε ουσιαστικά οι συναλλαγές να συνεχισθούν χωρίς προβλήματα. Εναλλακτικά, δηλαδή αν το πλαφόν κατέβαινε χαμηλότερα, η Ελλάδα ζητούσε κάποια μορφή αποζημίωσης για τις ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες.
Στην πορεία της διαπραγμάτευσης και προκειμένου να διευκολύνει μια συμφωνία, η Αθήνα δέχθηκε την τελευταία πρόταση για πλαφόν στα 62 δολ. το βαρέλι, δεδομένου ότι και αυτό είναι αρκετά υψηλό για να αφήσει χώρο για συναλλαγές. Το αργό πετρέλαιο Ουραλίων, που είναι η βασική εξαγώγιμη ποικιλία ρωσικού πετρελαίου, διαπραγματεύεται γύρω στα 52 δολ. με πολύ μεγάλη έκπτωση από το brent, της τάξεως του 40%. Ένα πλαφόν στα 62 δολ., με τις σημερινές συνθήκες της αγοράς, ή ακόμη και αν ανεβούν έως και 10 δολ. οι τιμές, θα επέτρεπε να συνεχισθεί η διακίνηση ρωσικού αργού από ελληνικές ναυτιλιακές με ασφαλιστικά συμβόλαια από εταιρείες του ευρύτερου ευρωπαϊκού χώρου, μεταξύ των οποίων και οι εδρεύουσες στη Μ. Βρετανία, που συμμετέχει στα μέτρα κατά του ρωσικού πετρελαίου, στο πλαίσιο του G7.
Όμως, η διαπραγμάτευση παραμένει «κολλημένη» και είναι άγνωστο αν θα υπάρξει πρόοδος στη σημερινή συνάντηση των μονίμων αντιπροσώπων στις Βρυξέλλες, καθώς η Πολωνία και οι σύμμαχοί της, που τηρούν εξαιρετικά σκληρή στάση έναντι της Ρωσίας, επιμένουν ότι ένα υψηλό πλαφόν ουσιαστικά θα επιτρέψει στον Πούτιν να συνεχίσει να χρηματοδοτεί με έσοδα από πετρέλαιο την πολεμική του μηχανή και ζητούν να τοποθετηθεί το πλαφόν πολύ χαμηλότερα, ακόμη και στα 30 δολ. το βαρέλι, ώστε να υπάρξει πραγματική μείωση εσόδων για τη Ρωσία.
Οι πιέσεις που έχουν ασκηθεί στην Πολωνία από άλλες χώρες, με πρώτη τη Γερμανία, δεν έχουν αλλάξει τη στάση της, ενώ τελευταίες πληροφορίες αναφέρουν ότι στη συζήτηση έχει μπει και η Ουάσιγκτον, που θέλει να αποφευχθεί μια σοβαρή διαταραχή στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου και πιέζει τη Βαρσοβία να δεχθεί το πλαφόν των 62 δολ. Αν το όριο τεθεί πολύ χαμηλά, λένε οι Αμερικανοί, η Ρωσία θα μπορούσε ακόμη και να αρνηθεί να πουλήσει πετρέλαιο.
Ο χρόνος που έχει μείνει για να ολοκληρωθεί αυτή η διαπραγμάτευση είναι πολύ μικρός. Στις 5 Δεκεμβρίου θα πρέπει να ενεργοποιηθεί το ευρωπαϊκό εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο: εάν δεν συμφωνηθεί η εξαίρεση των συναλλαγών σε τιμές κάτω από ένα καθορισμένο πλαφόν, η απαγόρευση συναλλαγών από ευρωπαϊκές εταιρείες στο ρωσικό πετρέλαιο θα είναι πλήρης.
Αυτό θα είχε βαρύτατες επιπτώσεις στην ελληνική ναυτιλία. Ελληνικοί εφοπλιστικοί όμιλοι, ακόμη και αν μεταφέρουν εκτός Ευρώπης την έδρα εταιρειών που θα ελέγχουν τάνκερ για διακίνηση ρωσικών φορτίων, θα είναι πολύ δύσκολο να συνεχίσουν με το νέο καθεστώς τη μεταφορά ρωσικού πετρελαίου, αφού θα γίνει πρακτικά αδύνατη η ασφάλιση των φορτίων.
