Το κούρεμα δανείου αποτελεί ίσως τη σημαντικότερη προσδοκία για χιλιάδες οφειλέτες που αδυνατούν να ανταποκριθούν στις δανειακές τους υποχρεώσεις. Στην πράξη, πρόκειται για μια διαδικασία μερικής διαγραφής οφειλής, την οποία μπορούν να προσφέρουν οι τράπεζες ή οι εταιρείες διαχείρισης δανείων (servicers), υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις.
Η δυνατότητα αυτή δεν είναι αυτονόητο δικαίωμα του δανειολήπτη, αλλά εξαρτάται από τη συνεργασία του, την αποδεδειγμένη οικονομική του αδυναμία και την αξία των περιουσιακών του στοιχείων.
Ας δούμε αναλυτικά πότε και πώς μπορεί να επιτευχθεί "κούρεμα" δανείου, ποιοι τύποι διαγραφής εφαρμόζονται στην πράξη και τί εξετάζουν οι πιστωτές πριν λάβουν απόφαση. Παρατίθενται επίσης παραδείγματα ρύθμισης και πρακτικές συμβουλές για δανειολήπτες που θέλουν να αυξήσουν τις πιθανότητες αποδοχής του αιτήματός τους, αποφεύγοντας τον πλειστηριασμό και διασφαλίζοντας μια βιώσιμη λύση για το χρέος τους.
Ποιες είναι οι προϋποθέσεις για κούρεμα δανείου;
-
Αποδεδειγμένη αδυναμία εξυπηρέτησης του δανείου
Η βασική προϋπόθεση για να δικαιολογηθεί «κούρεμα» δανείου, είναι να τεκμηριώνεται η πραγματική οικονομική αδυναμία του οφειλέτη. Οι τράπεζες και οι servicers εξετάζουν τα ακόλουθα:
- το εισόδημα του οφειλέτη (μισθοί, συντάξεις, ενοίκια κ.λπ.),
- την ακίνητη περιουσία του,
- την οικονομική κατάσταση τυχόν συνοφειλετών ή εγγυητών.
Όταν το ύψος του εισοδήματος και η άξια της περιουσίας (κινητής και ακίνητης) υπερβαίνουν σημαντικά το ύψος της οφειλής, δεν δικαιολογείται «κούρεμα» οφειλής. Αντιθέτως, εφόσον αποδεικνύεται ότι η πλήρης αποπληρωμή του δανείου είναι αδύνατη, τότε ο πιστωτής μπορεί να εξετάσει την μερική διαγραφή του δανείου, στο πλαίσιο μίας ρεαλιστικής και βιώσιμης ρύθμισης.
-
Σύγκριση με την ρευστοποίηση περιουσίας
Οι πιστωτές προκειμένου να καθορίσουν το ύψος της διαγραφής, υπολογίζουν αρχικά το ποσό που θα εισέπρατταν σε περίπτωσης ρευστοποίησης της περιουσίας του οφειλέτη και των συνοφειλετών ή εγγυητών.
Στόχος, είναι η πρόταση ρύθμισης να αποφέρει στον πιστωτή ποσό ανάκτησης τουλάχιστον ισοδύναμο ή και υψηλότερο από εκείνο που θα επιτυγχάνονταν μέσω της ρευστοποίησης.
Για παράδειγμα, αν από τη ρευστοποίηση (πλειστηριασμό) ενός διαμερίσματος ιδιοκτησίας του οφειλέτη, ο πιστωτής θα εισέπραττε €100.000, ενώ μέσω πρότασης ρύθμισης ο οφειλέτης προσφέρει €110.000, τότε ο πιστωτής έχει κίνητρο να αποδεχθεί την ρύθμιση με διαγραφή της υπόλοιπης οφειλής.
Συνεπώς, το «κούρεμα» που προσφέρει ο πιστωτής, δεν αποτελεί δικαίωμα του οφειλέτη ούτε «δώρο» προς αυτόν, αλλά μια πρακτική λύση που του εξασφαλίζει ταχύτερη και υψηλότερη είσπραξη σε σύγκριση με τη ρευστοποίηση της περιουσίας του.
Ταυτόχρονα δίνει στον οφειλέτη το κίνητρο να αποδεχθεί μία πρόταση που συνδυάζει μερική διαγραφή και βιώσιμη ρύθμιση της οφειλής, προστατεύοντας ταυτόχρονα την περιουσία του.
-
Πλήρης συνεργασία του οφειλέτη
Οι τράπεζες και οι servicers εξετάζουν αιτήματα διαγραφής και ρύθμισης υπό την προϋπόθεση της πλήρους συνεργασίας του οφειλέτη, δηλαδή με την έγκαιρη προσκόμιση όλων των δικαιολογητικών και οικονομικών στοιχείων που θα ζητηθούν (π.χ. Ε1, Ε9, ΕΝΦΙΑ κ.α.).
Πρακτικά, η συζήτηση για «κούρεμα» ή ρύθμιση οφειλών σταματά συνήθως απότομα με την άρνηση του οφειλέτη να προσκομίσει τα απαραίτητα έγγραφα.
