Η κρίση του 2010 προκάλεσε μια απότομη και βαθιά τομή στο πολιτικό και κομματικό σύστημα, εγκαινιάζοντας έναν νέο πολιτικό κύκλο ο οποίος, έστω και σε νέα πλέον φάση, ακόμη βρίσκεται σε εξέλιξη. Μέσα σε αυτόν τον κύκλο, διακρίνεται μια περίοδος, μεταξύ 2012 και 2019, η οποία έχει σημαδευτεί από την πολιτική άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ με τις αρχικές εκλογικές επιτυχίες του 2012 και τις διαδοχικές εκλογικές επικρατήσεις το 2014 και το 2015, αλλά και από την εκλογική ήττα της 7ης Ιουλίου 2019.
Του Παναγιώτη Σκευοφύλακα*
Στην πορεία του χρόνου και παράλληλα με τις εκλογικές καταγραφές στην επιφάνεια, στη «βάση» διενεργούνταν σύνθετες και σε κάθε περίπτωση όχι γραμμικές διεργασίες κοινωνικών και πολιτικών ζυμώσεων. Εξετάζοντας την ποιοτική διάσταση των διεργασιών αυτών προκύπτουν δεδομένα που η ποσοτική εξέλιξη των πραγμάτων ενίοτε υπερκάλυπτε. Μελετώντας αυτά χαρτογραφούνται τάσεις που εν πολλοίς «εξηγούν» τόσο την πολιτική άνοδο όσο και την εκλογική ήττα.
Για παράδειγμα από τη μία φαίνεται ότι, παρά τις επιμέρους δοκιμασίες, ο ΣΥΡΙΖΑ σφυρηλατεί με τις ισχυρές διασυνδέσεις με τις λαϊκές τάξεις και την κοινωνική βάση της παραδοσιακής Κεντροαριστεράς στην Ελλάδα.
Από την άλλη, εντοπίζεται μια προϊούσα διάρρηξη της σχέσης εκπροσώπησης με τους ελευθεροεπαγγελματίες ήδη από το Σεπτέμβριο του 2015, την περίοδο της κυριαρχίας του δηλαδή, ενώ η υστέρηση του ΣΥΡΙΖΑ στον αγροτικό πληθυσμό στις εκλογές του 2019 υπενθυμίζει τις δυσκολίες που αντιμετώπισε ο ΣΥΡΙΖΑ το 2012 στην κοινωνικο-γεωγραφική εξάπλωσή του πέραν των αστικών κέντρων και των πληθυσμών τους.
Ο ΣΥΡΙΖΑ του 2019 είναι, σε επίπεδο εσωτερικής σύνθεσης της ψήφου, ένας «άλλος» ΣΥΡΙΖΑ από το 2009 και ένας αρκετά «διαφορετικός» από τον Ιανουάριου του 2015, όταν κατέστη «εθνικό» κόμμα σε όρους εκπροσώπησης. Λαμβάνοντας αυτό υπόψη, η σε εξέλιξη ανασυγκρότηση του ΣΥΡΙΖΑ θα κριθεί και από τη δυνατότητά του να επιτύχει παράλληλα τη ζητούμενη σταθερότητα, την επιβεβλημένη συνεκτικότητα αλλά και την αναγκαία ελαστικότητα -ώστε να μπορεί να είναι δυνητικά πλειοψηφική και προοπτικά ηγεμονική- της κοινωνικής συμμαχίας του.
Οι εμπειρίες της προηγούμενης περιόδου δεν προδικάζουν το μέλλον, αλλά η αξιοποίησή τους είναι κρίσιμη για την επιτυχία, στη βάση της στοχοθεσίας που θα οριστεί, του εγχειρήματος.
* Σύμβουλος Στρατηγικής, Πολιτικής και Επικοινωνίας, Γενικός Διευθυντής του Ινστιτούτου Εναλλακτικών Πολιτικών (ΕΝΑ). Το παρόν κείμενο είναι περίληψη ανάλυσής του για το Δελτίο Πολιτικής Συγκυρίας του ΕΝΑ. [Το pdf του Δελτίου με ολόκληρα τα κείμενα]
