Τα θετικά αποτελέσματα της ανάκτησης της επενδυτικής βαθμίδας αποτυπώθηκαν και στις δύο εκδόσεις ομολόγων του ελληνικού δημοσίου εντός του 2024.
Η τελευταία έξοδος της Ελλάδας στις αγορές με 30ετές ομόλογο παρείχε νέα ισχυρή ψήφο εμπιστοσύνης στα ελληνικά ομόλογα με τους επενδυτές να προσφέρουν 33 δισ. ευρώ, ενώ το επιτόκιο διαμορφώθηκε σε επίπεδο που πιστοποιεί την επενδυτική βαθμίδα και συγκρίνεται ευθέως με τα αντίστοιχα επιτόκια άλλων χωρών της Ευρωζώνης.
Είχε προηγηθεί η έκδοση νέου 10ετούς ομολόγου, η οποία συγκέντρωσε προσφορές 35 δισ. ευρώ, ενώ καταγράφηκε ιστορικό ρεκόρ προσφοράς κεφαλαίων σε ελληνικά assets και σηματοδοτεί την είσοδο του ελληνικού χρέους σε μία νέα περίοδο.
Δηλαδή μέσα σε δύο σχεδόν μήνες μόνο τα ελληνικά ομόλογα προσέλκυσαν 68 δισ. ευρώ και εάν προσθέσουμε και τις προσφορές και για άλλα ελληνικά assets έχουν υπάρξει προσφορές της τάξης των 100 δισ. ευρώ, τους τελευταίους μήνες.
Οι συστημικές τράπεζες έχουν συγκεντρώσει προσφορές σχεδόν 20 δισ ευρώ μέσω της διαδικασίας αποεπένδυσης του ΤΧΣ αλλά και μέσω των εκδόσεων ομολόγων, ενώ να σημειώσουμε και τις προσφορές των 8 δισ. ευρώ που υπήρξαν κατά την εισαγωγή του ΔΑΑ στο Χρηματιστήριο.
Την ίδια ώρα, όπως παρατηρούν παράγοντες της αγοράς, μία νέα γενιά επενδυτών περισσότερο "ποιοτικών" και μακροπρόσθεσμων, δημιουργείται για τα ελληνικά assets, μετά την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας. Ο τίτλος investment grade επιτρέπει σε ένα πολύ μεγαλύτερο κοινό επενδυτών να επενδύσει σε περιουσιακά στοιχεία της Ελλάδας.
Η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας, εκτός από την αγορά των ομολόγων, δημιουργεί ένα διαφορετικό επενδυτικό κοινό και για την ελληνική χρηματιστηριακή αγορά και βάζει στην τελική ευθεία την αναβάθμιση της στις ανεπτυγμένες αγορές.
Τα ομόλογα
Τη θετική επίδραση της ανάκτησης της επενδυτικής βαθμίδας για την αγορά ομολόγων και μετοχών επισημαίνει η Τράπεζα της Ελλάδος στην τελευταία έκθεσή της για τη Χρηματοπιστωτική Σταθερότητα.
Στην Ελλάδα, κατά το διάστημα Αυγούστου-Δεκέμβριου 2023 τρεις εκ των τεσσάρων οίκων αξιολόγησης που αναγνωρίζονται από το Ευρωσύστημα αναβάθμισαν την πιστοληπτική διαβάθμιση της Ελλάδος στην επενδυτική κατηγορία, καθώς αξιολογήθηκε θετικά η ευνοϊκή δυναμική για την εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους, η κυβερνητική δέσμευση για δημοσιονομική πειθαρχία και την έγκαιρη υλοποίηση ενός φιλόδοξου μεταρρυθμιστικού προγράμματος με επενδυτικό προσανατολισμό, η συνεχιζόμενη ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, αλλά και η περαιτέρω βελτίωση των οικονομικών μεγεθών του ελληνικού τραπεζικού τομέα.
Πρώτη η Scope τον Αύγουστο του 2023 και κατόπιν η DBRS το Σεπτέμβριο προχώρησαν στην αναβάθμιση του αξιόχρεου της χώρας, ενώ ακολούθησαν η Standard & Poor's τον Οκτώβριο και η Fitch Ratings το Δεκέμβριο του ίδιου έτους, διαμορφώνοντας την πιστοληπτική διαβάθμιση της χώρας σε (BBB-). Υπολείπεται η αναβάθμιση της Ελλάδας από τον οίκο αξιολόγησης Moody's.
