Σε συστήματα… μαϊμού, που εύκολα καταδολιεύονται από επιτήδειους και διευκολύνουν το «πείραγμα» των αντλιών για να εξαπατώνται ασύστολα οι καταναλωτές, βασίζεται η επιτήρηση του κυκλώματος διακίνησης καυσίμων από τις αρχές, με νόμο που εισηγήθηκε το 2009 ο Κωστής Χατζηδάκης, σημερινός αντιπρόεδρος της ΝΔ, που επιτίθεται στην κυβέρνηση για πλημμελείς ελέγχους για την πάταξη του λαθρεμπορίου!
Αυτό το γεγονός και όχι οι όντως μειωμένοι έλεγχοι από τις αρμόδιες υπηρεσίες είναι το πραγματικό σκάνδαλο της αγοράς καυσίμων. Ούτως ή άλλως, η εγκατάσταση των συστημάτων εισροών – εκροών υποτίθεται ότι έγινε για να υπάρχει διαρκής, ηλεκτρονική παρακολούθηση των πρατηρίων, στα οποία καταλήγει εξ ορισμού το καύσιμο που διακινείται λαθρεμπορικά, δηλαδή χωρίς να έχουν πληρωθεί οι αναλογούντες φόροι και λοιπές επιβαρύνσεις.
Εάν τα συστήματα εισροών – εκροών λειτουργούσαν ακριβώς όπως είχε υποσχεθεί το 2009 ο τότε υπουργός Ανάπτυξης, Κωστής Χατζηδάκης, συλλέγοντας σε πραγματικό χρόνο, με επιστημονικά αποδεκτή μέθοδο και αδιάβλητο τρόπο όλα τα στοιχεία για τις παραδώσεις καυσίμων στα πρατήρια και τις πωλήσεις τους στους καταναλωτές, στέλνοντας μάλιστα τα στοιχεία στο υπουργείο Οικονομικών για συνεχή παρακολούθηση, θα ήταν πρακτικά αδύνατη η λαθρεμπορία κάθε μορφής (ακόμη και με αλλοίωση των ενδείξεων στις αντλίες) και δεν θα χρειάζονταν έλεγχοι, παρά μόνο στο σκέλος της διακίνησης ναυτιλιακών καυσίμων.
"Μαϊμού" τα συστήματα
Όμως, οκτώ χρόνια μετά την πολυδιαφημισμένη μεταρρύθμιση Χατζηδάκη το υπουργείο Οικονομικών αναγνωρίζει ότι το «μάτι» και ο «εγκέφαλος» του μηχανισμού επιτήρησης της αγοράς, τα συστήματα εισροών – εκροών, ουσιαστικά έχουν μετατραπεί σε μηχανισμό «ξεπλύματος» των λαθρεμπόρων!
«Το σύστημα εισροών – εκροών στα πρατήρια υγρών καυσίμων προβλέφθηκε για πρώτη φορά με το νόμο 3784 του 2009», σημειώνει σε χθεσινή ανακοίνωση – απάντηση στην ΝΔ το ΥΠΟΙΚ. «Αλλά», όπως τονίζεται στην ίδια ανακοίνωση, «ο νόμος επέτρεπε την εγκατάσταση λογισμικού από διαφορετικές εταιρείες, χωρίς τις απαραίτητες πιστοποιήσεις με αποτέλεσμα να υπάρχουν δυσκολίες στον έλεγχο αλλά και προβλήματα με παραποιήσεις του λογισμικού και των στοιχείων που στέλνουν οι αντλίες. Η κυβέρνησή μας έχει δρομολογήσει όλες τις νομοθετικές και άλλες ενέργειες ώστε να τελειώσει το πρόβλημα αυτό».
