Μπροστά σε ένα πολύ δύσκολο τεστ, από το οποίο θα φανεί αν έχει πιθανότητες επιτυχίας το σχέδιο εξυγίανσης των ισολογισμών με τιτλοποιήσεις προβληματικών δανείων, βρίσκονται οι ελληνικές τράπεζες, καθώς πολύ σύντομα θα πρέπει να γίνουν οι πρώτες τιμολογήσεις τιτλοποιήσεων μη εξυπηρετούμενων στεγαστικών δανείων.
Το σχέδιο των τραπεζικών διοικήσεων για «καθάρισμα» των ισολογισμών με μαζικές τιτλοποιήσεις «κόκκινων» δανείων εξακολουθεί να έχει ένα μεγάλο κενό, που κάνει πολύ δύσκολη την εξαγωγή συμπερασμάτων για την επιτυχία του: ενώ έχουν προχωρήσει ήδη τιτλοποιήσεις δανείων από πολλές κατηγορίες (επιχειρηματικά, καταναλωτικά χωρίς εξασφαλίσεις, δάνεια με εξασφαλίσεις εμπορικών ακινήτων), προς το παρόν παραμένει αχαρτογράφητη η περιοχή των στεγαστικών δανείων, που αποτελούν και τη μοναδική κατηγορία «κόκκινων» δανείων, τα οποία δεν έχουν μειωθεί στο ελάχιστο τα τελευταία χρόνια.
Αυτό που προκαλεί έντονο προβληματισμό είναι το γεγονός ότι υπάρχουν ενδείξεις ότι οι ξένοι επενδυτές που δραστηριοποιούνται στη δευτερογενή αγορά προβληματικών δανείων δεν είναι διατεθειμένοι να αποτιμήσουν ικανοποιητικά για τις τράπεζες, στο πλαίσιο τιτλοποιήσεων, τα «κόκκινα» στεγαστικά δάνεια.
Η εξίσωση στην προκειμένη περίπτωση είναι αρκετά απλή: όσο χαμηλότερες είναι οι αποτιμήσεις των στεγαστικών δανείων στις τιτλοποιήσεις, τόσο μεγαλύτερα θα είναι τα ποσά κεφαλαίων που θα «κάψουν» οι τράπεζες. Από ένα σημείο και μετά, αυτή η διαδικασία μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένες κεφαλαιακές ανάγκες και να δημιουργήσει αμφιβολίες για το αν οι τράπεζες μπορούν να εξυγιάνουν τους ισολογισμούς τους χωρίς να φορτωθούν νέα βάρη και απώλειες οι μέτοχοι.
Κλειδί σε αυτή τη διαδικασία αποτίμησης των «κόκκινων» στεγαστικών δανείων από τους επενδυτές είναι η μεγάλη τιτλοποίηση στεγαστικών που βρίσκεται σε εξέλιξη από την Eurobank, το Project Pillar. Η τιτλοποίηση αυτή αφορά δάνεια με ενέχυρο κατοικίες, ύψους 2 δισ. ευρώ και γίνεται συνδυαστικά με την «πολυσυλλεκτική» τιτλοποίηση Project Cairo (δάνεια διαφόρων κατηγοριών, ύψους 9 δισ. ευρώ), αλλά και με την πώληση του 70% των μετοχών της FPS, εταιρείας διαχείρισης μη εξυπηρετούμενων δανείων της Eurobank.
Το Project Pillar θα αποτελέσει τον «οδηγό» για την τιμολόγηση των «κόκκινων» στεγαστικών από όλες τις τράπεζες και πρόκειται για μια συναλλαγή που προγραμματίζεται να ολοκληρωθεί με τους επενδυτές να έχουν αξιολογήσει όλα τα νέα δεδομένα στη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων στεγαστικών δανείων, δηλαδή και το νέο θεσμικό πλαίσιο για την αναδιάρθρωση δανείων με επιδότηση από το Δημόσιο (νέος νόμος Κατσέλη).
Σύμφωνα με εκτιμήσεις παραγόντων που παρακολουθούν τη διαδικασία από το Λονδίνο, παρότι επτά μεγάλα διεθνή επενδυτικά ονόματα έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για το deal, με πέντε εξ αυτών να «χτυπάνε» και τα δύο πακέτα τιτλοποίησης, μαζί με την FPS, η συναλλαγή θα ήταν έκπληξη αν οδηγούσε σε μια ικανοποιητική αποτίμηση των στεγαστικών δανείων.
Δεν είναι τυχαίο, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, ότι η υποβολή των δεσμευτικών οικονομικών προσφορών, ενώ αρχικά είχε προγραμματισθεί στα τέλη Απριλίου, μετατέθηκε στις 15 Μαΐου, ενώ δεν αποκλείεται να υπάρξει και νέα παράταση της διαδικασίας.
Οι ξένοι επενδυτές θα επιχειρήσουν να περιορίσουν όσο γίνεται τον κίνδυνο απρόβλεπτων ζημιών από τα στεγαστικά δάνεια, με τη λογική «better safe than sorry», όπως λέγεται χαρακτηριστικά, και αξιολογούν με μεγάλη επιφυλακτικότητα όλες τις ιδιαιτερότητες της ελληνικής αγοράς: η Δικαιοσύνη έχει τους πιο αργούς ρυθμούς στην Ευρώπη, το νέο μοντέλο αναδιάρθρωσης με το νόμο για την πρώτη κατοικία δεν έχει δοκιμασθεί στην πράξη και τα αποτελέσματά του παραμένουν αβέβαια, οι ρυθμοί οικονομικής ανάπτυξης δεν είναι αρκετά ισχυροί για να αυξηθούν γρήγορα τα διαθέσιμα εισοδήματα των δανειοληπτών και να διευκολυνθεί η εξυπηρέτηση των δανείων, η κουλτούρα πληρωμών στην Ελλάδα είναι εξαιρετικά «χαλαρή» και, το σοβαρότερο ίσως, δεν έχουν φύγει από τον ορίζοντα οι πολιτικοί κίνδυνοι, δηλαδή οι παρενέργειες που θα μπορούσαν να εμφανισθούν στο μέλλον, εάν αρχίσουν να αυξάνονται οι πλειστηριασμοί πρώτων κατοικιών.
Με αυτά τα δεδομένα, οι επενδυτές αναμένεται να κατεβάσουν τον πήχη των αποτιμήσεων όσο χαμηλότερα γίνεται, για να αποφύγουν απρόβλεπτες ζημιές, καθώς μάλιστα δεν έχει εξασφαλισθεί ακόμη η έγκριση από τη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του σχεδίου που έχει υποβάλει το υπουργείο Οικονομικών για την παροχή κρατικών εγγυήσεων, στόχος του οποίου είναι να μπει ένα «πάτωμα» στις ζημιές που θα μπορούσαν να υποστούν οι επενδυτές από τιτλοποιήσεις δανείων.
Έτσι, η επόμενη Τετάρτη, 15 Μαΐου, γίνεται ημερομηνία – ορόσημο για το τραπεζικό σύστημα: ένα «στραβοπάτημα» με το Project Pillar θα ήταν αρκετό για να εξετασθούν εκ νέου τα φιλόδοξα σχέδια μαζικής τιτλοποίησης δανείων...
