Η ρύθμιση δανείων μέσω του Εξωδικαστικού Μηχανισμού έχει δώσει ανάσα σε χιλιάδες δανειολήπτες. Πίσω όμως από τις «επιτυχημένες» ρυθμίσεις, κρύβεται ένα σημαντικό νομικό και πρακτικό ζήτημα που πολλοί αγνοούν: η ευθύνη του εγγυητή.
Πολλοί εγγυητές -συγγενείς, διαχειριστές εταιρειών ή εταίροι- θεωρούν ότι η ρύθμιση ή η διαγραφή του δανείου απαλλάσσει αυτόματα και τους ίδιους. Συχνά όμως, λίγο καιρό αργότερα διαπιστώνουν, ότι η τράπεζα ή ο servicer εξακολουθεί να απαίτεί το ποσό που «κουρεύτηκε» από τον πρωτοφειλέτη, με ένα εξώδικο ή και ακόμη με μία διαταγή πληρωμής.
Η ευθύνη του εγγυητή παραμένει
Σύμφωνα με το άρθρο 847 επ. του Αστικού Κώδικα, η εγγύηση είναι παρεπόμενη, αλλά αυτόνομη υποχρέωση. Ο εγγυητής δεσμεύεται να πληρώσει το χρέος του οφειλέτη, αν εκείνος δεν το πράξει και ευθύνεται εις ολόκληρον με την προσωπική του περιουσία.
Εκτός αν συμμετέχει ρητά στη ρύθμιση ή αν η υποχρέωσή του έχει τροποποιηθεί με δική του συμφωνία, η τράπεζα μπορεί να στραφεί κατά του εγγυητή για το υπόλοιπο που δεν πληρώθηκε.
Γι’ αυτό, στον Εξωδικαστικό Μηχανισμό είναι κρίσιμο να υποβάλει αίτηση και ο εγγυητής, είτε ταυτόχρονα, είτε ξεχωριστά από τον οφειλέτη.
Μόνο έτσι διασφαλίζει ότι το “κούρεμα” και οι νέοι όροι αποπληρωμής θα ισχύουν και για τον ίδιο.
Το παράδοξο των διαφορετικών ρυθμίσεων
Ένα από τα παράδοξα της πλατφόρμας είναι ότι μπορεί να υπάρξουν δύο διαφορετικές ρυθμίσεις για το ίδιο δάνειο: Μία από τον οφειλέτη (μέσω τραπεζικής συμφωνίας ή Εξωδικαστικού) και μία δεύτερη από τον εγγυητή, που υποβάλλει δική του αίτηση αργότερα.
Αν δεν έχουν υποβάλει κοινή αίτηση, οι όροι μπορεί να είναι τελείως διαφορετικοί, π.χ. η μία ρύθμιση να προβλέπει διαγραφή και η άλλη όχι.
Έτσι, είναι δυνατόν ο οφειλέτης να θεωρεί ότι «έκλεισε» το δάνειό του, ενώ ο εγγυητής παραμένει υποχρεωμένος για το ποσό που «κουρεύτηκε».
Αυτό συμβαίνει γιατί ο Εξωδικαστικός αντιμετωπίζει κάθε αίτηση ανεξάρτητα. Το σύστημα δεν "συνδέει" αυτόματα τον εγγυητή με τον πρωτοφειλέτη, εκτός αν υποβάλουν κοινή αίτηση μέσω της πλατφόρμας ΕΓΔΙΧ.
Η παγίδα της κοινής αίτησης
Από την άλλη, η κοινή αίτηση οφειλέτη και εγγυητή εγκυμονεί και αυτή κινδύνους.
Όταν συνυποβάλλουν αίτηση, η πλατφόρμα εξετάζει ενιαία την οικονομική εικόνα όλων - εισοδήματα, ακίνητα, τραπεζικές καταθέσεις.
Αν ο εγγυητής διαθέτει επαρκή εισοδήματα ή ακίνητα χωρίς βάρη, το σύστημα μπορεί να θεωρήσει ότι η συνολική δυνατότητα αποπληρωμής είναι μεγαλύτερη και να προτείνει λιγότερο ευνοϊκή ρύθμιση, π.χ. μικρότερο “κούρεμα” ή περισσότερες δόσεις.
Έτσι, ο οφειλέτης μπορεί να βρεθεί με χειρότερους όρους, επειδή ο εγγυητής του θεωρείται οικονομικά ισχυρός.
Η υποβολή χωρίς συνυποβολή
Όταν ένας οφειλέτης υποβάλει αίτηση στον Εξωδικαστικό, το σύστημα ζητά να προσκληθούν και οι εγγυητές ή συνοφειλέτες, ώστε να συνυποβάλουν τη δική τους αίτηση. Ωστόσο, ο Ν. 4738/2020 δεν επιβάλλει τη συνυποβολή ως προύπόθεση για την οριστική υποβολή της αίτησης.
Επομένως, υπάρχει η δυνατότητα η αίτηση να προχωρήσει και να οριστικοποιηθεί χωρίς τη συμμετοχή των άλλων συνυπόχρεων.
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ο εγγυητής μπορεί να μείνει εκτός ρύθμισης και να συνεχίσει να ευθύνεται ολοκληρωτικά για το ποσό που κουρεύτηκε στον οφειλέτη.
Τι πρέπει να κάνουν οι εγγυητές
Ο εγγυητής πρέπει να γνωρίζει ότι:
- Η ρύθμιση του οφειλέτη δεν τον καλύπτει αυτόματα.
- Μπορεί να υποβάλει δική του αίτηση Εξωδικαστικού για να ρυθμίσει την ευθύνη του.
- Πριν αποφασίσει αν θα συμμετάσχει σε κοινή ή ξεχωριστή αίτηση, πρέπει να αξιολογήσει με έναν εξειδικευμένο σύμβουλο, τη συνολική οικονομική εικόνα όλων των συνυπόχρεων.
- Αν έχει πληρώσει μέρος ή όλο το ποσό, έχει δικαίωμα αναγωγής κατά του οφειλέτη (ΑΚ 858 επ.), δηλαδή να ζητήσει επιστροφή των χρημάτων που κατέβαλε.
Εν ολίγοις, ο Εξωδικαστικός μπορεί να αποτελέσει λύση και για τους εγγυητές, αλλά χρειάζεται προσεκτικό χειρισμό. Η συμμετοχή τους πρέπει να είναι συνειδητή και στρατηγική, γιατί μια κοινή αίτηση μπορεί να οδηγήσει σε χειρότερη ρύθμιση, ενώ μια ξεχωριστή μπορεί να τους αφήσει εκτεθειμένους.
Η έγκαιρη νομική και οικονομική καθοδήγηση είναι το κλειδί, ώστε να αποφευχθούν διπλές ή ασύμμετρες ρυθμίσεις για το ίδιο δάνειο και να προστατευθούν τόσο ο οφειλέτης, όσο και ο εγγυητής.
* Όλες οι πληροφορίες αυτού του άρθρου προέρχονται από την εξειδικευμένη εταιρεία Solvdebt
