Την ώρα που τα προβλήματα των ιταλικών τραπεζών βρίσκονται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος των αγορών και στην ΕΕ υπάρχει εν εξελίξει αντιπαράθεση για τον τρόπο ανακεφαλαιοποίησαης τους, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έρχεται να δώσει λύση-διέξοδο, αποφαινόμενο ότι δεν είναι υποχρεωτική η εφαρμογή της Οδηγίας που προβλέπει bail-in. Αυτό σημαίνει ότι οι ιταλικές τράπεζες - και άλλες ευρωπαίκές στο μέλλον - μπορούν να ανακεφαλαιοποιηθούν με κρατικό χρήμα, χωρίς να υποστούν απαραιτήτως κούρεμα οι μέτοχοι και οι ομολογιούχοι τους, ούτε βέβαια οι καταθέτες.
Στην απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου αναφέρεται ότι η Οδηγία BRRD για το bail-in δεν είναι δεσμευτική για τα κράτη-μέλη, τα οποία μπορούν να συνδράμουν κεφαλαιακά και να διασώσουν τράπεζες πριν προχωρήσουν σε ανακεφαλαιοποιήσεις εις βάρος των μετόχων και των ομολογιούχων μειωμένης εξασφάλισης.
Οι κανόνες της ΕΕ για την επιβολή ζημιών στους πιστωτές μιας τράπεζας πριν απαιτηθεί διάσωση της με κρατικό χρήμα, θεωρήθηκαν νόμιμοι από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, όταν κλήθηκε να αποφανθεί για τον τρόπο διάσωσης τραπεζών στη Σλοβενία.
Τώρα το Δικαστήριο αποφαίνεται ότι η επιβολή ζημιών στους μετόχους και τους κατόχους ομολόγων μειωμένης εξασφάλισης δεν αποτελεί προϋπόθεση για την παροχή κρατικής βοήθειας σε μια προβληματική τράπεζα.
Οι δικαστές πρόσθεσαν ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, που επιβλέπει την εφαρμογή των κανόνων της ΕΕ στα κράτη-μέλη, μπορεί παρόλα αυτά να ανοίξει επίσημη έρευνα για κάθε ξεχωριστή περίπτωση ανακεφαλαιοποίησης, προκειμένου να διαπιστώσει κατά πόσο παραβιάστηκαν οι κανόνες ανταγωνισμού της ΕΕ, με τη χορήγηση κρατικής βοήθειας σε τράπεζα χωρίς να υποστούν κούρεμα οι μέτοχοι και οι ομολογιούχοι.
Έτοιμο για υποχωρήσεις το Βερολίνο
Η Γερμανία που αντιδρούσε αρχικά στις προσπάθειες της ιταλίας να ανακεφαλαιοποιήσει τις τράπεζες της με κρατικό χρήμα και χωρίς bai-in, έχει ρίξει πλέον τους τόνους και επιδεικνύει διαλλακτικότητα. Ακόμη και η Μέρκελ σε πρόσφατες δηλώσεις της άφησε περιθώρια συναίνεσης στο ιταλικό σχέδιο.
Το πρακτορείο Reuters επικαλείται δηλώσεις Γερμανού αξιωματούχου, ότι το Βερολίνο είναι έτοιμο να αποδεχθεί ένα σχέδιο διάσωσης των τραπεζών της Ιταλίας με κρατική βοήθεια. «Υπάρχει η διάθεση για συμβιβασμό σχετικά με την εφαρμογή των κανονισμών για το "bail in". Θα είμαστε ικανοποιημένοι με μία μορφή μερικού "bail in" που θα προστατεύει τους μικρομετόχους», είπε στο πρακτορείο.
«Οι Ιταλοί επιμένουν να μην γίνει οποιοδήποτε bail in. Αυτό δεν είναι στο τραπέζι. Δεν πρόκειται να δεχτούμε τέτοια κατάφωρη περιφρόνηση των κανόνων του bail in», πρόσθεσε. «Ωστόσο, στο πλαίσιο της οδηγίας (για το bail-in) υπάρχουν περιθώρια. Μπορείς να προστατέψεις τους μικρούς επενδυτές πλήρως. Ή να προστατεύσεις όλους τους επενδυτές λιανικής (καταθέτες και μικορομολογιούχους) μέχρι ενός ορισμένου ποσού», όπως είπε.
Ερωτηθείς ποιο όριο θα μπορούσε να εφαρμοστεί, η πηγή ανέφερε ένα ποσό των 100.000 ευρώ. Αυτό θα επεκτείνει αποτελεσματικά την προστασία που έχουν οι αποταμιευτές σε μια προβληματική τράπεζα έως τους μικρούς επενδυτές στα ομόλογά της.
Όλες οι πλευρές πάντως φαίνεται πως θέλουν να καθησυχάσουν. Αυτό έπραξε πρόσφατα η Άνγκελα Μέρκελ, ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε αλλά και ο πρόεδρος του Eurogroup, Γερούν Ντάισελμπλουμ. Ωστόσο άλλοι παράγοντες κοντά στην υπόθεση έχουν τονίσει την ανάγκη για άμεση δράση. Οι ανησυχίες που εκφράζονται είναι πως ελλοχεύει ο κίνδυνος μιας μερικής λύσης η οποία θα είναι βραχυπρόθεσμη, ενώ κανονικά απαιτείται μια λύση για το ιταλικό τραπεζικό σύστημα συνολικά.