Ποια χαρακτηριστικά πρέπει να έχει ένα δάνειο για να «κουρευτεί»;
Η εξέταση πιθανής διαγραφής ενός δανείου αποτελεί, στις περισσότερες περιπτώσεις, σύνθετη απόφαση που εξαρτάται από πολλούς παράγοντες τόσο οικονομικούς όσο και νομικούς.
Ωστόσο η πράξη δείχνει ότι μεγαλύτερες πιθανότητες για κούρεμα έχουν δάνεια που:
- Είναι ληξιπρόθεσμα για σημαντικό χρονικό διάστημα (συνήθως άνω των 12 μηνών) και δεν παρουσιάζουν πρόσφατες καταβολές
- Είναι πλήρως ανεξασφάλιστα ή καλύπτονται μερικώς από εξασφαλίσεις, δηλαδή η αξία των ακινήτων ή άλλων εγγυήσεων υπολείπεται κατά πολύ του υπολοίπου της οφειλής
- Αφορούν οφειλέτες με αποδεδειγμένη οικονομική αδυναμία να εξυπηρετήσουν τον δανεισμό τους (π.χ. μείωση εισοδήματος ή και πωλήσεων
- Παρουσιάζουν χαμηλές πιθανότητες πλήρους ανάκτησης του υπολοίπου μέσω ρευστοποίησης των εξασφαλίσεων (πλειστηριασμός)
- Ο οφειλέτης συνεργάζεται ενεργά, προσκομίζοντας τα απαραίτητα στοιχεία και προτείνοντας ρεαλιστική καταβολή μέρους της οφειλής.
Αντιθέτως, δάνεια με υψηλής αξίας εμπράγματες εξασφαλίσεις (υποθήκες ή προσημειώσεις) ή οφειλέτες με ικανοποιητικό εισόδημα δύσκολα δικαιολογούν «κούρεμα», καθώς ο πιστωτής μπορεί να ανακτήσει τα χρήματα του μέσω ρευστοποίησης.
Τύποι κουρέματος δανείων
Οι πιο συνηθισμένοι τύποι κουρέματος είναι οι εξής:
Διαγραφή τόκων καθυστέρησης ή και εξωλογιστικών τόκων: Πρόκειται για την πιο «ανώδυνη» μορφή διαγραφής για τις τράπεζες και τους servicers, καθώς δεν αφορά κεφάλαιο ή συμβατικούς τόκους. Είναι η πιο συχνή μορφή «κουρέματος» σε δάνεια που παραμένουν ληξιπρόθεσμα για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Μερική διαγραφή κεφαλαίου: Πρόκειται για την πιο ουσιαστική, αλλά και σπανιότερη μορφή διαγραφής, καθώς μειώνει την πραγματική οφειλή. Επιλέγεται από τον πιστωτή μόνο όταν αυτό δικαιολογείται από τα οικονομικά δεδομένα του οφειλέτη και δεν υπάρχει άλλη ρεαλιστική δυνατότητα ανάκτησης της οφειλής.
Κούρεμα με εφάπαξ καταβολή: Εφαρμόζεται όταν ο οφειλέτης προσφέρει εφάπαξ ποσό, που αντιστοιχεί τουλάχιστον στο ποσό που θα εισέπραττε ο πιστωτής από την ρευστοποίηση περιουσιακών στοιχείων μέσω αναγκαστικών μέτρων. Σε αντάλλαγμα, προβλέπεται διαγραφή του υπολοίπου της οφειλής μετά την καταβολή του συμφωνημένου ποσού.
Tips για δανειολήπτες
Tip 1: Αν το δάνειο είναι ενήμερο, τότε για τον πιστωτή δεν τίθεται καν θέμα «κουρέματος», ούτε καν ρύθμισης. Καμία τράπεζα ή servicer δεν θα ασχοληθεί με τέτοιου είδους αίτημα, το οποίο πιθανότατα δεν θα λάβει καν απάντηση. Μόνο η ύπαρξη ληξιπρόθεσμων οφειλών θα τραβήξει την προσοχή της τράπεζας ή servicer.
Tip 2: To «κούρεμα» δεν εφαρμόζεται στην αρχή, αλλά μόνο στο τέλος της διαδικασίας, αφού ο οφειλέτης τηρήσει πλήρως τους όρους της ρύθμισης.
Εν ολίγοις, το «κούρεμα» δεν αποτελεί αυτονόητο δικαίωμα του οφειλέτη, ούτε εφαρμόζεται οριζόντια ή με έναν μόνο τρόπο. Κάθε περίπτωση είναι διαφορετική και εξαρτάται από το ύψος της οφειλής, την αξία των εξασφαλίσεων, το εισόδημα και τη συνολική περιουσία του οφειλέτη, καθώς και από την στρατηγική του servicer για την ανάκτηση των δανείων που διαχειρίζεται.
* Όλες οι πληροφορίες αυτού του άρθρου προέρχονται από την εξειδικευμένη εταιρεία Solvdebt
