«Αυτός ο φόβος, μας έχει μολύνει», ακούγεται κάποια στιγμή -με αφορμή την πανδημία- στο ντοκιμαντέρ "Portraits of the Future", που θα προβληθεί στο 24ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, τον Μάρτιο. Είναι ο φόβος το πιο επικίνδυνο στοιχείο της πανδημίας; «Ναι», απαντά κατηγορηματικά η Αργεντινή σκηνοθέτρια Βίρνα Γκαμπριέλα Μολίνα, μιλώντας στο Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων .
«Ο φόβος ήταν πάντα ο χειρότερος σύντροφός μας στην ιστορία της ανθρωπότητας. Στη χώρα μου, ο φόβος επέτρεψε να εξαφανιστούν 30.000 άνθρωποι στα χέρια της στρατιωτικής δικτατορίας. Ο φόβος μας σκοτώνει σιγά σιγά μέσα μας. Σταματά το μυαλό μας, τα συναισθήματά μας, δεν μπορούμε να τρέξουμε, δεν μπορούμε να περάσουμε σε νέα σενάρια, είμαστε στατικοί με τους φόβους μας, μέσα στα σπίτια μας, στο σώμα μας, στο μυαλό μας», τονίζει.
Στην ταινία της, η διαχρονική καταπάτηση των γυναικείων δικαιωμάτων διαπλέκεται με τους φόβους και τις ανασφάλειες που γέννησε η πανδημία, με την ίδια να διερευνά διαρκώς τη νέα μορφή της μετα-πραγματικότητας, Post Reality, όπως είναι και το κεντρικό θέμα του 24ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.
Το «Portraits of the Future» είναι μια προσωπική, πολιτική, κοινωνική και ιστορική ταινία, που φλερτάρει τόσο με το ντοκιμαντέρ, όσο και με τη μυθοπλασία. Για τη σκηνοθέτρια, το ζητούμενο είναι η ισορροπία μεταξύ τους. «Όταν αυτός ο διάλογος δεν υπάρχει, νιώθω ότι η ταινία δεν προχωράει, δεν λειτουργεί. Τίποτα στον κόσμο δεν υπάρχει μόνο του και η μυθοπλασία και η πραγματικότητα δεν αποτελούν εξαίρεση. Ταυτόχρονα, το ντοκιμαντέρ ή η μυθοπλασία είναι κατηγορίες που φτιάχνουμε για να κατανοήσουμε την ύπαρξή μας. Ο κόσμος αλλάζει πολύ γρήγορα και οι κατηγορίες αυτές... γερνούν. Στην ταινία μου άρχισα να βρίσκω νέες εικόνες, που δεν ανήκουν στη μυθοπλασία ή στο ντοκιμαντέρ και ήταν η πρώτη φορά στη ζωή μου, ως κινηματογραφίστρια, που βιώνω κάτι τέτοιο», εξηγεί.
Ευγνώμων για τις μηχανές
Μέσα στο ντοκιμαντέρ, αναφερόμενη στη διαδικασία δημιουργίας μιας ταινίας, λέει η Μολίνα: «Είμαι απλώς ένα άλλο εργαλείο στη μηχανή». Όπως εξηγεί, νιώθει ότι πλέον οι μηχανές παίρνουν πολλές αποφάσεις στη διαδικασία της δημιουργίας. «Σήμερα, ο δεσμός μεταξύ ανθρώπων και μηχανών είναι τόσο ισχυρός, που έχουμε δύο δρόμους: είτε να παλεύουμε με αυτόν κάθε μέρα (και αυτός ο αγώνας συμβαίνει μέσα στο μυαλό μας κατά τη διαδικασία λήψης αποφάσεων), είτε να πειραματιζόμαστε στο πόσο μακριά μπορεί να μας πάει αυτός ο δεσμός», επισημαίνει η σκηνοθέτρια.