Αυτή η συνοπτική αναφορά φωτογραφίζει δύο πολύ σοβαρές αδυναμίες των συστημάτων εισροών – εκροών: οποιαδήποτε εταιρεία μπορεί να εγκαταστήσει ένα σύστημα, βασισμένο σε ένα κοινό υπολογιστή με Windows, όπου η καταδολίευση ενδείξεων είναι πανεύκολη και δύσκολο να ελεγχθεί από τις αρχές. Εξίσου εύκολο είναι να ρυθμίζονται οι αντλίες για «κλέβουν» τους καταναλωτές, χωρίς να δημιουργείται ανισορροπία στο ισοζύγιο που καταγράφει το σύστημα εισροών – εκροών.
Αναξιόπιστα στοιχεία
Όμως, υπάρχει μια τρίτη, ακόμη σοβαρότερη αδυναμία, την οποία το υπ. Οικονομικών δυστυχώς «ξεχνάει»: τα συστήματα εισροών – εκροών, που κατά παγκόσμια πρωτοτυπία εφαρμόσθηκαν στην Ελλάδα ως επίσημο ελεγκτικό σύστημα, έχουν τεράστια ποσοστά επιτρεπόμενου σφάλματος, πολλαπλάσια αυτών που επιτρέπονται στα διεθνώς πιστοποιημένα συστήματα μέτρησης.
Αυτό αναιρεί την όποια αξία τους στην καταπολέμηση του λαθρεμπορίου: ένας πρατηριούχος, ακόμη και αν βρεθεί (που δεν θα βρεθεί, αφού φροντίζουν οι χάκερ γι’ αυτό…) με σημαντική διαφορά πωλήσεων από τις αγορές, δεν υφίσταται κυρώσεις, ενώ ακόμη και σε μεγάλα ποσοστά διαφορών η νομοθεσία ορίζει ότι πρέπει πρώτα να διερευνάται αν η απόκλιση είναι αποτέλεσμα σφάλματος του συστήματος εισροών – εκροών!
Δεν είναι τυχαίο, ασφαλώς, ότι ουδείς έχει καταδικασθεί από δικαστήριο για λαθρεμπορία με βάση τις ενδείξεις των συστημάτων εισροών – εκροών, είναι μάλιστα αμφίβολο αν έχει κατηγορηθεί έστω ένας πρατηριούχος για λαθρεμπορία, με βάση τις καταγραφές αυτών των συστημάτων, που έχουν λειτουργήσει στην πράξη σαν μέθοδος νομιμοποίησης του λαθρεμπορίου!
Η λύση σε αυτά τα προβλήματα είναι απλή και έχει δοθεί διεθνώς, αλλά την εμποδίζουν παγίως τα συμφέροντα του κλάδου των καυσίμων. Με μετρητές ροής καυσίμων (όχι στάθμης σε δεξαμενή), που κάνουν τη μέτρηση με αναγωγή στη θερμοκρασία των 15ο Κελσίου, ώστε να υπάρχει ένα σταθερό σημείο αναφοράς πέρα από διαστολές/συστολές λόγω θερμοκρασιακών διαφορών, μπορεί να γίνει με μεγάλη ακρίβεια (περιθώριο σφάλματος 0,5%) και χωρίς δυνατότητες καταδολίευσης η μέτρηση των πωλούμενων ποσοτήτων. Αυτό ακριβώς έχει προταθεί εδώ και χρόνια από αρμόδιους υπηρεσιακούς παράγοντες του ΥΠΟΙΚ.
Δυστυχώς, φαίνεται ότι η κυβέρνηση δεν έχει την τόλμη να «ξηλώσει» τα «αμαρτωλά» συστήματα εισροών – εκροών, αλλά θα προσπαθήσει να τα αναβαθμίσει και θωρακίσει από αθέμιτες παρεμβάσεις. Όποια λύση αυτής της μορφής και αν επιχειρηθεί, όμως, η ίδια η αντιεπιστημονική βάση, στην οποία έχουν στηριχθεί τα συστήματα, δεν επιτρέπει να γίνουν πραγματικά εργαλεία αντιμετώπισης του λαθρεμπορίου καυσίμων.