Oι αποδόσεις των τίτλων του Ελληνικού Δημοσίου μειώθηκαν για όλες τις διάρκειες κατά το διάστημα Νοεμβρίου 2023 - Μαρτίου 2024, με τις αγορές να αποτιμούν θετικά και την ανάκτηση της επενδυτικής κατηγορίας για το αξιόχρεο της χώρας.
H διαφορά της απόδοσης (spread) του δεκαετούς ομολόγου του Ελληνικού Δημοσίου έναντι του αντίστοιχου γερμανικού (Bund) μειώθηκε από 140 μονάδες βάσης στις αρχές Νοεμβρίου 2023 σε 109 μονάδες βάσης στα τέλη Μαρτίου 2024 .
Λόγω της βελτίωσης του οικονομικού κλίματος, τα πενταετή ασφάλιστρα πιστωτικού κινδύνου (5-year Credit Default Swaps - CDS) της Ελλάδος σημείωσαν σημαντική πτώση κατά το διάστημα Νοεμβρίου 2023 - Μαρτίου 2024 και διαμορφώθηκαν σε 62 μονάδες βάσης στα τέλη Μαρτίου 2024, από 86 μονάδες βάσης στις αρχές Νοεμβρίου 2023.
Αντίστοιχη πτωτική πορεία ακολούθησαν και οι τιμές των πενταετών ασφαλίστρων πιστωτικού κινδύνου για το σύνολο των σημαντικών ελληνικών τραπεζών μέχρι και το Μάρτιο του 2024, παραμένοντας σε σημαντικά υψηλότερα επίπεδα από εκείνα της Ελλάδας.
Όπως σημειώνει η ΤτΕ, τον Φεβρουάριο του 2024 το δημόσιο άντλησε 4 δισεκ. ευρώ από νέα έκδοση 10ετούς ομολόγου με απόδοση 3,478%, αισθητά χαμηλότερη από το 4,279% στην αντίστοιχης διάρκειας έκδοσης τον Ιανουάριο του 2023. Αξίζει να σημειωθεί ότι η συγκεκριμένη έκδοση πέτυχε ταυτόχρονα τρία ρεκόρ: (1) Συγκέντρωσε το μεγαλύτερο βιβλίο προσφορών που έχει σημειωθεί ποτέ για ελληνικό κρατικό τίτλο, καθώς ξεπέρασε τα 35 δισεκ. ευρώ, με το δείκτη κάλυψης να διαμορφώνεται σε 8,75x (έναντι 6,26x της προηγούμενης αντίστοιχης έκδοσης). (2) Η τιμολόγηση του ομολόγου έκλεισε με τη χαμηλότερη διαφορά αποδόσεων που έχει επιτευχθεί σε ελληνική έκδοση - στις 80 μονάδες βάσης πάνω από το μέσο επιτόκιο συναλλαγών σε ομόλογα χωρίς κίνδυνο σε ευρώ (mid-swap rate). (3) Είναι το μεγαλύτερο ποσό έκδοσης 10ετούς ομολόγου από το 2010.
Οι παραπάνω εκδόσεις ήταν οι πρώτες μετά την ανάκτηση της επενδυτικής κατηγορίας από τους μεγάλους οίκους αξιολόγησης και η επιτυχία τους αποτυπώνει το ιδιαίτερα αυξημένο επενδυτικό ενδιαφέρον για τους ελληνικούς τίτλους, που οφείλεται αφενός στο ότι τα ελληνικά ομόλογα έχουν πλέον ένα μεγαλύτερο κοινό επενδυτών λόγω της ένταξής τους στους διεθνείς δείκτες και αφετέρου στην ισχυρή ζήτηση για τις κρατικές εκδόσεις γενικότερα, εν όψει των προσδοκιών της αγοράς για σχετική χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής του Ευρωσυστήματος από τα τέλη του δευτέρου τριμήνου του έτους.
Το Χρηματιστήριο
Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τη βελτίωση της χρηματοοικονομικής κατάστασης των ελληνικών μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων, το γενικότερα ευνοϊκό μακροοικονομικό περιβάλλον, τη διαμόρφωση συνθηκών πολιτικής σταθερότητας, καθώς και τα ενθαρρυντικά στατιστικά στοιχεία για την απασχόληση με τη συνέχιση της μείωσης του ποσοστού ανεργίας, συνέβαλε καθοριστικά στην εμπέδωση θετικού κλίματος στην ελληνική χρηματιστηριακή αγορά.