Στην ταινία, η ίδια πειραματίστηκε πολύ με τις μηχανές, προσπαθώντας να βρει νέες εικόνες και νέους ήχους. «Είμαι πολύ ευγνώμων για τα μηχανήματα που είχα στη ζωή μου, γιατί μού έδιναν πάντα μεγάλη ελευθερία να πειραματίζομαι», σημειώνει.
Η Βίρνα Γκαμπριέλα Μολίνα τονίζει ότι η τεχνολογία δεν ανήκει στον καπιταλισμό. «Υπήρχε πριν από τον καπιταλισμό και θα υπάρχει μετά από αυτόν. Το μεγάλο πρόβλημα σήμερα είναι ότι ο στόχος δεν είναι να βελτιώσουμε τις συνθήκες ζωής της ανθρωπότητας, αλλά να αυξήσουμε τον πλούτο», λέει και προσθέτει ότι «μπορούμε να οικοδομήσουμε ένα διαφορετικό σύστημα από αυτόν τον τοξικό καπιταλισμό. Πιστεύω πραγματικά ότι έχουμε τα εργαλεία για να φτιάξουμε ένα νέο σύστημα παραγωγής».
Για τη σκηνοθέτρια, ο πλούτος είναι μια μεγάλη «μυθοπλασία που δημιουργήθηκε από άντρες για να ελέγξουν όλα όσα υπάρχουν στον πλανήτη. Το πρόβλημα, λοιπόν, είναι να βρούμε τα όρια ανάμεσα στη μυθοπλασία και την πραγματικότητα που ζούμε. Με τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης χάσαμε την ελπίδα να χτίσουμε ένα διαφορετικό σύστημα, γιατί αυτό που ονομάστηκε "σοσιαλισμός" ήταν ένα πατριαρχικό σύστημα. Δεν ήταν σοσιαλισμός, αλλά καπιταλισμός από το κράτος. Τώρα πρέπει να επιτρέψουμε στον εαυτό μας να ονειρευτεί έναν κόσμο χωρίς καταπιεστές και καταπιεσμένους ανθρώπους».
2η παρουσία στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης
Η Βίρνα Γκαμπριέλα Μολίνα δεν έχει επισκεφτεί ποτέ την Ελλάδα -«ελπίζω μια μέρα να μπορέσω να ταξιδέψω εκεί», σημειώνει- είναι ωστόσο η δεύτερη φορά που ταινία της κάνει πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Εδώ είχε κάνει το 2009 πρεμιέρα και η δεύτερη της ταινία της με τον Ερνέστο Αρντίτο, «Heart of the Factory».
Χαρακτηρίζει «γιορτή» κάθε συμμετοχή της σε Φεστιβάλ, ωστόσο την ανησυχεί το γεγονός ότι οι Αγορές κερδίζουν ολοένα και μεγαλύτερο χώρο μέσα στη δομή των Φεστιβάλ Κινηματογράφου, συγκεντρώνοντας όλη την προσοχή των κινηματογραφιστών.
«Γίνεται όλο και πιο δύσκολο να μιλήσουμε για τον κινηματογράφο και καταλήγουμε να μιλάμε για ...business. Νομίζω ότι δεν είναι όλα δουλειά. Ο κινηματογράφος είναι κάτι περισσότερο από αυτό», υπογραμμίζει.
Αυτήν την εποχή, η Βίρνα Γκαμπριέλα Μολίνα ολοκληρώνει μαζί με τον Αρντίτο τη νέα τους ταινία, μια μυθοπλασία, με τίτλο «Η μάγισσα του Χίτλερ», που μιλάει για το ναζισμό και πώς αυτή η ιδεολογία επιβίωσε μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Η ταινία διαδραματίζεται το 1961 στην Αργεντινή Παταγονία, όπου πολλοί εγκληματίες ναζί βρήκαν καταφύγιο και ζούσαν με πλαστές ταυτότητες.