Ως εκ τούτου, το διάστημα Νοεμβρίου 2023-Μαρτίου 2024 οι εγχώριοι χρηματιστηριακοί δείκτες ακολούθησαν σταθερά ανοδική πορεία και ο Γενικός Δείκτης τιμών του Χρηματιστηρίου Αθηνών (ΓΔΧΑ) σημείωσε υψηλό περίπου δέκα ετών το Μάρτιο του 2024 (1.434,87 μονάδες), αυξημένος κατά 19,9% σε σχέση με το Νοέμβριο του 2023, όπως επισημαίνει η έκθεση της ΤτΕ.
Όσον αφορά τις σημαντικές τράπεζες των οποίων οι μετοχικοί τίτλοι είναι εισηγμένοι στο Χρηματιστήριο Αθηνών, οι δείκτες Αγοραίας Κεφαλαιοποίησης ως προς το Σταθμισμένο Ενεργητικό ακολούθησαν παράλληλη πορεία με τον ΓΔΧΑ, σημειώνοντας σημαντική αύξηση το χρονικό διάστημα Νοεμβρίου 2023 - Μαρτίου 2024, εξαιτίας της θετικής πορείας των οικονομικών μεγεθών των τραπεζών, της αναβάθμισης της πιστοληπτικής ικανότητάς τους το Δεκέμβριο του 2023 από δυο οίκους αξιολόγησης (Standard & Poor's και Fitch), καθώς και της ανάκτησης της επενδυτικής κατηγορίας για το αξιόχρεο της χώρας.
Η διαφορά των αποτιμήσεων μεταξύ των ευρωπαϊκών και των ελληνικών μετοχών αυξήθηκε την περίοδο Νοεμβρίου 2023 - Μαρτίου 2024, καθώς ο ΓΔΧΑ αυξήθηκε λιγότερο σε σύγκριση με το δείκτη Euro Stoxx 5030 (18,6% έναντι 24,4%, αντίστοιχα). Ο δείκτης της χρηματιστηριακής αξίας σε σχέση με τη λογιστική αξία (Price to Book Value - P/BV) των ευρωπαϊκών μετοχικών τίτλων κατά την περίοδο Νοεμβρίου 2023 - Μαρτίου 2024 αυξήθηκε από 1,77 σε 2,16, ενώ ο αντίστοιχος δείκτης του ΓΔΧΑ αυξήθηκε από 1,15 σε 1,32 την εν λόγω περίοδο. Επισημαίνεται ότι ο ευρωπαϊκός μέσος P/BV ανέρχεται σε 1,96 το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και συνεχίζει να είναι σημαντικά υψηλότερος από τον αντίστοιχο ελληνικό (1,25 ).
Οι τράπεζες
Οι αποδόσεις των ομολόγων των ελληνικών τραπεζών υποχώρησαν κατά το διάστημα Νοεμβρίου 2023 - Μαρτίου 2024, λόγω της ανάκτησης της επενδυτικής κατηγορίας για το αξιόχρεο της χώρας, της βελτίωσης των οικονομικών μεγεθών των τραπεζών, αλλά και της αναβάθμισης της πιστοληπτικής τους ικανότητας . Οι αναβαθμίσεις της πιστοληπτικής ικανότητας προσέδωσαν νέα δυναμική στην προσέλκυση επενδυτικών κεφαλαίων, καθώς οι επενδυτές ήταν απρόθυμοι μέχρι πρόσφατα να τοποθετηθούν στη χώρα, δεδομένων των καταστατικών και θεσμικών περιορισμών. Ταυτόχρονα, η επίσπευση της αποεπένδυσης του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας από το μετοχικό κεφάλαιο των σημαντικών τραπεζών δημιούργησε κλίμα ευφορίας, που αποτυπώθηκε τόσο στις αποτιμήσεις των μετοχικών αξιών όσο και στις αποδόσεις των ομολογιακών εκδόσεών τους. Στο πλαίσιο αυτό, οι ελληνικές τράπεζες προχώρησαν στην άντληση συνολικά 2,8 δισεκ ευρώ από την έκδοση ομολόγων τόσο χαμηλής όσο και υψηλής εξοφλητικής προτεραιότητας το διάστημα Νοεμβρίου 2023 - Μαρτίου 2024.
Επισημαίνεται ότι η αποκλιμάκωση του κόστους άντλησης κεφαλαίων των τραπεζών είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την προσπάθεια κάλυψης των εποπτικών υποχρεώσεων των ελάχιστων απαιτήσεων ιδίων κεφαλαίων και επιλέξιμων υποχρεώσεων (MREL). Συνεπώς, τυχούσες μελλοντικές αναβαθμίσεις της πιστοληπτικής διαβάθμισης των τεσσάρων σημαντικών τραπεζών θα συμβάλουν περαιτέρω θετικά στην εν λόγω προσπάθεια.
